Skip to main content

Θα κρατήσει η «φιλία» Τουρκίας-Ιράν την ώρα της συριακής κληρονομιάς;

Η σύγκλιση συμφερόντων των δύο χωρών πριν από μία δεκαετία για σταθερότητα στην περιοχή φαίνεται να ανήκει πια στο παρελθόν.

Η στήλη είχε διακινδυνεύσει προ καιρού την πρόβλεψη, ότι ο νέο-οθωμανισμός του Ερντογάν θα βλάψει την Τουρκία και φαίνεται ότι δικαιώνομαι, αφού η Τουρκία χάνει τον έναν μετά τον άλλον τους "φίλους" της. Θα έλθει η ώρα να συμβεί το ίδιο και με το Ιράν;

Ο κ. Αλιρέζα Ναντέρ, αναλυτής διεθνούς πολιτικής στην εταιρεία RAND, είχε προαναγγείλει τη διένεξη Τουρκίας-Ιράν, με αντικείμενο την Συρία, σε συνέντευξη που είχε δώσει στους SETimes:

«Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών βελτιώνονται αρκετά γρήγορα, όσον αφορά την οικονομική και πολιτική συνεργασία. Τα δύο κράτη έχουν πολλά κοινά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, τα οποία έχουν φέρει εγγύτερα αυτά τα κράτη. Όμως, η κατάσταση στη Συρία μπορεί να δημιουργήσει πολλή ένταση», είπε.

Οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, υπάρχει και κυρίως όσον αφορά την προμήθεια πετρελαίου από το Ιράν, που καλύπτουν το 30% περίπου των αναγκών της Τουρκίας (εισάγει από το Ιράκ σε ποσοστό 12% και από τη Ρωσία 11%, σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Αρχή Αγοράς Ενέργειας της Τουρκίας). Οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν δεν απέτρεψαν το Ιράν από το να είναι ο πρώτος προμηθευτής ενέργειας της Τουρκίας και μάλιστα σε χαμηλότερες τιμές από αυτές της αγοράς.

Όμως στον πολιτικό τομέα, δεν είναι τα πράγματα όπως τα περιγράφει ο Α. Ναντέρ. Ακόμη και στο θέμα των Κούρδων, μπορεί μεν να πραγματοποίησαν από κοινού επιδρομή στο έδαφος του Ιράκ, αλλά υπάρχουν και φορές που αλληλοκατηγορούνται. Ιδιαίτερα όμως υποβόσκει η σύγκρουση περί της "ηγεσίας" στον μουσουλμανικό κόσμο, που διεκδικούν και οι δύο χώρες. Το Ιράν ανησυχεί για την ισλαμική στροφή της Τουρκίας, διότι θεωρούσε εαυτό αποκλειστικό εκφραστή του ισλαμισμού.

Το χρυσόμαλλο δέρας όμως, είναι η Συρία. Τα συμφέροντα του Ιράν και της Τουρκίας για σταθερότητα στη Συρία συνέκλιναν προς δεκαετίας περίπου, αλλά για διαφορετικούς λόγους. Οι φιλικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Συρίας ήταν απόρροια της επιθυμίας της Άγκυρας να καταπολεμηθεί το PKK, καθώς επίσης και να μεγαλώσει η οικονομική παρουσία της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή.

Για το Ιράν, η Συρία αποτελεί το σημείο εισχώρησής του στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, αλλά και όλων όσων συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή. Το Ιράν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Ασάντ για την άσκηση επιρροής στη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο και το Λίβανο. Το Ιράν, έχοντας "λυκοφιλία" με την Τουρκία, στην πραγματικότητα έχει μοναδικό σύμμαχο τη Συρία.

Γι’ αυτό και η εφημερίδα "New York Post" έκανε λόγο για καλυμμένη απειλή του Ιράν προς την Τουρκία, παραθέτοντας τον τίτλο του πρωτοσέλιδου της εφημερίδας «Καϊχάν» -που απηχεί τις απόψεις της ιρανής ηγεσίας- πως «η Τουρκία πρέπει να ξέρει ότι η Ισλαμική Δημοκρατία θα κάνει χρήση κάθε δυνατότητάς της για να διασφαλίσει την αποτυχία των συνωμοσιών σε βάρος της Συρίας». Αυτό, ως προειδοποίηση, μόλις η Τουρκία απαρνήθηκε τον αλ-Ασάντ.

Η εφημερίδα "Νέτγκαζέτε" δημοσίευσε άρθρο του Αμίρ Ταχερί, γεννημένου στο Ιράν και ειδικού σε θέματα Μέσης Ανατολής, με τίτλο "Συρία: Η Τουρκία κόντρα στο Ιράν". Γράφει μεταξύ άλλων, πως η εξέγερση στη Συρία προκάλεσε ένα αγώνα ισχύος ανάμεσα σε δύο περιφερειακούς ανταγωνιστές, την Τουρκία και το Ιράν.

Παρατίθενται δε, οι απόψεις του Χαμενεΐ: «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να πετύχουν οι συνωμότες στην Συρία. Αυτοί που στοχεύουν τη Συρία, στην πραγματικότητα στοχεύουν στην Ισλαμική Επανάσταση του Ιράν».

Και κοντά σ’ αυτά, έρχεται και η δήλωση του ηγέτη των Σιιτών του Λιβάνου Σείχη Χασάν Νασράλλαχ, ο οποίος σε ομιλία του στην τηλεόραση σχολίασε τα γεγονότα στην Συρία, λέγοντας ότι «η Συρία αποτελεί θύμα μιας μυστικής συμφωνίας ξένων που θέλουν να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα, επειδή η Συρία στηρίζει αντιισραηλινές αντιστασιακές οργανώσεις». Και συμπλήρωσε, ότι «αυτοί που εξωθούν στη Συρία θρησκευτικές συγκρούσεις, επιθυμούν να κομματιάσουν τη χώρα».

Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η φερόμενη ως συμμαχία Τουρκίας-Ιράν, προστιθεμένης και της Ρωσίας, είναι ευκαιριακή, και δεν γνωρίζει κανείς πού θα καταλήξει όταν περάσει το επεισόδιο Συρία, στην επόμενη φάση της ομαλοποίησης.