Η Θεσσαλονίκη είναι η ελληνική «πρωτεύουσα του καφέ». Άλλωστε μόνο τυχαία δεν της έχουν κοτσάρει το προσωνύμιο «φραπεδούπολη».
Ειδικά στο κέντρο της πόλης οι επιχειρήσει εστίασης ή υγειονομικού ενδιαφέροντος όπως λέγονται τα καφέ, τα μπαρ, οι ταβέρνες και τα φαστ φουντ αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της επιχειρηματικότητας. Ακριβώς γι’ αυτό η μεγάλη φοροδιαφυγή αυτών των μαγαζιών συνιστά τεράστιο πρόβλημα. Την ώρα που κόβονται οι χαμηλές συντάξεις και δεν υπάρχουν φάρμακα για τους καρκινοπαθείς η φοροδιαφυγή μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια άκρως αντικοινωνική ενέργεια, για την οποία δεν χωρά καμία δικαιολογία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσία Ερευνών & Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΑΔΔΕ), που υπάγεται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, τους δύο πρώτους μήνες του 2017 η φορολογική παραβατικότητα αυτής της κατηγορίας των επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη αποδείχθηκε ότι διαμορφώνεται στο 60% και άνω. Ένα ποσοστό που στην πράξη μπορεί να θεωρηθεί καθολικό, αφού οι επιχειρήσεις εστίασης που κόβουν όλες τις αποδείξεις στους πελάτες τους συνιστούν την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Για να μη μιλήσουμε για τους υπόλοιπους ελεύθερους επαγγελματίες –κυρίως επιστήμονες και τεχνίτες-, οι οποίοι είναι δύσκολο και αντιπαραγωγικό να ελεγχθούν συστηματικά για φορολογικές παραβάσεις, εκτός ίσως από τη διαδικασία ενός πραγματικού πόθεν έσχες. Ας το έχουν αυτό υπόψιν τους οι θεσμικοί παράγοντες της πόλης, οι οποίοι μιλούν εξ’ ονόματος των μικρομεσαίων ή υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους. Πίσω από την επιφάνεια και τα όμορφα –έστω και αγωνιώδη- λόγια συχνά κρύβεται μια διαφορετική πραγματικότητα, την οποία οφείλουμε να αναγνωρίσουμε και να θεραπεύσουμε.
Αν -για παράδειγμα- όλα τα έξοδα ενός νοικοκυριού εξέπιπταν από την εφορία τότε όλοι θα απαιτούσαν τα νόμιμα παραστατικά. Αλλά, προφανώς, κάποιοι δεν θέλουν να αλλάξει αυτή η τριτοκοσμική –και πάντως ακραία αντιευρωπαϊκή- κατάσταση.
Η νέα κατάσταση στην Ελλάδα των τελευταίων χρόνων δεν έχει λειτουργήσει ως σοκ ούτε για την κοινωνία, ούτε για το οικονομικό σύστημα. Οι μικρομεσαίοι συχνά επιβίωναν στη χώρα μας χάρη στη φοροδιαφυγή, στην φοροκλοπή και στην φοροαποφυγή. Η δικαιολογία ήταν πάντα το κακό κράτος, που δεν παρέχει ανταποδοτικές υπηρεσίες, άρα γιατί να το πληρώνουμε. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα, μόνο που ως δικαιολογία προβάλλεται η κρίση και οι συνέπειες της στην επιχειρηματικότητα.
Για τη Θεσσαλονίκη της οικονομικής υπανάπτυξης και της υψηλής ανεργίας η εξέλιξή της σε «φραπεδούπολη» έχει πολλά αρνητικά. Δύο από αυτά είναι τα φαινόμενα της γκρίζας οικονομίας και της μαύρης εργασίας. Μόνο που οι επιχειρηματικοί θεσμοί της πόλης, οι οποίοι σαφώς γνωρίζουν τι γίνεται στην αγορά, αρνούνται να τα συζητήσουν καν. Το μόνο που κοιτούν είναι η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών, οι έκτακτοι φόροι και το παρεμπόριο. Ότι δηλαδή θεωρείται ευθύνη της πολιτείας, που διαχρονικά είναι ο εύκολος στόχος. Περί ατομικής υπευθυνότητας του καθενός, ούτε λόγος…