Όταν άκουσα πρώτη φορά για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, ήταν πριν από 3,5 δεκαετίες. Τότε, δηλ. πριν από 34 χρόνια, ξεκινούσα να περπατώ στους δρόμους της δημοσιογραφίας κι είχα… πλούσια μαύρα μαλλιά. Σήμερα συνεχίζω στους ίδιους δρόμους, έχουν ασπρίσει τα μαλλιά μου -είναι και λιγότερα- και ακόμη και τώρα μιλάμε για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων. Βέβαια, δεν είναι αστείο και δείχνει και ακριβώς πώς λειτουργούμε.
Ειδικά αυτά τα τελευταία 24ωρα διακινούνται σχέδια – εισηγήσεις για όσα προγραμματίζουν τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα σχετικά με την «τακτοποίηση» υποθέσεων ακινήτων που «σηκώθηκαν» σε ζώνες εκτός σχεδίου. Τώρα προκρίνεται -από όσο μαθαίνουμε- να προχωρήσει το θέμα μέσα στον Σεπτέμβριο, δηλ. τις επόμενες μέρες. Μάλιστα, οι όροι που θα μπουν στο τραπέζι θα έχουν να κάνουν με τη ρύθμιση ακινήτων με δικαίωμα δόμησης και η εξαγορά των καταπατημένων θα γίνει με έκπτωση μέχρι 80%, σε 60 δόσεις, με ένα κατοστάρικο τον μήνα.
Τι σημαίνει αυτό με μια κουβέντα; Ωραιότατη ρύθμιση για άλλη μια φορά των αυθαιρέτων.
Οι ρυθμίσεις των αυθαιρέτων έχουν γίνει, βλέπετε, πλέον σαν τα σίριαλ τύπου… Πέιτον Πλέις, που ξεκίνησα να βλέπω στο γυμνάσιο κι όταν απολύθηκα από τον στρατό, είδα τα τελευταία επεισόδια. Πόσες φορές θα τακτοποιηθούν, ρε παιδιά, τα αυθαίρετα;
Ωστόσο, για να είμαστε ακριβείς, υπάρχουν γενιές και γενιές αυθαιρέτων: τα παλιά (αρχαία σχεδόν) της μεταπολίτευσης, τα επόμενα, τα μεθεπόμενα, τα μετά τα μεθεπόμενα, τα νεότερα, τα σημερινά…
Η ρύθμιση των αυθαιρέτων δεν είναι ζήτημα που απασχόλησε μόνο τη σημερινή κυβέρνηση. Απ’ όλες πέρασε, όλες τα ακούμπησαν με λύσεις… οριστικές και αμετάκλητες. Ήδη από τα μνημόνια -για να αναφερθούμε σε ένα ορόσημο της νεότερης περιόδου- συναντάμε ρυθμίσεις. Τότε που έτρεχαν οι διάφοροι να νομιμοποιήσουν με προνομιακούς όρους τα αυθαίρετά τους. Αυτά πάντα χτισμένα σε δάση, αιγιαλούς, δασικές εκτάσεις, παρα-αιγιαλούς, σε τόπους… χλοερούς που ακόμα βεβαίως δεν είχαν μπει στο σχέδιο. Έτσι, κάτι διαμερίσματα των 70 τετραγωνικών με τους ημιυπαίθριούς τους έγιναν σπιταρώνες των 150 τετραγωνικών, με τους ιδιοκτήτες τους να καταβάλλουν ποσά σε προνομιακούς επίσημους διακανονισμούς με την εφορία.
Σε αυτές τις περιπτώσεις φυσικά πολλοί έλεγαν ότι γεμίζουν τα ταμεία του κράτους.
Και το 2017 πάλι ρυθμίσεις είχαμε. Και το 2020 ξεκίνησε νέα κουβέντα, αλλά κι ο κορωνοϊός, που αν και τα πάγωσε όλα, έφερε άλλο ένα νέο ρυθμιστικό σχέδιο. Μόλις τον περασμένο Απρίλιο, ξαναβγήκε από το συρτάρι το θέμα για τα εκτός σχεδίου, έχοντας από δίπλα και την απόφαση του ΣτΕ, που έλεγε ότι για όλα αυτά πρέπει να βασιζόμαστε σε αεροφωτογραφίες του 2011. Σήμερα φημολογείται πως όλα θα γίνουν με βάση αεροφωτογραφίες του 1977. Κι όλο μαζί το πακέτο θα υποτιτλίζεται «επιτέλους, τέρμα τα αυθαίρετα», όπως έλεγαν και πριν από 34 χρόνια.
Αναρωτιέμαι αλήθεια εάν αντίστοιχα στη Βρετανία, για παράδειγμα, ή στην Ολλανδία ξέρουν τι σημαίνει «τακτοποίηση αυθαιρέτων εκτός σχεδίου». Δεν μπορώ να φανταστώ έναν Ολλανδό μηχανικό να ψάχνει μέσα στα τουλιποχώραφα αυθαίρετα τριώροφα. Εδώ, σε μας, την πύλη της Ευρώπης, την πρωταγωνίστρια των Βαλκανίων, το μέλος της ΕΕ από το 1981, δεν υπάρχει τίποτε επιλήψιμο, το όλον είναι φυσιολογικό. Θυμίζω πως λειτουργούν παντελώς νόμιμα και ειδικά γραφεία για την τακτοποίηση αυθαιρέτων πασών των γενεών και μάλιστα σε χρόνο εξπρές. Ένα απλό γκουγκλάρισμα θα σας το διαβεβαιώσει.
Δεν είναι όμως μόνο οι αυθαιρετ-ούχοι. Είναι και οι άλλοι. Αυτοί που δεν έχτισαν εκτός σχεδίου, αυτοί που δεν έχτισαν μέσα σε δάσος, που δεν σήκωσαν σούπερ λουξ σπίτια σε καμένα από τα παλιά εδάφη, με γεμάτες πισίνες και γκαράζ από δίπλα. Αυτοί που τέλος πάντων πήγαν με τον νόμο. Που δεν αυθαιρέτησαν. Τι τους λέει κάθε φορά η κάθε κυβέρνηση κι ο κάθε φωστήρας νομοθέτης: πέρνα και εσύ με κόκκινο, αν θες, και στο μέλλον τα βρίσκουμε. Είναι σαν να του ομολογεί «φίλε, ας το ‘κανες κι εσύ, τι να κάνουμε, είναι μια πραγματικότητα, να μην τα ρυθμίσουμε, να κλείσουμε τα μάτια;».
Κι όλα αυτά τα συζητάμε για άλλη μια φορά την ώρα που περίπου 1.200.000 στρέμματα στη χώρα γίναν στάχτες και οι κορώνες περί προστασίας του περιβάλλοντος πάνε άπατες. Δυστυχώς, μέσα σε όλα, γι’ άλλη μια φορά είδαμε ολόκληρες επαύλεις να γίνονται στάχτες, χτισμένες όμως μέσα σε δάση - είχαν νομιμοποιηθεί πολλές σε κάποιο προηγούμενο νομοθετικό σίριαλ. Όπως άλλωστε και στις χιονοθύελλες που χτύπησαν πριν από μερικούς μήνες αρκετές περιοχές, είχαμε δει πως έσπασαν κλαδιά δίπλα σε σπίτια και κόπηκε το ρεύμα, σπίτια που όμως ήταν μέσα στο δάσος. Ή τότε στη μεγάλη φωτιά, στο πρώτο πόδι της Χαλκιδικής, που όταν έσβησε, ανακαλύψαμε μέσα ολόκληρους οικισμούς - φαντάσματα.
Αυτές τις μέρες, μεταξύ άλλων, ακούσαμε και τη μαρτυρία ενός συμπολίτη μας που -δικαιολογημένα απαρηγόρητος- έλεγε σε συναδέλφους μου πως «οι κόποι μιας ζωής, το σπίτι μου, έγινε στάχτη από την πυρκαγιά και γω πλήρωνα δόσεις για τη νομιμοποίησή του. Τώρα πως θα ξαναβγάλω άδεια;». Και φυσικά, όταν χτίζεις τούβλο τούβλο την μία παρανομία πάνω στην άλλη και μοιάζουν φυσιολογικά και κανονικά τα παράνομα κι ο χρόνος κι ο νόμος σε αφήνουν ανενόχλητο, έρχεται κάποια στιγμή που απλώς θεωρείς πως δικαιούσαι να φωνάζεις και να διεκδικείς για τα νόμιμα παράνομά σου. Οι υπόλοιποι, οι εντός σχεδίου, για τι άραγε να πρωτοφωνάξουν;