Η υπόθεση της διαχείρισης του πολύ δημοφιλούς προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» είναι χαρακτηριστική της ελαφρότητας, στα όρια της επιπολαιότητας, που συχνά στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε τα διάφορα πολύ, μετρίως ή λιγότερο σοβαρά θέματα. Μέσω του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» παρέχονται κίνητρα, στους πολίτες να αναβαθμίσουν την ενεργειακή απόδοση των κατοικιών τους, συμβάλλοντας στην επίτευξη των ενεργειακών και περιβαλλοντικών στόχων της χώρας, με τελικό στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας έως ένα δισ. κιλοβατώρες ετησίως. Επιπλέον, ο μεγάλος ωφελημένος του προγράμματος είναι ο πολύπαθος τα τελευταία χρόνια κλάδος των δομικών υλικών και της οικοδομής, που πήρε μια –έστω μικρή- ανάσα.
Όπως προκύπτει από αλληλογραφία στη Βουλή τον τελευταίο μήνα το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» του προηγούμενου ΕΣΠΑ ξεκίνησε το 2011, τα διαθέσιμα κονδύλια εξαντλήθηκαν στα τέλη του 2013, αλλά η πολιτεία συνέχισε να δέχεται αιτήσεις πολιτών. Οι τότε κυβερνητικοί παράγοντες δεν θέλησαν να προειδοποιήσουν –ή μάλλον να απογοητεύσουν- τους πολίτες, οι οποίοι ήθελαν να επωφεληθούν χωρίς να γνωρίζουν ότι τα αιτήματά τους ήταν άνευ αντικειμένου. Καθώς ο προϋπολογισμός είχε εξαντληθεί θα έπρεπε να βρεθούν 61,6 εκατ. ευρώ για την κάλυψη δανείων, επιδοτούμενων τόκων και εξόδων φακέλων, καθώς και 299,1 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των επιχορηγήσεων, του κόστους των πιστοποιητικών ενεργειακής επιθεώρησης και των αμοιβών συμβούλων αναθεώρησης. Ένα ποσό άνω των 360 εκατ. ευρώ, που φυσικά ήταν αδύνατον να βρεθεί, όχι μόνο διότι δεν ήταν προϋπολογισμένο, αλλά και διότι τα ταμεία του κράτους είναι άδεια.
Ως αποτέλεσμα 25.000 αιτήσεις περίπου έμειναν ανικανοποίητες, είχαμε διαμαρτυρίες, που συνεχίζονται, τις οποίες φυσικά «εισπράττει» η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και ειδικότερα ο κ. Αλέξανδρος Χαρίτσης. Σύμφωνα με τα όσα ο ίδιος υποστηρίζει με έγγραφό του στη Βουλή το υπουργείο Ανάπτυξης κατάφερε το τελευταίο πεντάμηνο του 2016 να βρει κάποια κονδύλια, ώστε να ικανοποιηθούν 8.518 αιτήματα υπαγωγής. Αλλά και πάλι όσα έμειναν απ’ έξω είναι πολλά, ενώ όπως αποκάλυψε στην απάντησή του δεν μπορούν να συμπεριληφθούν κατά προτεραιότητα στις νέες αιτήσεις που θα αρχίσουν να υποβάλλονται για το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» του νέου ΕΣΠΑ το επόμενο δίμηνο, λόγω αλλαγής των κριτηρίων, αλλά και της ανάγκης για ίση μεταχείριση.
Πέραν της κυριολεξίας των γεγονότων το… εκπληκτικό της υπόθεσης είναι η άνεση με την οποία οι βουλευτές της τότε συμπολίτευσης και νυν αντιπολίτευσης ζητούν ευθύνες από τους σημερινούς υπουργούς για παραλείψεις –στην καλύτερη περίπτωση- που συνέβησαν επί των δικών τους ημερών! Το παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό του γενικότερου τρόπου που λειτουργεί διαχρονικά το πολιτικό μας σύστημα. Όπως και το γεγονός ότι επί μήνες οι αρμόδιοι διαρρέουν ότι το πρόγραμμα ξεκινά, ενώ όπως αναφέρει ο κ. Χαρίτσης απαιτούνται τουλάχιστον δύο μήνες. Για σιγουριά ο κ. Σταθάκης αναφέρει το α' εξάμηνο του 2017. Και ο λόγος της καθυστέρησης είναι ότι δεν έχει ολοκληρωθεί εδώ και ένα χρόνο η επικαιροποίηση του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ) για την ενσωμάτωση της σχετικής οδηγίας της ΕΕ προκειμένου να τρέξει το πρόγραμμα!
Οι πρόσκαιρες εντυπώσεις, κυρίως μέσω της υπόδειξης των –πραγματικών ή φανταστικών- αδυναμιών των απέναντι είναι υψηλής προτεραιότητας. Όπως και η αξιοποίηση του «πόνου» των πολιτών, εν προκειμένω όσων έμειναν έξω από τη χρηματοδότηση του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Μόνο που όλο αυτό, που διαπερνά οριζόντια το πολιτικό σύστημα, είναι παλιομοδίτικο, στα όρια του επικίνδυνου για μια κοινωνία που δεν ξέρει τι της ξημερώνει.