Ο καιρός το Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη έδειξε δύο αντίθετα μεταξύ τους πρόσωπα.
Το πρωί του Σαββάτου ένας λαμπρός ήλιος υψώθηκε πάνω από την πόλη. Ως το μεσημέρι και μέχρι να βραδιάσει η θερμοκρασία και η ατμόσφαιρα ήταν ανοιξιάτικη με τον κόσμο να κάνει βόλτα στην παραλία και να απολαμβάνει τον καφέ του στο πεζοδρόμιο της οδού Νίκης.
Αντίθετα η Κυριακή ξημέρωσε συννεφιασμένη και μελαγχολική. Στην αρχή η βροχή έπεφτε αργά και βασανιστικά, αλλά αργότερα δυνάμωσε με αποτέλεσμα η κίνηση στους δρόμους να είναι εξαιρετικά περιορισμένη και η μέρα να κυλήσει με τους περισσότερους Θεσσαλονικείς στα σπίτια τους ή στριμωγμένους σε καφέ και εστιατόρια.
Πέρα από τη διάθεση των ανθρώπων που συχνά εν πολλοίς καθορίζουν οι καιρικές συνθήκες, ο ήλιος ή η βροχή το Σαββατοκύριακο επηρεάζουν την εμπορική δραστηριότητα στη Θεσσαλονίκη. Όχι μόνο την επίσημη, αφού η αγορά δουλεύει καλύτερα όταν ο καιρός είναι καλός και η διάθεση των ανθρώπων πιο ανοιχτή, αλλά και την ανεπίσημη. Την παράνομη. Την λαθρόβια. Τη δραστηριότητα που χαρακτηρίζουμε ως παρεμπόριο και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του νόμιμου εμπορίου. Διότι αφενός το ανταγωνίζεται αθέμιτα και αφετέρου στερεί από έσοδα τα δημόσια ταμεία, τις τρύπες των οποίων εν συνεχεία καλούνται να καλύψουν οι πολίτες που δρουν οικονομικά σε νόμιμα πλαίσια.
Για μία ακόμη φορά τα πεζοδρόμια της παλιάς και της νέας παραλίας θύμιζαν το μεσημέρι του Σαββάτου –με τον ήλιο ψηλά στον ουρανό- παζάρι σε χώρα της Μέσης Ανατολής ή της Αφρικής. Οι συμπαθείς μικροπωλητές –οι περισσότεροι με καταγωγή από τον υποσαχάρια Αφρική- είχαν απλώσει κατά δεκάδες την πραμάτεια τους δίπλα στη θάλασσα και τη διαλαλούσαν. Για λίγα ευρώ και με δυνατότητα παζαριού πουλούσαν από γυναικείες τσάντες και φουλάρια, μέχρι ζώνες και άλλα αξεσουάρ. Προϊόντα μαϊμού; Σίγουρα. Λαθραία; Πιθανόν; Κλεμμένα; Ίσως. Μαϊμού, λαθραία και κλεμμένα μαζί; Ίσως, σε ορισμένες περιπτώσεις. Το αποτέλεσμα είναι ένα. Το υπαίθριο παρεμπόριο ασκείται στη Θεσσαλονίκη ανενόχλητο από τις διωκτικές αρχές. Προφανώς ούτε η αστυνομία, ούτε η δημοτική αστυνομία, ούτε οι ελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών και της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων έχουν τη δυνατότητα αντίδρασης το Σαββατοκύριακο! Ακόμη κι αν τα σημεία στα οποία εκδηλώνεται η παρεμπορική δραστηριότητα με βάση τον καιρό και τη συγκέντρωση των Θεσσαλονικέων είναι γνωστά ή τουλάχιστον απολύτως προβλέψιμα. Χρόνια τώρα η ίδια ιστορία!
Το παρεμπόριο είναι για την Ελλάδα –ενδεχομένως για όλη την Ευρώπη- μια παλιά ιστορία. Στη Θεσσαλονίκη είναι ταυτόχρονα και εξαιρετικά πονεμένη ιστορία, καθώς επί χρόνια ασκούνταν στα πεζοδρόμια των εμπορικών δρόμων. Στην Τσιμισκή, στην Αγίας Σοφίας στην Εγνατία και αλλού, μπροστά ακριβώς από εμπορικά καταστήματα, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις πουλούσαν αντίστοιχα είδη. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η πρόκληση στο κοινό αίσθημα δεν υπάρχει τα τελευταία χρόνια, καθώς για λόγους που μόνο οι ίδιοι γνωρίζουν και ενδέχεται να σχετίζονται με την αστυνόμευση τις καθημερινές, οι πλανόδιοι του παρεμπορίου αποφεύγουν σε σημαντικό βαθμό το ιστορικό εμπορικό κέντρο της πόλης. Εκτός ίσως από τον καπνό και τα τσιγάρα, που διατίθενται αφειδώς στο Καπάνι και τα πεζοδρόμια της Αριστοτέλους. Οι υπόλοιποι επιλέγουν άλλα σημεία, άλλες ημέρες, άλλες ώρες. Όλα γνωστά και προγραμματισμένα με ακρίβεια ελβετικού ρολογιού. Μόνο οι αρχές που είναι αρμόδιες για το… κυνηγητό πιάνονται κάθε φορά αδιάβαστες, αφού είτε τα κονδύλια δεν επαρκούν για περιπολίες το σαββατοκύριακο, είτε οι υπεύθυνοι δεν ενημερώνονται για την πρόβλεψη του καιρού.
Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει κάποιον που προσπαθεί να βγάλει ένα μεροκάματο. Διότι –κακά τα ψέματα- αυτοί που πωλούν στους δρόμους από τσάντες μέχρι τσιγάρα ένα μεροκάματο βγάζουν. Προφανώς το ουσιαστικό πρόβλημα είναι οι μεγάλοι που οργανώνουν το παρεμπόριο και κερδίζουν τα πολλά. Μόνο που –τουλάχιστον στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης- ο μόνος τρόπος να φτάσεις σε αυτούς ή να ακυρώσεις τους σχεδιασμούς τους είναι να μη μπορούν να βγάλουν μεροκάματο οι παράτυποι μικρέμποροι. Δε γίνεται να έχουμε και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Ας το έχουν αυτό υπόψιν τους οι παντός είδους και διαβάθμισης υπεύθυνοι, τώρα που φυσιολογικά με την καλυτέρευση του καιρού τα φαινόμενα θα πολλαπλασιαστούν και θα αποθρασυνθούν. Εδώ και οκτώ χρόνια η αγορά υποφέρει, τα μαγαζιά κλείνουν, οι έμποροι αποσύρονται. Δεν υπάρχει περιθώριο να χάνεται ούτε ένα ευρώ τζίρου!
ΥΓ. Το παρεμπόριο εκτός από αθέμιτο ανταγωνισμό ενδέχεται –στην περίπτωση των καπνικών- να συνιστά πρόβλημα δημόσιας υγείας. Αλλά τα προβλήματα αυτού του επιπέδου ήταν πάντα στη χώρα μας ψιλά γράμματα. Κάτι μεταξύ πολυτέλειας και άχρηστης λεπτομέρειας. Γι’ αυτό ας μείνουμε τουλάχιστον στον αθέμιτο ανταγωνισμό και την αιμορραγία των δημόσιων ταμείων.