Σε συμφωνία κατέληξε ο νέος γύρος διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία για την προσφυγική κρίση.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβούτογλου, έδωσε το τελικό πράσινο φως στο «ναι» που είπαν νωρίτερα οι «28» στο προσχέδιο συμφωνίας που τους παρουσίασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, το οποίο προέκυψε μετά την πολύωρη διαπραγμάτευση των Τουσκ, Γιούνκερ και Ρούτε με τον Αχμέτ Νταβούτογλου στις Βρυξέλλες.
Ο κ. Τουσκ ανακοίνωσε μέσω twitter πως η συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για το προσφυγικό έχει επιτευχθεί, ενώ αναμένεται κοινό ανακοινωθέν και κοινή συνέντευξη Τύπου.
Η συμφωνία ορίζει πως από την Κυριακή 20 Μαρτίου όσοι μετανάστες μπουν παράνομα στην Ελλάδα θα επιστρέφουν πίσω στην Τουρκία.
Στη συμφωνία προβλέπεται επίσης πως για τη διαδικασία επαναπροώθησης προσφύγων στην Τουρκία από την Ελλάδα, η χώρα μας θα λάβει βοήθεια από την Ε.Ε. Η βοήθεια αυτή θα αφορά σε συνοριοφύλακες, ειδικούς στις διαδικασίες ασύλου καθώς και διερμηνείς.
Στο προσχέδιο που εγκρίθηκε εμπεριέχονται προτάσεις συμβιβασμού για τα πέντε αμφιλεγόμενα σημεία:
1. Σε σχέση με τις ενστάσεις της Κύπρου για το άνοιγμα των κεφαλαίων, υπάρχει συμβιβασμός που ικανοποιεί τόσο την Κύπρο όσο και την Τουρκία, για το άνοιγμα του κεφαλαίου 33 (προϋπολογισμός).
2. Σε σχέση με την ημερομηνία εφαρμογής του σχεδίου επανεισδοχής/επανεγκατάστασης "ένας προς έναν" μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προτείνεται να οριστεί η 20η Μαρτίου.
3. Σε σχέση με τη νομιμότητα του εν λόγω σχεδίου, προτείνεται ότι θα είναι σε πλήρη συμφωνία με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, θα σέβεται δηλαδή την αρχή της ατομικής εξέτασης κάθε αίτησης ασύλου, ενώ στην τελική συμφωνία θα υπάρχει σαφής αναφορά στην αρχή μη επαναπροώθησης και στις μη συλλογικές επιστροφές.
4. Σε σχέση με την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας για τους πρόσφυγες, στην τελική συμφωνία προτείνεται να μην υπάρχουν νέα ποσά αλλά σαφής αναφορά σε συγκεκριμένα έργα που μπορούν να επωφεληθούν από τα ήδη υπάρχοντα 3 δισ. μέσα στην εβδομάδα για ταχύτερη εκταμίευση.
5. Σε σχέση με την εκπλήρωση του όρου απελευθέρωσης της βίζας, αυτή θα εξετασθεί από κάθε κράτος-μέλος, με έως τα τέλη Ιουνίου 2016 και εφόσον η Τουρκία έχει καλύψει όλα τα προαπαιτούμενα. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να καλύψει τα προαπαιτούμενα που έχουν απομείνει.
Η κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας
Τους όρους βάσει των οποίων θα υπάρξει η συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας προκειμένου να υπάρξει αναχαίτιση των παράνομων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, διευκρινίζει η κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας.
Σε αυτήν την ανακοίνωση αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Σήμερα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συναντήθηκαν με τον Τούρκο ομόλογό τους. Ήταν η τρίτη συνάντηση από τον Νοέμβριο του 2015, αφιερωμένη στην εμβάθυνση των σχέσεων Ε.Ε. - Τουρκίας αλλά και στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης.
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξέφρασαν τα βαθύτατα συλλυπητήριά τους στους πολίτες της Τουρκίας, αναφορικά με τις βομβιστικές επιθέσεις στην Άγκυρα την Κυριακή. Καταδίκασαν με τον πιο σαφή τρόπο αυτή τη στυγερή ενέργεια και τόνισαν ότι συνεχίζουν να στηρίζουν τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις τις μορφές.
Τουρκία και Ε.Ε. επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την εφαρμογή του κοινού πλαισίου που ενεργοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2015. Έχει καταγραφεί, ήδη, σημαντική πρόεδρος, συμπεριλαμβανομένου και του ανοίγματος της τουρκικής αγοράς εργασίας στους Σύρους που βρίσκονται υπό προσωρινό καθεστώς προστασίας, της εισαγωγής του καθεστώτος βίζας για τους Σύρους αλλά και άλλες εθνικότητες, την ενίσχυση της δραστηριότητας των τουρκικών λιμενικών και αστυνομικών αρχών και το μοίρασμα πληροφοριών.
Επιπρόσθετα η Ε.Ε. έχει ξεκινήσει την παροχή των κεφαλαίων των τριών δισ. ευρώ, βάσει του σχεδίου Facility for Refugees στην Τουρκία, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν συγκεκριμένα projects, ενώ έχει υπάρξει πρόοδος αναφορικά με την απελευθέρωση του καθεστώτος της βίζας, ενώ αναφορικά με τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., το άνοιγμα του Κεφαλαίου 17 τον Δεκέμβριο. Στις 7 Μαρτίου 2016, επιπρόσθετα η Τουρκία συμφώνησε να δεχθεί την ταχύτατη επιστροφή όλων των μεταναστών που δεν υπόκεινται στους διεθνείς νόμους προστασίας και έχουν περάσει στην Ελλάδα από την Τουρκία, αλλά και να δεχθεί την επιστροφή όλων των παράνομων μεταναστών που πέρασαν μέσω των τουρκικών χωρικών υδάτων. Ε.Ε. και Τουρκία συμφώνησαν, επίσης, να συνεχίσουν να λαμβάνουν μέτρα ενάντια στους διακινητές των μεταναστών και καλωσορίζουν την παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Την ίδια ώρα Τουρκία και Ε.Ε. αναγνωρίζουν ότι υπάρχει ανάγκη για λήψη επιπλέον μέτρων.
Προκειμένου να σπάσει το «επιχειρηματικό μοντέλο» των διακινητών και να προσφερθεί στους μετανάστες που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους μία εναλλακτική λύση, Ε.Ε. και Τουρκία αποφάσισαν να σταματήσουν την παράνομη μετανάστευση από την Τουρκία προς την Ε.Ε.
Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος συμφώνησαν στα ακόλουθα σημεία:
1. Όλοι οι παράνομοι μετανάστες που διασχίζουν την Τουρκία και φθάνουν στα ελληνικά νησιά από τις 20 Μαρτίου 2016 και μετά θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Αυτή η διαδικασία θα εφαρμοστεί με πλήρη σεβασμό των κανόνων της Ε.Ε. αλλά και των διεθνών κανόνων. Όλοι οι μετανάστες θα προστατευθούν βάσει των διεθνών στάνταρντ. Πρόκειται για ένα προσωρινό και έκτακτο μέτρο το οποίο είναι απαραίτητο για να διακοπεί η ανθρώπινη δυστυχία και να αποκατασταθεί η δημόσια τάξη. Οι μετανάστες που θα φθάνουν στα ελληνικά νησιά και καταθέτουν αίτηση για άσυλο θα εξετάζονται ατομικά από τις ελληνικές αρχές, με σεβασμό στο Διεθνές Καθεστώς Ασύλου και σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Όσοι μετανάστες δεν καταθέτουν αίτημα ασύλου ή αυτοί των οποίων οι αιτήσεις κρίθηκαν ακατάλληλες θα επιστρέφουν στην Τουρκία. Τουρκία και Ελλάδα, βοηθούμενες από τις ευρωπαϊκές αρχές και τις αρμόδιες υπηρεσίες, θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα και θα προχωρήσουν στις απαραίτητες διμερείς συμφωνίες. Σε αυτές περιλαμβάνεται η παρουσία Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά και Ελλήνων αξιωματούχων στην Τουρκία από τις 20 Μαρτίου 2016 και μετά, προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία και των κέντρων υποδοχής. Το κόστος της επιστροφής των παράνομων μεταναστών θα καλυφθεί από την Ε.Ε.
2. Για κάθε Σύριο που επιστρέφεται στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά θα υπάρξει ένας Σύριος που θα εγκατασταθεί στην Ε.Ε., βάσει των αντίστοιχων κανόνων του ΟΗΕ. Θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμό, σε συνεργασία με την Κομισιόν, τις ευρωπαϊκές αρχές και άλλα κράτη-μέλη, αλλά και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η συμφωνία αυτή ξεκινά να λειτουργεί από την πρώτη ημέρα. Προτεραιότητα θα δοθεί στους μετανάστες που δεν έχουν προσπαθήσει στο παρελθόν να εισέλθουν παράνομα στην Ε.Ε. Από πλευράς Ε.Ε., θα υπάρξει μετεγκατάσταση προσφύγων, βάσει της συμφωνίας των κρατών-μελών στη Σύνοδο της 20ής Ιουνίου 2015, βάσει της οποίας είχαν δημιουργηθεί 18.000 «θέσεις» μετεγκατάστασης. Η μετεγκατάσταση θα αφορά επιπλέον 54.000 ανθρώπους. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καλωσόρισαν τη δέσμευση της Κομισιόν να εφαρμόσει τη συμφωνία μετεγκατάστασης που ελήφθη στις 22 Σεπτεμβρίου 2015. Εάν η όλη διαδικασία δεν κατορθώσει να έχει τα ζητούμενα αποτελέσματα ή εάν καλυφθεί ο αριθμός των θέσεων, τότε θα επανεξετασθεί.
3. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψει τη δημιουργία νέων οδών παράνομης εισόδου είτε δια ξηράς είτε δια θαλάσσης, ενώ θα συνεργαστεί με όλα τα γειτονικά κράτη-μέλη της Ε.Ε. προς αυτόν τον σκοπό.
4. Μόλις σταματήσει η παράνομη διακίνηση μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε. ή έστω μειωθεί σημαντικά θα ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα Voluntary Humanitarian Admission Scheme (σ.σ.: το πρόγραμμα εθελοντικής μετεγκατάστασης). Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα συμμετάσχουν στο παραπάνω πρόγραμμα σε εθελοντική βάση.
5. Η εκπλήρωση του όρου απελευθέρωσης της βίζας θα εξετασθεί από κάθε κράτος-μέλος, με έως τα τέλη Ιουνίου 2016 και εφόσον η Τουρκία έχει καλύψει όλα τα προαπαιτούμενα. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να καλύψει τα προαπαιτούμενα που έχουν απομείνει.
6. Η Ε.Ε. σε στενή συνεργασία με την Τουρκία θα επιταχύνει τη διαδικασία χορήγησης των τριών δισ. ευρώ προς την Τουρκία, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η προσπάθεια παροχής βοήθειας σε όσους έχουν ανάγκη και αυτό θα γίνει πριν από τα τέλη Μαρτίου. Θα πρέπει να υπάρξει η δημιουργία μίας πρώτης σειράς υποδομών για τους πρόσφυγες στους τομείς υγείας, εκπαίδευσης, υποδομών, τροφής και άλλων θεμάτων που αφορούν την ποιότητα ζωής και μάλιστα σε διάστημα μίας εβδομάδας. Μόλις όλα τα παραπάνω ολοκληρωθούν με ορθό τρόπο η Ε.Ε. θα απελευθερώσει επιπλέον τρία δισ. ευρώ έως το τέλος του 2018.
7. Ε.Ε. και Τουρκία καλωσορίζουν την εργασία που γίνεται για τη δημιουργία Καθεστώτος Άρσης Δασμών.
8. Ε.Ε. και Τουρκία επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για ενεργοποίηση των διαδικασιών ένταξης, βάσει του κοινού ανακοινωθέντος τον Νοέμβριο του 2015. Καλωσόρισαν το άνοιγμα του Κεφαλαίου 17 στις 14 Δεκεμβρίου 2016 και αποφάσισαν, ως επόμενο βήμα, να ανοίξουν τις διαδικασίες για το Κεφάλαιο 33 κατά τη διάρκεια της ολλανδικής προεδρίας. Καλωσόρισαν την απόφαση της Κομισιόν να καταθέσει πρόταση γι' αυτόν τον σκοπό εντός του Απριλίου. Έχει ξεκινήσει προπαρασκευαστική διαδικασία για άλλα Κεφάλαια.
9. Η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της θα εργαστούν με την Τουρκία σε οποιαδήποτε ενέργεια θα βοηθήσει στη βελτίωση των συνθηκών ζωής στη Συρία κυρίως σε περιοχές που βρίσκονται κοντά στα τουρκικά σύνορα, κάτι που θα επιτρέψει στους τοπικούς πληθυσμούς αλλά και στους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλείς περιοχές.
Όλα τα παραπάνω θα ξεκινήσουν παράλληλα και θα παρακολουθούνται σε μηνιαία βάση»