Στα υπόγεια ενός κτηρίου στην οδό Πάικου, στη συμβολή της με τη Συγγρού, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, χαραζόταν μία ιστορία ενός κτηρίου που ξεκίνησε να φτιάχνει υφάσματα. Η ιστορία αυτή αντηχούσε τις φωνές των Εβραίων της Θεσσαλονίκης που χάθηκαν και σφαγιάστηκαν από τους Ναζί, όπως και πολλών άλλων κτηρίων. Σήμερα, πολλές δεκαετίες μετά, αυτός ο θάνατος έδωσε τη θέση του στην τέχνη. Ο λόγος για το κτήριο Ντε Μάγιο, στην Πάικου 2.
Το κτήριο χτίστηκε το 1928 από τον αρχιτέκτονα Μαξ Ρούμπενς, έναν πολύ γνωστό Εβραίο αρχιτέκτονα της Θεσσαλονίκης, οποίος έχει σχεδιάσει πολλά κτήρια -μεταξύ αυτών το Μέγαρο Αλ. Ματαράσσο, το Μέγαρο Αχίλλειον, το Ξενοδοχείο Καστοριά κ.ά.
Ιδιοκτήτες ήταν οι αδελφοί Ισαάκ και Σεμαγιά, γιοι του Αβραάμ Ντε Μάγιο, και ήταν υφασματέμποροι. Οι δύο αδελφοί ήταν συνέταιροι στην εταιρεία Υιοί Αβραάμ Μάγιο, η οποία διαλύθηκε το 1933 με την αποχώρηση του Σεμαγιά και ο Ισαάκ συνέχισε μόνος του, ενώ από το 1938 στην επιχείρηση μπήκε ο γιος του, Αλμπέρτο.
Το εντυπωσιακό κτήριο της Πάικου 2 κρύβει στα σπλάχνα του μία ακόμα ιστορία που συνδέθηκε με τη μαύρη μοίρα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, το υπόγειο κρατά μέσα του ένα μυστικό που πάει πολύ πίσω στον χρόνο και φτάνει ώς τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου, που στιγματίστηκε από τις φρικαλεότητες των Ναζί σε βάρος των Εβραίων, διανοίχτηκε μία στοά, αθέατη και άγνωστη στους πολλούς, η οποία ένωνε το κτήριο Ντε Μάγιο με άλλα εβραϊκά κτίσματα και κατέληγε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Όπως λέει η Ελένη Γιαννακούλη, ιδιοκτήτρια και curator της γκαλερί «Eye Altering», που στεγάζεται στον 1ο όροφο, αγόρασε τον χώρο από τον ανιψιό μίας από τις κόρες, απόγονους της οικογένειας, που γλύτωσαν, καθώς όλοι οι άνδρες σφαγιάστηκαν από τους Ναζί. «Στο συμβόλαιο, τα πιο σύγχρονα ονόματα που είχαν την κυριότητα του κτηρίου και των επιμέρους χώρων ήταν εβραϊκά ονόματα γυναικών», λέει η κ. Γιαννακούλη.
Στο ισόγειο διαμορφώνονται δέκα καταστήματα διαφόρων μεγεθών, τρία από τα οποία επικοινωνούν μέσω εσωτερικού στην οικοδομή διαδρόμου. Στον πρώτο όροφο έχει πέντε γραφεία και έναν μεγάλο χώρο που συνιστά τον όροφο του κεντρικού καταστήματος, όπου σήμερα στεγάζεται η γκαλερί «Eye Altering» επί της οδού Συγγρού, και στον δεύτερο όροφο οργανώνονται 14 γραφεία.
Οι όψεις του κτηρίου χωρίζονται σε τρεις κάθετες ζώνες. Επί της οδού Πάικου η κεντρική ζώνη φέρει τέσσερα ανοίγματα σε παράταξη, ενώ οι δύο πλευρικές φέρουν τρίλοβα ανοίγματα. Επί της οδού Συγγρού η κεντρική ζώνη φέρει τρία ανοίγματα, ενώ οι δυο πλευρικές από ένα. Όλα τα ανοίγματα είναι γαλλικού τύπου και είχαν σχεδιαστεί στον μεν δεύτερο όροφο με κιγκλίδωμα στο κάτω μέρος τους (δεν υλοποιήθηκε) στον δε πρώτο όροφο με κιονίσκους. Η περίμετρος του κτηρίου διατρέχεται από γείσο στο ύψος των υπέρθυρων του δεύτερου ορόφου.
Το κτήριο μένει ερειπωμένο και αναζητά ιδιοκτήτες να του δώσουν ζωή. Εκτός από τα ισόγεια όπου στεγάζονται κάποια καταστήματα, ζωντάνια δίνει σήμερα μόνο η γκαλερί στον πρώτο όροφο.
Από τον θάνατο στην Τέχνη
Ο όροφος που στεγάζει τη γκαλερί δεν είχε χρησιμοποιηθεί για 70 ολόκληρα χρόνια μέχρι που η κ. Γιαννακούλη το αγόρασε. «Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους ήθελα να στεγαστεί εκεί η γκαλερί είναι αφενός για να αλλάξει χρήση και αφετέρου γιατί ήθελα σε έναν χώρο οι ιδιοκτήτες του οποίου σκοτώθηκαν, επειδή ήταν Εβραίοι, να βάλουμε την τέχνη και, μάλιστα, τέχνη σχετική με την ταυτότητα και τον κοινωνικό αποκλεισμό», είπε.
Η γκαλερί άνοιξε το 2021 καθώς λόγω της αχρησίας του χώρου χρειαζόταν μία ριζική ανακαίνιση. Ο τίτλος της, «The Eye Altering», είναι εμπνευσμένος από έναν στίχο του ποιήματος «The Mental Traveller» του Άγγλου ποιητή, Ουίλιαμ Μπλέικ. «Ο Μπλέικ έγραφε for the eye altering alters all, σηματοδοτώντας το γεγονός ότι η ίδια μας η ματιά αλλάζοντας μεταβάλλει το αντικείμενο της παρατήρησης», αναφέρει.
Όπως λέει η ιδιοκτήτρια της γκαλερί, επιλέγει να φιλοξενεί εκθέσεις νέων και ανερχόμενων καλλιτεχνών, συνήθως μάλιστα οι καλλιτέχνες κάνουν εκεί την πρώτη ατομική τους έκθεση.
Ο χώρος έχει φιλοξενήσει διαφορετικές εκθέσεις, όπως εκείνη που γέμισε η γκαλερί με δύο τόνους άμμο ή άλλοι καλλιτέχνες μετέτρεψαν την αίθουσα τέχνης σε κήπο με μισό τόνο τριφύλλι.
Αυτήν την περίοδο η γκαλερί φιλοξενεί την έκθεση «Κάνα δυο φωτογραφίες», του φωτογράφου Δημήτρη Μουγκού, ο οποίος είναι ο φωτογράφος του γνωστού ράπερ, Λεξ. Όλο το πάτωμα είναι ντυμένο με σελίδες του φωτογραφικού λευκώματος για τον Λεξ, δείχνοντας μεταξύ άλλων και σκουπίδια από τις συναυλίες, ενώ υπάρχουν και 15.000 φωτογραφίες που είναι τα αρχεία των φωτογραφιών που έχει ο κ. Μουγγός τα 10 χρόνια που φωτογραφίζει τον ράπερ και την ομάδα του. «Στην εποχή μας βομβαρδιζόμαστε από εικόνες. Αυτό που μπορείς να προσφέρεις στον επισκέπτη και να το θυμάται είναι μία εμπειρία», είπε η γκαλερίστα.
Την Τρίτη 28 Νοεμβρίου, που θα είναι η τελευταία ημέρα της έκθεσης, ο φωτογράφος και η ιδιοκτήτρια της γκαλερί αποφάσισαν να μοιράσουν τις φωτογραφίες για να έχουν όλοι ένα κομμάτι από την έκθεση.
Η γκαλερί είναι εντός της Στοάς και λειτουργεί κάθε Τετάρτη και Σάββατο 1:00 - 15:00 και κάθε Πέμπτη και Παρασκευή 17:00 - 21:00.
Παράλληλα, η γκαλερί αλλά και η Στοά θα ανοίξουν για το κοινό στο πλαίσιο του 11ου Open House Τhessaloniki το Σάββατο και την Κυριακή, 25 και 26 Νοεμβρίου, από τις 11:00 ώς τις 15:00.