Μπορεί η Ελλάδα, με την ιχθυοκαλλιέργεια να αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα εξαγωγικά της χαρτιά, να μπει στον χάρτη της υπεύθυνης υδατοκαλλιέργειας και να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις σε αυτόν τον τομέα; Μία πρωτοβουλία, με συμμάχους μία αλυσίδα σουπερ μάρκετ, έναν σημαντικό εκπρόσωπο του κλάδου ιχθυοκαλλιεργειών στη Μεσόγειο και το WWF, μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα πρότυπο σε ολόκληρη την περιοχή;
Όπως αναφέρει η WWF Ελλάς, οι επιπτώσεις της υδατοκαλλιέργειας στους πληθυσμούς των ψαριών, τα θαλάσσια οικοσυστήματα, την ποιότητα του νερού και την κοινωνία μπορεί να είναι σημαντικά και μετρήσιμα μειωμένες, όταν εφαρμόζονται υπεύθυνες πρακτικές. Πρακτικές σήμερα απολύτως απαραίτητες, αφού με την ταχεία ανάπτυξη του κλάδου και την αύξηση της ζήτησης σε ψαρικά εκτροφής, είναι σημαντικό να προστατεύσουμε τα θαλάσσια οικοσυστήματα και να κρατήσουμε τις θάλασσές μας ζωντανές, ελαχιστοποιώντας τις επιπτώσεις της υδατοκαλλιέργειας σε αυτές.
H AB Βασιλόπουλος και το WWF Ελλάς στο πλαίσιο της συνεργασίας τους προκειμένου η αλυσίδα σούπερ μάρκετ να διαχειρίζεται υπεύθυνα τις προμήθειές της σε προϊόντα υδατοκαλλιέργειας, μαζί με τη ΝΗΡΕΥΣ Α.Ε., ξεκινούν την υλοποίηση ενός προγράμματος που έχει σαν στόχο την περαιτέρω βελτίωση των πρακτικών διαχείρισης τριών μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας τσιπούρας και λαβρακιού του Νηρέα στο Αλιβέρι, τον Αστακό και την Ναύπακτο.
To πρόγραμμα «Βελτίωσης υπεύθυνης υδατοκαλλιέργειας» (Aquaculture Improvement Project) υλοποιείται με βάση τα πρότυπα της οικολογικής πιστοποίησης υπεύθυνης υδατοκαλλιέργειας Aquaculture Stewardship Council (ASC) που έχουν εώς σήμερα αναπτυχθεί για άλλα εκτρεφόμενα είδη. Το ASC είναι ένας ανεξάρτητος, διεθνής οργανισμός πιστοποίησης σε σχέση με την υπεύθυνη διαχείριση των επιπτώσεων της υδατοκαλλιέργειας στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Αυτή τη στιγμή, το ASC διαθέτει πρότυπα για 7 διαφορετικά εμπορικά είδη, μεταξύ των οποίων ο σολομός, οι γαρίδες και το γατόψαρο Βιετνάμ (pangasius).
Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί τη δεύτερη φάση της ευρύτερης συνεργασίας της ΑΒ και του WWF Ελλάς σχετικά με την υπεύθυνη υδατοκαλλιέργεια. Η πρώτη φάση της συνεργασίας εστίαζε στην αξιολόγηση και κατηγοριοποίηση των εισαγόμενων και εγχώριων προμηθειών υδατοκαλλιέργειας της ΑΒ, αλλά και στην ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης για την υπεύθυνη ιχθυοκαλλιέργεια τσιπούρας και λαβρακιού στην Ελλάδα.
«Η AB παραμένει συνεπής στη δέσμευση της για προμήθεια βιώσιμων αλιευμάτων και για τη στήριξή της ελληνικής υδατοκαλλιέργειας. Είναι σημαντικό για εμάς να βρίσκουμε τρόπους να αναβαθμίζουμε τα τοπικά προϊόντα της χώρας μας προς όφελος όλων μας αλλά και των μελλοντικών γενεών», δηλώνει ο Διονύσης Διονυσόπουλος, Προϊστάμενος Τμήματος Διασφάλισης Ποιότητας της ΑΒ.
Στην παρούσα φάση δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πρότυπο του ASC για τα συγκεκριμένα είδη. Ακριβώς για αυτό, το σχέδιο δράσης εκπονήθηκε σε συνεργασία του WWF Ελλάς με το διεθνές δίκτυο συνεργατών του και τον Νηρέα . Τον έλεγχο της εφαρμογής του προγράμματος Βελτίωσης Υπεύθυνης Υδατοκαλλιέργειας έχει αναλάβει η TUV Austria Hellas και έχει βασιστεί σε πρότυπο του ASC που είναι πολύ κοντά στις μεθόδους καλλιέργειας της τσιπούρας και του λαβρακιού.
Παράλληλα, το WWF βρίσκεται σε συζητήσεις με τον διεθνή οργανισμό ASC για την ανάπτυξη συγκεκριμένου προτύπου για τα μεσογειακά είδη τσιπούρας και λαβρακιού.
Ο Γιώργος Παξιμάδης, υπεύθυνος θαλάσσιων προγραμμάτων του WWF Ελλάς μας εξηγεί: «Η πρωτοβουλία αυτή υλοποιείται σε μια κρίσιμη στιγμή. Οι υδατοκαλλιέργειες είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο σύστημα παραγωγής τροφίμων στον κόσμο. Η ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας όμως δεν έχει συμβεί χωρίς επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον. Αυτές ακριβώς τις επιπτώσεις επιχειρούμε να ελαχιστοποιήσουμε μέσα από αυτήν την πρωτοβουλία».
Και συμπληρώνει: «Μας ενθαρρύνει πολύ η προθυμία σημαντικών παικτών του κλάδου να ενώσουν τις δυνάμεις τους μαζί μας με στόχο την περαιτέρω βελτίωση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων».
Το πρωτοπόρο αυτό πρόγραμμα θα εξασφαλίσει τη βελτίωση της υπεύθυνης διαχείρισης τριών μονάδων του Νηρέα, μέσα από την υλοποίηση του πλάνου δράσης που έχει εκπονηθεί και έχει σαν στόχο να μειώσει τις επιπτώσεις των μονάδων στο θαλάσσιο περιβάλλον και να διαχειριστεί ορθότερα σημαντικά ζητήματα του κλάδου όπως: τη διαχείριση αποβλήτων, την αλληλεπίδραση με απειλούμενα είδη, τις διαφυγές ψαριών, τη χρήση χημικών ουσιών και την υγεία των ψαριών.
Ο Λεωνίδας Παπαχαρίσης, Δ/ντης Ποιότητας Έρευνας & Ανάπτυξης του Νηρέα προσθέτει: «Η πρωτοβούλια αυτή αποτελεί μοναδικό παράδειγμα συνεργασίας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ξεκινώντας την προσπάθειά μας πριν από αρκετά χρόνια για ανάδειξη υπεύθυνων παραγωγικών πρακτικών και συνεχίζοντας με προσήλωση την υλοποίηση δράσεων για την αειφορία της δραστηριότητάς μας, προχωρούμε πλέον σε συγκεκριμένο δρόμο που από κοινού έχουμε χαράξει με τους εταίρους μας. Οι τρεις ιχθυοφάρμες θα αποτελέσουν πρότυπο και για τις υπόλοιπες παραγωγικές εγκαταστάσεις της εταιρίας αλλά και για την μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια στο σύνολό της».
Σύμφωνα, τέλος, με τη WWF:
- 420 φάρμες υδατοκαλλιέργειας έχουν κερδίσει το γαλάζιο σήμα ASC προσφέροντας περισσότερα από 5.000 πιστοποιημένα προϊόντα σε 58 χώρες σε όλο τον κόσμο.
- τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας αποτέλεσαν το 2013 σχεδόν το 50% της παγκόσμιας παραγωγής αλιευμάτων
- η κατανάλωση αλιευμάτων στην Ε.Ε. καλύπτεται κατά 10% από την υδατοκαλλιέργεια, 25% από την αλιεία και 65% από εισαγωγές από τρίτες χώρες
- οι εκτρεφόμενες γαρίδες αντιπροσωπεύουν το 55% της γαρίδας που παράγεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι περισσότερες γαρίδες υδατοκαλλιέργειας παράγονται στην Κίνα, στην Ταϊλάνδη, την Ινδονησία, την Ινδία, το Βιετνάμ, τη Βραζιλία, το Εκουαδόρ και το Μπαγκλαντές, έχοντας δημιουργήσει σημαντικά έσοδα σε αυτές τις αναπτυσσόμενες χώρες.
- o σολομός ιχθυοκαλλιέργειας είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο σύστημα παραγωγής τροφίμων στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας το 70% (2,4 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι) της αγοράς.