του Δημοσθένη Σαρηγιάννη*
«Της Σαλονίκης μοναχά της πρέπει το καράβι / Να μην τολμήσεις να τη δεις ποτέ από τη στεριά».
Οι στίχοι του Νίκου Καββαδία είναι πολύ χαρακτηριστικοί για τη σχέση της Θεσσαλονίκης με τη θάλασσα. Πράγματι η θαλάσσια αστική συγκοινωνία είναι το δημοφιλέστερο μέσο μεταφοράς για τους Θεσσαλονικείς όπως το χαρακτήρισαν οι έρευνες που έγιναν κατά καιρούς.
Όμως μετά από προσπάθειες πλέον των είκοσι ετών αμφισβητείται η βιωσιμότητα του έργου.
Η ιδέα της λειτουργίας σύγχρονης θαλάσσιας αστικής συγκοινωνίας ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Από τότε εκπονήθηκαν αρκετές μελέτες για να διερευνήσουν το εφικτό και το βιώσιμο του εγχειρήματος.
Το 1995 μάλιστα ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης. προχώρησε σε διαγωνισμό, έγινε επιλογή επενδυτή αλλά δεν προχώρησε η υλοποίηση.
Από το 2000 και μετά η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας προκήρυξε νέες μελέτες εξειδικεύοντας την έρευνα, για την κατασκευή δεκατεσσάρων στάσεων από την Πλατεία Ελευθερίας μέχρι την Ν. Μηχανιώνα, η δε χρηματοδότηση εντάχθηκε στο πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Το συμπέρασμα εκείνης της έρευνας ήταν ότι μόνον ως προαστιακή θα μπορούσε να λειτουργήσει η θαλάσσια συγκοινωνία, δηλαδή να συνδέσει το Πολεοδομικό Συγκρότημα με την Περαία, τους Ν. Επιβάτες, Αγ. Τριάδα, Αγγελοχώρι, Μηχανιώνα Επανομή κτλ.
Δυστυχώς όμως ούτε αυτή η ιδέα υλοποιήθηκε διότι το έργο πάλι κρίθηκε ως μη βιώσιμο. Μια τελευταία προσπάθεια βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη, η οποία ξεκίνησε με φορέα υλοποίησης την «Εγνατία Οδός Α.Ε»
Πλανάται όμως πάλι το ερώτημα:
Μπορεί στη Θεσσαλονίκη να αναπτυχθεί θαλάσσια αστική συγκοινωνία;
Γιατί μέχρι σήμερα δεν υλοποιήθηκε αν και υπήρξε πραγματικό ενδιαφέρον από τους αρμόδιους φορείς;
Γιατί δεν υπάρχει ενδιαφέρον από επενδυτές;
Η απάντηση βρίσκεται στις παρακάτω παρατηρήσεις.
Πράγματι υπάρχει πολύ μεγάλη επιθυμία όλων των Θεσσαλονικέων να δουν τα καραβάκια στον Θερμαϊκό. Στην ερώτηση όμως εάν θα τους εξυπηρετούσε για τις καθημερινές μετακινήσεις, η απάντηση είναι «μάλλον όχι».
Αυτή η απάντηση είναι λογική για δύο βασικά μειονεκτήματα της θαλάσσιας συγκοινωνίας. .
Α) Η προσέγγιση των πλοίων στο Πολεοδομικό Συγκρότημα θα γίνεται εφαπτομενικά, με αποτέλεσμα να απαιτείται και δεύτερο μεταφορικό μέσο για τον τελικό προορισμό. Δεν υπάρχει δηλαδή αυτό που ονομάζεται ευελιξία του μεταφορικού μέσου.
Β) Οι στάσεις στη θάλασσα θα βρίσκονται σε σημαντική απόσταση από τη δομημένη περιοχή, με αποτέλεσμα να είναι υποχρεωμένος ο επιβάτης να καλύψει μεγάλη απόσταση πεζός, αγνοώντας μάλιστα τις υπάρχουσες λεωφορειακές γραμμές που διέρχονται π.χ. από την Μητροπόλεως, την Β. Γεωργίου, την Β. Ολγας, την Θ.Σοφούλη. Αυτά τα δύο βασικά μειονεκτήματα έναντι της μεγάλης ευελιξίας των λεωφορείων και των Ι.Χ. αυτοκινήτων καθιστούν τη θαλάσσια συγκοινωνία μη εξυπηρετική και τελικά μη ανταγωνιστική κυκλοφορικά...
Σήμερα όμως υπάρχει πρόταση συνδυαστική με το Μετρό.
Το δίκτυο του Μετρό όπως σχεδιάσθηκε και υλοποιείται «αγγίζει» το θαλάσσιο μέτωπο στην περιοχή της Μίκρας του Δήμου Καλαμαριάς, στη θέση του τερματικού σταθμού, ο οποίος θα είναι και σταθμός μετεπιβίβασης των λεωφορείων και των ΙΧ αυτοκινήτων.
Στο σημείο αυτό πρέπει να κατασκευασθεί λιμενίσκος για την προσέγγιση των ταχύπλοων από την Περαία, τους Ν. Επιβάτες, Αγ. Τριάδα, Αγγελοχώρι. Ν.Μηχανιώνα κτλ., για την μετεπιβίβαση των επιβατών στον σταθμό του Μετρό.
Με αυτήν την διαδικασία μετεπιβίβασης και τροφοδότησης του Μετρό στον τερματικό σταθμό Μίκρας, μεγάλο μερίδιο επιβατικής κίνησης μπορεί να εξασφαλίσει η θαλάσσια συγκοινωνία...
Έτσι ο επιβάτης από την Αγία Τριάδα δια θαλάσσης μπορεί να φτάσει σε 20΄στον τερματικό σταθμό (σήμερα απαιτούνται 30΄-50΄) να επιβιβασθεί στο Μετρό και με το ίδιο εισιτήριο να φθάσει σε όποιο σημείο της Θεσσαλονίκης επιθυμεί.
Με αυτόν τον τρόπο αίρονται τα μειονεκτήματα που αναφέρθηκαν και καθιστούν τη θαλάσσια συγκοινωνία όχι μόνον ελκυστική αλλά και πολύ εξυπηρετική
Τέλος σε ότι αφορά στα καραβάκια, τα οποία επιθυμούν οι Θεσσαλονικείς να τα βλέπουν στην παραλία να κινούνται από την Πλατεία Ελευθερίας και να κάνουν στάση στο Λευκό Πύργο, στο μέγαρο Μουσικής, στο Καραμπουρνάκι, στην Αρετσού αλλά και στις δυτικές ακτές δεν θα αποτελούν αστική συγκοινωνία, αλλά μια εξαιρετική τουριστική δραστηριότητα που θα αναπαράγει την εικόνα που ενέπνευσε το Καββαδία.
*Ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης είναι Δρ. Πολιτικός Μηχανικός, Πρώην Γενικός Διευθυντής ΠΚΜ και Πρώην Αντιδήμαρχος Καλαμαριάς
