Skip to main content

Τρία διδάγματα για τους εμπόρους της Θεσσαλονίκης από τη Black Friday

Χρήσιμα συμπεράσματα από την έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για τη συμπεριφορά των καταναλωτών της Θεσσαλονίκης στη Black Friday.

Η έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για τη συμπεριφορά των καταναλωτών της Θεσσαλονίκης κατά την Black Friday, που για πρώτη φορά εφαρμόστηκε στη χώρα μας, με σημαντικές εκπτώσεις και προσφορές για μία και μοναδική ημέρα, παρέχει στοιχεία και βοηθάει στην εξαγωγή συμπερασμάτων, που δυνητικά μπορούν να βοηθήσουν την αγορά.

Πρώτον, ο κόσμος ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα. Το εάν ψώνισε είναι άλλο καπέλο, που εξαρτάται από τις οικονομικές δυνατότητες κάθε καταναλωτή, αλλά και τις προσφορές που είχε ενώπιον του να διαχειριστεί. Πάντως, αυτοί που κατέβηκαν στην αγορά ήταν πολλοί –μέχρι και απουσίες πήραν κάποιοι μαθητές λυκείου για να βρεθούν στην Τσιμισκή, στη Μητροπόλεως, στη Βενιζέλου και στην Παλαιών Πατρών Γερμανού. Άρα οι καταναλωτές στη Θεσσαλονίκη διψούν για ξεχωριστά εμπορικά γεγονότα, που διαφέρουν από τα καθιερωμένα. Όχι μόνο δε τα σνομπάρουν, αλλά αντίθετα έχουν προσδοκίες.  

Δεύτερον, όταν συμβαίνει κάτι τόσο συγκεκριμένο και θεαματικό, θα πρέπει υποχρεωτικά να έχει γενικευμένο χαρακτήρα. Στην προκειμένη περίπτωση προκύπτει ότι υπήρξαν επιχειρήσεις που δεν συμμετείχαν στην Black Friday, υπό την έννοια ότι δεν έκαναν ούτε εκπτώσεις, ούτε προβολή, αλλά επωφελήθηκαν από τη γενικότερη καταναλωτική αναστάτωση και εισέπραξαν μερίδιο. Κάτι τέτοιο δεν είναι ούτε επιχειρηματικά δίκαιο, ούτε δεοντολογικό. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός, ακόμη κι αν προκύπτει εκ των πραγμάτων και όχι από καθαρή, επιθετική πρόθεση, υπονομεύει την αξιοπιστία του συστήματος. Αν πρόκειται να εφαρμοστεί μία ημέρα έξτρα εκπτώσεων, θα πρέπει να συμμετάσχουν όλες οι επιχειρήσεις, μικρές, μεσαίες και μεγάλες, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να εξαντλήσουν τις δυνατότητες της αγοράς.

Τρίτον, οι καταναλωτές υπήρξαν σχετικά συγκρατημένοι στα ψώνια τους, κάτι που εξηγείται από το γεγονός ότι οι εκπτώσεις που παρείχαν όσες επιχειρήσεις υιοθέτησαν τη Black Friday ήταν εντελώς συμβατικές. Όχι ότι είναι αμελητέο ένα 20%, 30% ή 40%, αλλά δεδομένου ότι προηγήθηκε ένα δεκαήμερο εκπτώσεων και πριν από αυτό μια περίοδος προσφορών το κίνητρο δεν ήταν κάτι εξαιρετικό. Κι όταν στις μέρες μας η αγορά προσπαθεί να πουλήσει κάτι συνηθισμένο ως εξαιρετικό –όπως λέει ο λαός «να πουλήσει φύκια για μεταξωτές κορδέλες»- η ανταπόκριση είναι περιορισμένη. Αν, λοιπόν, ο εμπορικός κόσμος πιστεύει στον θεσμό της μιας ημέρας πολύ μεγάλων προσφορών –της μιας ημέρας και όχι μιας Black Friday, που αν και Μαύρη Παρασκευή ξεκινάει από την Τετάρτη και τελειώνει το Σάββατο- ας τον υποστηρίξει. Στην Ελλάδα ποτέ δεν έχουμε δει πραγματικές εκπτώσεις 60%, 70%, ακόμη και 80%. Αν τις δούμε θα είναι κάτι πραγματικά καινούριο.

Η αλήθεια είναι ότι η Black Friday και τα αποτελέσματά της έδειξαν –και απέδειξαν για πολλοστή φορά το τελευταίο διάστημα- ότι από την ελληνική αγορά λείπει το καθαρό μυαλό, οι καινούριες ιδέες και η οργάνωση. Σίγουρα ευθύνη γι’ αυτό φέρνουν οι δημόσιες αρχές, που οφείλουν να θέτουν κανόνες, ακόμη και σε καθεστώς ελεύθερης αγοράς όπως αυτή που ζούμε στην Ελλάδα. Και να φροντίζουν για την εφαρμογή τους, καθώς το «μπέστε σκύλοι κι αλέστε» δεν αποδίδει, ούτε καν γι’ αυτόν που αισθάνεται πολύ ισχυρός, έως παντοδύναμος. Ποτέ και πουθενά κανείς δεν έγινε βασιλιάς, όταν γύρω του υπάρχει καμένη γη. Η αλήθεια είναι πως στη Θεσσαλονίκη τα χιλιάδες μαγαζιά που υπήρχαν στο ιστορικό κέντρο της πόλης συνιστούσαν έναν ακραίο υπερεπαγγελματισμό, ακόμη και για την εποχή της ισχυρής ανάπτυξης και της καταναλωτικής τρέλας. Γι’ αυτό και το 25% έκλεισε. Όσα έμειναν αποδεικνύονται ανθεκτικά και τα περισσότερα τουλάχιστον αναγκαία για τη λειτουργία ενός εμπορικού συστήματος, στο οποίο μοιραία συνυπάρχουν οι μικροί με τους μεγάλους και οι εγχώριοι με τους ξένους. Τώρα που τα πράγματα οδεύουν προς το σημείο ισορροπίας η ευκαιρία για συντεταγμένη στο πλαίσιο της ελευθερίας ανάπτυξη της αγοράς της Θεσσαλονίκης δεν πρέπει να χαθεί. Ας φροντίσουν γι’ αυτό οι δημόσιες αρχές –κεντρικές και αυτοδιοικητικές-, οι μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και οι συλλογικότητες των μικρότερων (Εμπορικός Σύλλογος, Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, Επαγγελματικό Επιμελητήριο). Όλοι ξέρουν ποιος είναι ο εχθρός. Όλοι αντιλαμβάνονται τους κινδύνους. Όλοι καταλαβαίνουν τις ευκαιρίες. Όλοι νιώθουν τις δυνατότητες. Ας συνεννοηθούν. Ας συντονιστούν.