Skip to main content

Τουρκία-ΗΠΑ: Σχέσεις στοργής και μίσους ανάμεσα στις δύο χώρες

Ακόμη και ο Κίσινγκερ όμως πιστεύει ότι είναι φαντασίωση να θεωρεί κανείς πως ο Ερντογάν θα γίνει φιλοδυτικός, καθώς είναι κανονικός ισλαμιστής...

Οφείλω εξ αρχής να σημειώσω πως η γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας είναι σημαντικότερη από την ελληνική, κι αυτός είναι ο λόγος που οι ισχυροί στην πορεία του χρόνου, συνήθως την «χάιδευαν», αδικώντας πολλές φορές την Ελλάδα, όταν ανέκυπτε ελληνοτουρκικό πρόβλημα. Σ’ αυτήν την προτίμηση συντελεί και η ανυπαρξία σχεδιασμού, από ελληνικής πλευράς, σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική.

Αλλά, οι ίδιοι οι ισχυροί, ακολουθούσαν και συνεχίζουν να εφαρμόζουν τον πάγιο κανόνα, να μη επιτρέπουν σε άλλους να καταστούν ανταγωνιστικοί, επεμβαίνοντας σε κάθε περίπτωση που κάποια χώρα σήκωνε το κεφάλι πάνω από το επιτρεπόμενο όριο. Αυτή η τακτική μας ευνόησε τόσο κατά την περίοδο της Εθνεγερσίας του 1821, όσο και κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, όπου η οθωμανική αυτοκρατορία, ο «μεγάλος ασθενής» όπως την αποκαλούσαν, ήταν εμπόδιο στα σχέδιά τους.

Φυσικά, μια σοβαρή χώρα, με εμπνευσμένους ηγέτες, δεν περιμένει την ώρα που οι ισχυροί θα επέμβουν για να «χαμηλώσουν» τον αντίπαλο, αλλά δημιουργεί τις συνθήκες για να αλλάξει τους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς. Βεβαίως η γεωγραφική θέση της Τουρκίας την ευνοεί (άλλωστε, ο Μέγας Κωνσταντίνος εξετάζοντας ενδελεχώς την γεωστρατηγική αξία του Βυζαντίου και της Θεσσαλονίκης, προτίμησε στο Βυζάντιο να ιδρύσει την πρωτεύουσά του, που μετονόμασε σε Κωνσταντινούπολη, όπως ήταν η συνήθεια της εποχής).

Αλλά, στην γεωστρατηγική, δεν περιλαμβάνεται μόνον η γεωγραφική θέση. Είναι και η γεωπολιτική και η γεωοικονομική, παράγοντες οι οποίοι μπορούν να υπερισχύσουν. Σ’ αυτούς όμως τους δύο τομείς υστερούμε απελπιστικά. Και όσο δεν αλλάξει η κατάσταση, πάντα θα υπολειπόμαστε της Τουρκίας όσον αφορά το ενδιαφέρον των ισχυρών.

Υπάρχει η γενική εντύπωση ότι το πρόβλημα είναι ο Ερντογάν, και πως αν λείψει, η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί. Όσοι το υποστηρίζουν, προφανώς και δεν έχουν λάβει υπόψη ότι με τον Ετσεβίτ, τον Οζάλ και την Τσιλέρ, στην κυβέρνηση της Τουρκίας, υπήρξαν οι κρίσεις. Επρόκειτο για «μετριοπαθείς δημοκράτες» πολιτικούς. Το πρόβλημα με την Τουρκία, είναι με τον λαό της, γι’ αυτό και δεν αλλάζει ποτέ πολιτική, όποιος και να την κυβερνά.

Ο τουρκικός λαός νιώθει ταπεινωμένος, όταν μάλιστα ζούσαν μέχρι χθες όσοι γνώρισαν την οθωμανική αυτοκρατορία, ένα απέραντο κράτος, με υπόδουλους πολλούς λαούς και τους Τούρκους αφέντες. Και ξαφνικά βρέθηκε σε ένα αποδεκατισμένο κράτος -είχε παρασηκώσει κεφάλι η αυτοκρατορία-, αλλά και ανυπόληπτο. Υπήρξε περίπτωση αυτοκτονίας Τούρκου, στον γάμο του Ωνάση, λόγω του ότι, όπως έγραψε στο τελευταίο σημείωμα, δεν μπορούσε να αντέξει την επιτυχία των Ελλήνων να κοιμούνται στα… σπουδαία κρεβάτια (Ωνάσης, Τεό Σαγκαπό, Φίλιππος της Βρετανίας, όπως ανέφερε ενδεικτικά).

Παρ’ όλες τις προσπάθειες των κυβερνητών του να ανορθώσουν το ηθικό του λαού, ήταν κοινή η διαπίστωση ότι υπερείχε μόνον στον πληθυσμό. Και τότε και τώρα, όπου και να σκάψει πάνω σε ελληνικό δημιούργημα θα βρεθεί. Όποιο βιβλίο και να ανοίξει, κάποιον σπουδαίο Έλληνα θα βρει. Όσες προσπάθειες κι αν κάνει το επίσημο κράτος να υιοθετήσει ξένους δημιουργούς και δημιουργίες, παρουσιάζοντάς τους ως Τούρκους ή Ρωμαίους, ο λαός γνωρίζει.

Αυτή η πληγωμένη υπερηφάνειά του και το άδηλο μέλλον του, είναι που τον κάνει επιθετικό. Κι έτσι θα είναι πάντα, ή μάλλον χειρότερα, επειδή ο σουνιτισμός μπήκε στην ζωή του. (Και να σκεφθεί κάποιος, ότι οι Βυζαντινοί έβαλαν στα σύνορα της Αυτοκρατορίας τους Σελτζούκους, ως.. ήρεμο και υπάκουο λαό - ώσπου εμφανίστηκε το ισλάμ)

Τα τελευταία απόρρητα e-mails της Χιλαρι Κλίντον που έφεραν στη δημοσιότητα τα Wikileaks, αποκαλύπτουν τις ακριβείς σκέψεις των Αμερικανών έναντι των Τούρκων. Το δίλημμά τους είναι, ότι ναι με θα ησυχάσουν διαμελίζοντάς την (κι αυτήν όπως τόσες χώρες), αλλά θα χάσουν την μοναδική δύναμη στην περιοχή που μπορεί να προβάλει αντίσταση στους Ρώσους.

Πάντως, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις, ορισμένοι από τους πρώην πρέσβεις και τους ειδικούς πιστεύουν πως ο Ερντογάν οδηγεί τη χώρα του σε εμφύλιο πόλεμο.  Γι’ αυτό και υπάρχει διάσταση απόψεων στην Ουάσιγκτον για το πώς πρέπει το πρόβλημα αυτό να αντιμετωπισθεί. Κάποιοι θεωρούν πως πρέπει να υιοθετηθεί σκληρότερη στάση ώστε να εξέλθει ο Ερντογάν της πλάνης του, αλλά οι περισσότεροι θεωρούν πως πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ώστε να επαναπροσεγγίσει τις ΗΠΑ μέσω των αδυναμιών της τουρκικής οικονομίας και των προβλημάτων ασφαλείας που αντιμετωπίζει.

Ακόμη και ο Κίσινγκερ όμως πιστεύει ότι είναι φαντασίωση να θεωρεί κανείς πως ο Ερντογάν θα γίνει φιλοδυτικός, καθώς είναι ισλαμιστής, αλλά βλέπει πεδία συνεργασίας όσον αφορά τα κοινά προβλήματα ασφαλείας.