Xωρίς να υπάρξει «χειροπιαστή» πρόοδος ολοκληρώθηκε στη Βάρνα της Βουλγαρίας η Σύνοδος Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας. Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επεδίωκε την επανεκκίνηση της διαδικασίας ένταξης της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ οι Ευρωπαίοι αξίωναν απαντήσεις σε μία σειρά θεμάτων που τους προκαλούν ανησυχία.
Ο Ερντογάν εμφανίστηκε αισιόδοξος. «Παραμένουμε χώρα υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. και επιθυμούμε να προχωρήσουμε ταχύτερα σε αυτή την κατεύθυνση», επισήμανε ο αρχηγός του τουρκικού κράτους μετά το δείπνο εργασίας με τους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, που παρέθεσε η βουλγαρική προεδρία της Ε.Ε..
Από την πλευρά του ο Τουσκ είπε πως εάν ερωτάται αν η Σύνοδος έφερε λύσεις, η απάντηση είναι «όχι». Η Ε.Ε. συνεχίζει να ανησυχεί για το κράτος δικαίου στην Τουρκία, επισήμανε και πρόσθεσε πως αναφέρθηκε σε όλες τις ανησυχίες των Βρυξελλών, που εκτείνονται σε έναν «μακρύ κατάλογο». Είπε ακόμη πως επέκρινε ιδίως την φυλάκιση πολιτών της Ε.Ε. στην Τουρκία -αναφερόταν και στους δύο Έλληνες στρατιωτικούς- τη συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Κύπρου, με αφορμή την τουρκική προσπάθεια αποκλεισμού κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και τη δράση του τουρκικού στρατού στη Συρία.
Ο Ερντογάν επέλεξε να σταθεί στην καλή συνεργασία της Άγκυρας με τα 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε. ως προς τη διαχείριση της κρίσης των μεταναστών και των προσφύγων και τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, ευχόμενος οι δύο πλευρές να αφήσουν πίσω τους μια «πολύ δύσκολη περίοδο».
Ο Τουσκ έκανε ένα παρόμοιο σχόλιο: «Παρά το ότι η σχέση μας περνάει δύσκολη περίοδο, στα πεδία που συνεργαζόμαστε, συνεργαζόμαστε καλά», ανέφερε.
Ωστόσο βαριά σύννεφα συνεχίζουν να σκιάζουν τη σχέση Άγκυρας - Βρυξελλών, με ζητήματα όπως η αποσάθρωση του κράτους δικαίου στην Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, η επιχείρηση τουρκικών στρατευμάτων εναντίον μιας κουρδικής οργάνωσης στη βόρεια Συρία, οι εντάσεις στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο να θεωρούνται ορισμένα από τα κυριότερα.
«Σε όρους χειροπιαστών λύσεων, δεν καταλήξαμε σε κανέναν συμβιβασμό σήμερα», επέμεινε ο Τουσκ και υπογράμμισε πως «μόνο η πρόοδος στα ζητήματα αυτά θα επιτρέψει να βελτιωθούν οι σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας ένταξης».
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είπε ότι θα ήθελε να δει την άρση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που έχει επιβληθεί από την Άγκυρα, αλλά και μια «νέα προσέγγιση» της τουρκικής κυβέρνησης όσον αφορά «τη φυλάκιση δημοσιογράφων». Πάντως «πρέπει να συνεχίσουμε τον διάλογο, σε συνθήκες αληθινά δύσκολες» πρόσθεσε.
O Ερντογάν επανέλαβε πριν από τη Σύνοδο ότι η ένταξη στην Ε.Ε. παραμένει «στρατηγικός στόχος» για την Τουρκία, μολονότι η διαδικασία χαρακτηρίζεται «κλινικά νεκρή» εδώ και μήνες. Ο πρόεδρος της Τουρκίας επεδίωκε επίσης να εξαιρεθούν το ταχύτερο από τις βίζες οι Τούρκοι που ταξιδεύουν σε χώρες της Ε.Ε..
Ο οικοδεσπότης της συνόδου, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, η χώρα του οποίου ανέλαβε για πρώτη φορά την εναλλασσόμενη προεδρία της Ε.Ε., εξέφρασε ικανοποίηση διότι οι εταίροι επέστρεψαν «στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» και δήλωσε αισιόδοξος ότι θα μπορούσε να οργανωθεί «άλλη μια σύνοδος ως το πέρας της βουλγαρικής προεδρίας τον Ιούνιο».
Κανένα από τα δύο μέρη δεν είχε συμφέρον να εκτροχιάσει τον διάλογο. Για την Τουρκία, η Ε.Ε. παραμένει πολύτιμος εμπορικός εταίρος. Για τις Βρυξέλλες, η Άγκυρα συνεχίζει να είναι απαραίτητος σύμμαχος στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και στην προσπάθεια ανάσχεσης των μεταναστευτικών ροών. «Η Ε.Ε. είναι στρατηγικός εταίρος για την Τουρκία, θα ήταν σοβαρό λάθος να απομονωθεί η Τουρκία από την Ε.Ε.», σημείωσε ο Ερντογάν.
Οι Ευρωπαίοι διαβεβαίωσαν ότι θα δώσουν, όπως προβλεπόταν, άλλα 3 δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία. «Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ε.Ε. θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της», ανέφερε ο Γιούνκερ.