Skip to main content

Οι πέντε άξονες της πρότασης Τσίπρα για τη Συνταγματική Αναθεώρηση

Τι πρότεινε ο πρωθυπουργός για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, δημοψηφίσματα, βουλευτική θητεία και σχέσεις κράτους-Εκκλησίας.

Τις κυβερνητικές προτάσεις για τη Συνταγματική Αναθεώρηση παρουσίασε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, από το περιστύλιο της Βουλής.

O Αλέξης Τσίπρας πρότεινε, μεταξύ άλλων, την συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής, την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό (εφόσον αποβούν άκαρπες οι δύο ψηφοφορίες για ΠτΔ στο κοινοβούλιο), καθώς και τη λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων, κάτι που, όπως είπε, μπορεί να ενισχύσει τη θέση του χωρίς να αγγίζει τον πυρήνα του πολιτεύματος.

Πρότεινε ακόμη να μην εκλέγεται κανείς βουλευτής για πάνω από δύο θητείες ή 8 χρόνια, ενώ πρωθυπουργός να ορίζεται μόνο εν ενεργεία βουλευτής.

Αναλυτικά Αλέξης Τσίπρας ανέφερε για τους πέντε άξονες της κυβερνητικής πρότασης:

Πρώτος άξονας: δέσμη αλληλοσυνδεόμενων μεταρρυθμίσεων στην αρχιτεκτονική του Πολιτεύματος

- η συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής
- η εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας. Η υποχρέωση δηλαδή η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για νέο Πρωθυπουργό. Πράγμα που εξυπηρετεί το σκοπό της κυβερνητικής σταθερότητας
- δυνατότητα εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το κοινοβούλιο, μόνο αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής στο πρόσωπό του σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει την εκλογή του Προέδρου με καθολική ψηφοφορία που θα διεξάγεται ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο κοινοβούλιο.
- λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων του με στόχο να ενισχύσουμε το ρυθμιστικό, σταθεροποιητικό και εγγυητικό του ρόλο αλλά και για να εμπλέξουμε όποτε είναι αναγκαίο, τον ίδιο το λαό στη διαδικασία της εκλογής του, χωρίς όμως να διακόπτεται η θητεία της κυβέρνησης και να διαλύεται η Βουλή. Η λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων μπορεί να ενισχύσει τον ρυθμιστικό ρόλο του Προέδρου χωρίς να αγγίζεται ο πυρήνας του Πολιτεύματος. Για παράδειγμα: Το δικαίωμα του Προέδρου να απευθύνεται στη Βουλή για σπουδαίο λόγο, να συγκαλεί το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, αλλά και να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, αποτελούμενο αποκλειστικά από δικαστες για να κρίνει επί της συνταγματικότητας του.
- «Προτείνουμε να θεσμοθετήσουμε πρώτον τις θητείες για τους Βουλευτές, έτσι ώστε κανένας Βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη. Και δεύτερον, την υποχρέωση Πρωθυπουργός, εκτός φυσικά των υπηρεσιακών, να ορίζεται αποκλειστικά αιρετός από το λαό, δηλαδή μόνο εν ενεργεία Βουλευτής», σημείωσε ο πρωθυπουργός,

Δεύτερος άξονας: ενίσχυση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας

- Υποχρέωση κύρωσης με δημοψήφισμα, οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του Κράτους.
- Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω των 500.000 υπογραφών για εθνικά θέματα.
- Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών, για ψηφισμένο νόμο, με εξαίρεση νόμους που αφορούν τα δημοσιονομικά.
- Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών για  νομοθετική πρωτοβουλία από τους ίδιους τους πολίτες.

Τρίτος άξονας: ενίσχυση του κράτους δικαίου

«Σε ό,τι αφορά τον συνταγματικό έλεγχο - και επειδή πολύς λόγος έχει γίνει για την συγκρότηση Συνταγματικού δικαστηρίου που θα αντικαταστήσει τον δίαχυτο και παρεμπίπτοντα συνταγματικό έλεγχο των δικαστηρίων κάθε βαθμού. Εδώ χρειάζεται  προσοχή και σε βάθος συζήτηση. Διότι δεν μπορούμε να μετατρέψουμε τον δικαστή σε νομοθέτη. Την ίδια στιγμή όμως δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε την ανάγκη για ασφάλεια δικαίου αλλά και για ταχύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης σε έναν κόσμο που διαρκώς μετασχηματίζεται. Πρέπει, λοιπόν, να βρεθεί η χρυσή τομή. Η θεσμοθέτηση ενός ειδικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελούμενου αποκλειστικά από δικαστές των Ανώτατων Δικαστηρίων που σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μετά από πρόταση του ΠτΔ ή της Κυβέρνησης ή 120 Βουλευτών θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης μάλιστα προθεσμίας, βρίσκει το απαιτούμενο σημείο ισορροπίας μεταξύ των αρχών που θέλουμε να υπηρετήσουμε. Ενίσχυση, όμως, του Κράτους Δικαίου σημαίνει και απαρέγκλιτη τήρηση της αρχής της ισότητας μεταξύ των πολιτών. Σημαίνει ότι δεν μπορούμε να επιτρέψουμε ρυθμίσεις που έχουν μετατρέψει Υπουργούς και Βουλευτές σε κάστα που απολαμβάνει ειδικά προνόμια και λειτουργεί ανεξέλεγκτα», υπογράμμισε ο κ.Τσίπρας.
- Κατάργηση βουλευτικής ασυλίας, ίδια ποινική αντιμετώπηση με τους πολίτες, δυνατότητα εξαίρεσης μόνο με για σχετικές με την άσκηση των καθηκόντων κατηγορίες.
- Θα τροποποιηθεί ριζικά η κατάπτυστη διάταξη που ρυθμίζει τα περί της ευθύνης των Υπουργών.
«Για τις ανεξάρτητες αρχές: Η τεχνοκρατική ιδεολογία έχει αποθεώσει τη λειτουργία τους και επιθυμεί διακαώς την διαρκή διεύρυνση των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών τους. Με δεδομένη βέβαια την ολοένα και πιο τεχνική φύση της άσκησης της εξουσίας δεν αμφισβητώ την αναγκαιότητα ύπαρξης Ανεξάρτητων Αρχών. Ανεξαρτησία δεν σημαίνει όμως και πλήρης απουσία κοινοβουλευτικού ελέγχου. Αντικείμενο του διαλόγου ο τρόπος ελέγχου των ανεξάρτητων αρχών. Σκεπτικοί με τον πολλαπλασιασμό τους. Οι Ανεξάρτητες Αρχές να συγκροτούνται με μικρότερες πλειοψηφίες σε περίπτωση που τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένη προθεσμία», πρόσθεσε.

Τέταρτος άξονας: Σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας

- Ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους με διατήρηση όμως για ιστορικούς και πρακτικούς λόγους της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας.

Πέμπτος άξονας: κοινωνικά δικαιώματα

- ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου των αγαθών του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας
- σαφής και αποτελεσματική κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως του μοναδικού μέσου για τον προσδιορισμό του μισθού. Συνταγματική κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας της διαιτησίας,

«42 χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στον τόπο μας, ο κύκλος της μεταπολίτευσης κλείνει, έχοντας χαρίσει μια ανεκτίμητη μακρά περίοδο κοινωνικής ειρήνης και δημιουργίας, αλλά και έχοντας αφήσει ένα κράτος με μεγάλες παθογένειες, που η κρίση και η συνακόλουθη επιτροπεία των μνημονίων, όχι μόνο δεν άμβλυναν αλλά τις μεγεθύνουν απελπιστικά», τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας, παρουσιάζοντας τα βασικά σημεία της κυβερνητικής πρότασης για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «η οικονομική κρίση ήταν τελικά το αποτέλεσμα της ήττας της μεταπολίτευσης, όχι της κατίσχυσής της, όπως ισχυρίζεται σήμερα το παλιό πολιτικό σύστημα, σε αγαστή συνεργασία και συμμαχία με την τεχνοκρατική ελίτ». Σημείωσε ότι προβάλλει το αμείλικτο το ερώτημα: «Τι να κάνουμε», για να υπογραμμίσει ότι η απάντηση δεν μπορεί να είναι η εθνική αναδίπλωση, ούτε η αναπόληση ενός μακρινού και ανεπίστρεπτου παρελθόντος, ούτε και η κενή περιεχομένου επίκληση της καινοτομίας για να συγκαλυφτεί η επιθυμία να συνεχίσουμε σαν να μην συνέβη τίποτα.

«Η απάντηση στα σημερινά προβλήματα, στις νέες προκλήσεις και την νέα πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε ιδιαίτερα την τελευταία εξαετία», σημείωσε, «δεν μπορεί παρά να είναι το πέρασμα σε μια Νέα Μεταπολίτευση».

«Από εδώ, από τη Βουλή των Ελλήνων, το ναό της Δημοκρατίας», ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε όλους και όλες, τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις του τόπου και  πρώτα απ' όλα τους ίδιους τους πολίτες, τον ίδιο τον λαό,  σε έναν ευρύ, ανοικτό και γόνιμο διάλογο για ένα νέο Σύνταγμα, που θα σηματοδοτήσει τη νέα μεταπολίτευση. «Για το Σύνταγμα που θα οδηγήσει σε μια νέα Ελλάδα. Την Ελλάδα του 2021».

Ο πρωθυπουργός τόνισε πως το ζητούμενο για παραγωγική ανασυγκρότηση προϋποθέτει την πολιτική ανασυγκρότηση της χώρας. Είπε ότι οι ευθύνες του πολιτικού συστήματος για την οικονομική και ηθική χρεοκοπία, είναι τεράστιες και πως ο μόνος τρόπος για να βγούμε από την κρίση, μια και καλή, είναι να τελειώνουμε με το παλιό. «Αυτή την πάνδημη απαίτηση του λαού μας και ταυτόχρονα την ξεκάθαρη εντολή του», τόνισε, «καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να την υπηρετήσει, αν δεν έχει σύμμαχό της τους ίδιους τους  πολίτες, τον ίδιο το λαό».

«Για πρώτη φορά, από τον λαό με τον λαό, για το λαό να ορίσουμε το νέο μας Σύνταγμα»

«Στην πραγματικότητα απευθύνουμε σήμερα κάλεσμα σε όλους τους πολίτες για μια επανάσταση της δημοκρατίας. Για πρώτη φορά. Από το λαό με το λαό, για το λαό να ορίσουμε το νέο μας Σύνταγμα. Για πρώτη φορά. Να αποφασίσουμε, όλοι μαζί  ποια Ελλάδα θέλουμε», τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας.

Επισήμανε ότι «αυτή η επανάσταση δημοκρατίας, σε τίποτα δεν παραβιάζει, όπως κάποιοι ενδεχομένως θα σπεύσουν να πουν, το άρθρο 110 του Συντάγματος που ορίζει συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις για την αναθεωρητική διαδικασία». Αντίθετα, πρόσθεσε, «η αντίληψη αυτή κινούμενη απολύτως μέσα στο πνεύμα των συνταγματικών επιταγών, διευρύνει και εξασφαλίζει τη λαϊκή νομιμοποίηση της».

Στο ίδιο πνεύμα, υπογράμμισε ότι ρόλος των πολιτών δεν είναι απλώς να εγκρίνουν ή να απορρίπτουν εμμέσως με την ψήφο τους το περιεχόμενο μιας αναθεώρησης, αλλά «είναι κύριος και στην ίδια τη διαμόρφωση των προτάσεων».

Ανοιχτή διαδικασία κοινωνικού διαλόγου για τη συνταγματική αναθεώρηση το Σεπτέμβριο

Το Σεπτέμβριο θα ανακοινωθεί η σύνθεση μιας οργανωτικής επιτροπής, που θα αναλάβει την διεξαγωγή μιας πλατιάς, ανοιχτής διαδικασίας διαλόγου σε πανεθνική κλίμακα για τη συνταγματική αναθεώρηση, ανέφερε ο πρωθυπουργός.

«Στόχος μας είναι σε πρώτη φάση να διοργανωθούν συζητήσεις για την αναθεώρηση σε όλους τους δήμους της χώρας, με τη συμμετοχή επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, κινήσεων πολιτών και συλλογικοτήτων αλλά και μεμονωμένων πολιτών. Και σε αυτή την προσπάθεια προσβλέπουμε στην βοήθεια και τη στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σε δεύτερη φάση, τα συμπεράσματα από την δημόσια αυτή συζήτηση θέλουμε να συγκεντρωθούν με την διοργάνωση 13 συνελεύσεων σε κάθε Περιφέρεια της χώρας», πρόσθεσε.