Ένας από τους βασικούς νόμους της αγοράς είναι ότι η έλλειψη ανταγωνισμού λειτουργεί συνήθως κατά των καταναλωτών, οι οποίοι πληρώνουν ακριβότερα χωρίς να αγοράζουν καλύτερα προϊόντα ή χωρίς να απολαμβάνουν καλύτερες υπηρεσίες. Η χαρτογράφηση της συμμετοχής των εμπορικών επιχειρήσεων του Βορειοελλαδικού τόξου στην Black Friday της περασμένης Παρασκευής στις πόλεις της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της Θράκης δείχνει ότι τα μηνύματα αργούν να φτάσουν στα μικρότερα μέρη.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε ότι αφορά το ποσοστό συμμετοχής των επιχειρήσεων για κάθε περιοχή η «βεντάλια» ξεκινάει από το 100% και φτάνει μέχρι το 0%, στο άλλο άκρο. Σύμφωνα με την έρευνα της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) στην φετινή Black Friday υπήρξε καθολική συμμετοχή των εμπορικών καταστημάτων στην Αλεξανδρούπολη, στη Λάρισα και τη Βέροια. Αντίθετα χαμηλή συμμετοχή καταγράφηκε στην Καστοριά (30%), στη Νάουσα (20%), στα Γρεβενά (15% - 20%) και στη Φλώρινα (0%), δηλαδή δεν συμμετείχε καμία τοπική εμπορική επιχείρηση. Στη Θεσσαλονίκη η συμμετοχή έφτασε στο 90% για τις επιχειρήσεις του κέντρου της πόλης και στο 60% - 70% στις περιφερειακές αγορές.
Η Black Friday ξεκίνησε πριν από πάρα πολλά χρόνια στην Αμερική, τη Μεγάλη Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές αγορές, αλλά στην Ελλάδα τη λάνσαραν μόλις πέρσι κάποιες μεγάλες αλυσίδες. Πήγε καλά και φέτος συντονίστηκαν μαζί της οι περισσότερες εμπορικές επιχειρήσεις της χώρας, αλλά ακόμη και επιχειρήσεις εστίασης. Προφανώς δεν είναι τίποτα λιγότερο ή τίποτα περισσότερο από ένα ακόμη «κόλπο» του μάρκετινγκ, στην προσπάθεια να τονώσει το τζίρο των καταστημάτων. Σηματοδοτεί –λένε- την έναρξη της εορταστικής περιόδου με μία ημέρα κατά την οποία τα μαγαζιά κάνουν μεγάλες εκπτώσεις σε ορισμένα είδη. Στόχος είναι σε μια περίοδο κατά την οποία η αγορά δεν έχει «ζεσταθεί» ακόμη από τα φώτα των Χριστουγέννων οι καταναλωτές να συγκινηθούν και να μπουν στα μαγαζιά για να ψωνίσουν.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο τζίρος εκείνης της ημέρας ανεβαίνει. Συνέβη αυτό και στη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι είχαμε την ελληνική εκδοχή της Black Friday, σύμφωνα με την οποία η μία ημέρα έγινε τριήμερο ή πενθήμερο, ενώ οι εκπτώσεις ήταν γενικευμένες και συνηθισμένες, στα ποσοστά που συνήθως βλέπουμε στις επίσημες εκπτωτικές περιόδους. Συνέβη κυρίως στις μεγάλες οργανωμένες εμπορικές αλυσίδες, αλλά και στα μεμονωμένα καταστήματα. Γενικώς, έγινε ένα… σούσουρο που «παρέσυρε» κόσμο να κατεβεί στην αγορά, κάτι που είναι από μόνο του θετικό, αφού αποδεδειγμένα το πρώτο βλήμα για να ψωνίσει ένας καταναλωτής είναι να φτάσει να βαδίσει στα εμπορικά πεζοδρόμια. Γι’ αυτό άλλωστε τα τελευταία χρόνια βλέπουμε στις αγορές παράλληλες δράσεις –συναυλίες, δρώμενα, μεταμεσονύχτια ψώνια, εορταστικές φωταψίες-, καθώς η απλή εμπορική πρακτική «έχω καλά προϊόντα σε καλή τιμή» δεν αρκεί.
Πρόκειται για μια πραγματικότητα που στις ανεπτυγμένες, αλλά και στις αναπτυσσόμενες χώρες του πλανήτη την ξέρουν, την έχουν κατανοήσει κι έχουν προσαρμοστεί. Στην Ελλάδα –βέβαια- τα μηνύματα φτάνουν με χρονοκαθυστέρηση. Πάντα έτσι συνέβαινε, δεν άλλαξαν τα πράγματα λόγω της οικονομικής ύφεσης, αν και θα έπρεπε. Όπως φαίνεται, με ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση φτάνουν τα μηνύματα στις μικρές πόλεις της ελληνικής περιφέρειας, όπου οι αλλαγές είναι δυσκολότερες, οι νοοτροπίες παγιωμένες, αλλά και η συνεννόηση του εμπορικού κόσμου πιο κλειστή.
Κακώς, διότι καλό θα ήταν οι κατά τόπους έμποροι να συνειδητοποιήσουν ότι ο ανταγωνισμός δεν είναι απλώς μεταξύ τους. Ο κάτοικος –για παράδειγμα- των Γρεβενών, της Φλώρινας ή της Καστοριάς έχει στις μέρες μας δύο εναλλακτικές δυνατότητες.
Πρώτον, να ψωνίσει μέσω διαδικτύου. Οι συναλλαγές μέσω internet καθημερινά διευρύνονται και γίνονται ασφαλέστερες, ενώ και η ενημέρωση μέσω της ιδίας οδού είναι πλήρης και εύκολη.
Δεύτερον, να επισκεφθεί μια διπλανή πόλη. Με την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων οι αποστάσεις, πλέον, στην βορειοελλαδική ενδοχώρα έχουν μικρύνει –και επίσης έχουν γίνει ασφαλέστερες.
ΥΓ. Στη διαφήμιση μεγάλης αλυσίδας ηλεκτρικών ειδών για τη Black Friday το σκηνικό είναι ένα καφενείο σε ορεινό χωριό, με κατοίκους που ακόμη και στα νιάτα τους δύσκολα μετακινούνταν από τον τόπο τους, αλλά προσπαθούσαν να εφαρμόσουν στον τόπο τους τα εμπορικά κόλπα της πόλης και να επωφεληθούν από αυτά. Το μήνυμα της διαφήμισης σαφές. Ένα μήνυμα που ακόμη και το 2017 δεν θα περνούσε σε ορισμένες περιοχές του Βορρά της χώρας μας.