Skip to main content

Δύο συν δύο στρατόπεδα αλλάζουν τη Θεσσαλονίκη–Η κρισιμότητα του Ζιάκα

Η παραχώρηση των στρατοπέδων της Θεσσαλονίκης στις τοπικές κοινωνίες είναι ίσως η σοβαρότερη παρέμβαση βελτίωσης της ποιότητας ζωής.

Η παραχώρηση των ανενεργών στρατοπέδων εντός του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης στις τοπικές κοινωνίες αρχίζει να υλοποιείται σταδιακά. Δυο στρατόπεδα έχουν αποδοθεί ήδη και σχεδιάζεται πλέον η αλλαγή του χαρακτήρα τους και η αξιοποίησή τους, με κυρίαρχες τις χρήσεις πρασίνου, αναψυχής κτλ.. Πρόκειται για το Παύλου Μελά και το Κόδρα.

Το πιο ώριμο Παύλου Μελά μετατρέπεται σταδιακά σε «μητροπολιτικό πάρκο». Το στρατόπεδο Κόδρα έχει κάποιες εκκρεμότητες, που επιλύονται σταδιακά, μετά την παραχώρησή του στο δήμο Καλαμαριάς.

Έπεται το μεγάλο σε έκταση στρατόπεδο Καρατάσιου, στο οποίο εστιάζεται και η προσπάθεια του Ταμείου Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ) να αποκομίσει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για να το παραχωρήσει. Αν στην περίπτωση του Παύλου Μελά έγινε ένας μίνιμουμ αξιοπρεπής συμβιβασμός (χωρίς αυτόν η παραχώρηση ακόμη θα εκκρεμούσε), στο στρατόπεδο Καρατάσιου θα πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη μάχη με το ΤΕΘΑ για τα... ανταλλάγματα.

Γνωρίζω ότι αυτή η λογική προκαλεί πολλούς και σε επίπεδο λογικής και σε επίπεδο συναισθημάτων. Όμως είναι μια διαδικασία που είναι σε εξέλιξη, είναι υποχρεωτική (ειδικά στην εποχή της «επιτροπείας») και θα απαιτήσει σκληρές διαπραγματεύσεις, τις οποίες άλλωστε παραδέχεται και το Γραφείο Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη και αναγνωρίζει (συμμετέχοντας στις διαπραγματεύσεις) και ο υπουργός Επικρατείας για θέματα συντονισμού της κυβέρνησης, Χριστόφορος Βερναρδάκης.

Και η περίπτωση παραχώρησης του στρατοπέδου Καρατάσιου όμως προχωρά κι αυτό είναι το μείζον. Το μεγάλο στοίχημα στο εξής για το Καρατάσιου, με δεδομένο ότι κι αυτό θα παραχωρηθεί στο δήμο Παύλου Μελά, είναι να μην τελειώσουν όλα στην παραχώρηση, αλλά αυτή να είναι η αρχή για την αξιοποίησή του. Δεν είναι και εύκολη υπόθεση να «τρέξει» ταυτόχρονα ο ίδιος δήμος πρότζεκτ για δυο στρατόπεδα (Παύλου Μελά και Καρατάσιου), συνολικής έκτασης άνω των χιλίων στρεμμάτων. Ήδη η σχετική κουβέντα για το Παύλου Μελά και τα κονδύλια που θα απαιτηθούν για να γίνουν πράξη οι σχεδιασμοί έχει εγείρει μεγάλους προβληματισμούς. Και το Παύλου Μελά έχει τη μισή έκταση του Καρατάσιου...

Το επόμενο στοίχημα, που μπήκε εδώ και κάποιους μήνες στην καθημερινότητά μας στη Θεσσαλονίκη είναι η παραχώρηση ενός μικρού, αλλά κρίσιμου στρατοπέδου, του Ζιάκα στη δυτική Θεσσαλονίκη επίσης. Μπήκε με κάπως άκομψο τρόπο, δεδομένου ότι κάποια στιγμή ανακοινώθηκε η πρόθεση να μην παραχωρηθεί στην τοπική κοινωνία και το δήμο Ευόσμου – Κορδελιού, αλλά στην Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης ΑΕ, για τη δημιουργία agrologistics center. Αυτό ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών, τόσο από τους δήμους της περιοχής (εμπλέκεται και ο δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης), όσο κι από το κίνημα υπέρ της απόδοσης των στρατοπέδων στις τοπικές κοινωνίες, που είναι σε επίπεδο κοινωνίας εξαιρετικά ισχυρό στη δυτική Θεσσαλονίκη, αφού εκεί υπάρχουν τα περισσότερα στρατόπεδα και οι μεγαλύτερες ανάγκες για ελεύθερους πράσινους χώρους, που θα βελτιώσουν τη διαχρονικά υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής.

Τα στρατόπεδα εξάλλου είναι το όχημα για την άρση των πολυετών αδικιών σε επίπεδο ανάπτυξης σε βάρος της δυτικής Θεσσαλονίκης. Είναι το κρίσιμο στοιχείο για μια πολιτική άρσης των ανισοτήτων και του αναπτυξιακού και βιοτικού χάσματος που δημιουργήθηκε με συγκεκριμένες πολιτικές ανάμεσα στην κατ' όνομα ανατολική και δυτική Θεσσαλονίκη (στην πραγματικότητα νότια και βόρεια).

Το σχέδιο για τη δημιουργία του agrologistics center πήγε τελικά... άπατο, τουλάχιστον για το Ζιάκα, το οποίο πλέον προορίζεται για χώρος πρασίνου, αναψυχής και πάντως για ένας ελεύθερος και προσβάσιμος χώρος από τους πολίτες κι όχι για άλλο ένα χώρο άσκησης επιχειρηματικών ή άλλων δραστηριοτήτων (οικονομικού χαρακτήρα). Τα logistics φαίνεται ότι μπορούν να δημιουργηθούν στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου (χώρος εμπορευματικού κέντρου), αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση.

Γιατί το στρατόπεδο Ζιάκα, που είναι ένα από τα μικρότερης έκτασης στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης (περίπου 123 στρέμματα) είναι κρίσιμο για την περιοχή; Ο λόγος είναι ότι αποτελεί τον τελευταίο χώρο για τη συγκεκριμένη περιοχή, που μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμισή της. Και μιλάμε για μια περιοχή εξαιρετικά επιβαρυμένη, που γειτνιάζει με τον Δενδροπόταμο και χρήζει άμεσων παρεμβάσεων, ώστε να βγάλει από το τέλμα έναν χώρο, που από πολλούς χαρακτηρίζεται σήμερα τριτοκοσμικός ή ακόμη και δυσπρόσιτος... Σε αυτά προσθέστε ότι η περιοχή είναι επιβαρυμένη ακόμη και σε επίπεδο ατμόσφαιρας, ενώ γειτνιάζει και με τις εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών.

Δήμοι, κάτοικοι και συλλογικότητες ζητούν το Ζιάκα να αποτελέσει χώρο πρασίνου, άθλησης, αναψυχής, πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, με στόχο την άρση της περιβαλλοντικής και όχι μόνο υποβάθμισης που υφίσταται επί δεκαετίες η δυτική Θεσσαλονίκη. Άλλωστε, το αίτημα και οι κινήσεις επίτευξής του, υπάρχει έντονο εδώ και 15 χρόνια ήδη.

Αν κάποιος αναλογιστεί το μέγεθος της παρέμβασης που συντελείται σε επίπεδο πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, με την προώθηση της διαδικασίας παραχώρησης των στρατοπέδων θα εκπλαγεί. Παρότι μπορεί να μην το καταλαβαίνουν πολλοί αποτελεί τη σημαντικότερη παρέμβαση των τελευταίων ετών στο δομημένο ιστό της πόλης, που αλλάζει άρδην τα δεδομένα για μεγάλες περιοχές και δημιουργεί τις συνθήκες, ώστε η Θεσσαλονίκη να αποκτήσει επιτέλους αξιοπρεπή ποσοστά πρασίνου και να βαδίσει με όρους βιωσιμότητας προς το μέλλον.

Η υπόθεση της παραχώρησης των στρατοπέδων και η μετέπειτα αξιοποίησή τους είναι η σοβαρότερη παρέμβαση σε πολλά επίπεδα, αλλά κυρίως σε αυτό της καθημερινότητας στο πολεοδομικό συγκρότημα κι ας αδυνατούμε σήμερα πολλοί να το κατανοήσουμε.