Skip to main content

Θεσσαλονίκη: «Σκάνδαλα» και δίκες «χαμένες στη μετάφραση»

Καταγγελίες της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών για τις δραματικές επιπτώσεις της έλλειψης μεταφραστικής συνείδησης στην Ελλάδα

«Χαμένη στη μετάφραση» παρουσιάζεται η ελληνική Πολιτεία, σύμφωνα με την Πανελλήνια Ένωση Μεταφραστών, που έχει την έδρα της στη Θεσσαλονίκη. Η έλλειψη μεταφραστικής συνείδησης και τα μεγάλα κενά σε θεσμικό επίπεδο στον κλάδο έχει δραματικά αποτελέσματα, σύμφωνα με την ΠΕΜ, ορισμένα από τα οποία σχετίζονται με κίνδυνο παραγραφών μεγάλων «σκανδάλων» (σχεδόν όλες οι υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται ξένοι προμηθευτές και είναι πολλές), αλλά και με φαινόμενα κακοδικίας.

Η ΠΕΜ, που αριθμεί περίπου 300 μέλη, εκπροσωπώντας μεταφραστές και διερμηνείς, δίνει αύριο συνέντευξη τύπου στη Θεσσαλονίκη για να θέσει θέματα όπως οι γλωσσικές ανάγκες προσφύγων και μεταναστών, η πρόκληση της πολυγλωσσίας για τη δημόσια διοίκηση και την αυτοδιοίκηση, ο στρατηγικός ρόλος των επαγγελματιών μεταφραστών και διερμηνέων για την αναβάθμιση των διεθνών σχέσεων της χώρας, αλλά και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και κάθε μορφής οντότητας, κερδοσκοπικής ή μη.

Η ΠΕΜ είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μεταφραστών, που έχει 100.000 μέλη σε όλο τον κόσμο και φέτος διοργάνωσε το 1ο Συνέδριο Επαγγελματιών Μετάφρασης και Διερμηνείας πριν από τέσσερις μέρες στην Αθήνα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης.

Τι λέει η ΠΕΜ για τη σχέση «σκανδάλων» - μεταφράσεων; Κατ' αρχήν κάνει λόγο για ευθύνες στην παραγραφή υποθέσεων, όπως στην περίπτωση της Siemens. Η ΠΕΜ καταγγέλλει την ανεπάρκεια μεταφραστικής υποδομής της ελληνικής Πολιτείας διότι δεν έχει κατοχυρώσει ένα σοβαρό σύστημα επίσημης μετάφρασης, χαρακτηρίζοντας αδιαφανές και ανεπαρκές το σημερινό σύστημα της μεταφραστικής υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, που στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, αδικώντας τους βαριά φορολογούμενους ελεύθερους επαγγελματίες. Μάλιστα, τονίζει ότι αν είχε κατοχυρωθεί ένα τέτοιο σύστημα, το κράτος «δεν θα έχανε λόγω παραγραφής χρήματα και κύρος».

Φέρει ως παράδειγμα την καθυστέρηση της εκδίκασης του φακέλου της υπόθεσης Siemens. Ο πρώην υπουργός Μεταφορών επί ΠΑΣΟΚ, Τάσος Μαντέλης, ήταν αντιμέτωπος και με το αδίκημα της δωροδοκίας, που θα τον έφερνε αντιμέτωπο ακόμη και με ισόβια. Το αδίκημα όμως παραγράφηκε, λόγω της μη μετάφρασης μέρους του βουλεύματος, που οδήγησε στην αναβολή της δίκης, όπως καταγγέλλει η ΠΕΜ. Μετάφραση, που όπως εξηγεί, δεν έγινε όχι μόνο γιατί η εισαγγελία έκανε λάθος και ζήτησε λιγότερες σελίδες, αλλά γιατί... τσιγκουνεύτηκε και «για να μειώσει το κόστος περιέκοψε σελίδες από το βούλευμα. Εκεί πάνω πάτησαν οι συνήγοροι και η δίκη αναβλήθηκε για μήνες».

Η αργοπορία στη μετάφραση του βουλεύματος για την υπόθεση Siemens, όπως υπογραμμίζει η ΠΕΜ, είχε ως συνέπεια να χαθεί πολύτιμος χρόνος, με τελικό αποτέλεσμα την επέλευση της παραγραφής ορισμένων αδικημάτων. Δε φταίνε οι επαγγελματίες μεταφραστές, φταίει ότι λείπει η μεταφραστική συνείδηση, σημειώνει.

Η υπόθεση αυτή που αποτελεί πια παρελθόν, δεν είναι η μόνη. Τα... χειρότερα έρχονται, υποστηρίζουν τα μέλη της ΠΕΜ, διότι θεωρούν ότι το σύστημα εξακολουθεί να είναι απαράδεκτο.

«Δάνεια κομμάτων, προμήθειες στην Υγεία, συνταγογράφηση, ΚΕΕΛΠΝΟ κ.ά. Όπου εμπλέκονται ξένοι προμηθευτές -και στο διεθνές πλέον σύστημα προμηθειών- είναι βέβαιο ότι απαιτείται μεταφραστική συνείδηση σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης. Πού να τη βρεις; Εδώ οι δικαστές ακόμα ρωτάνε στο ακροατήριο αν κάποιος είναι γλωσσομαθής, δηλαδή εξισώνουν τη γλωσσομάθεια με τη μετάφραση. Έχουμε μπροστά μας 15 χρόνια τουλάχιστον μέχρι είτε να εκδικαστούν/εκκαθαριστούν είτε να παραγραφούν τα βουνά σκανδάλων των προηγουμένων κυβερνήσεων. Η ανυπαρξία σοβαρού συστήματος επίσημης μετάφρασης θα κοστίσει στην Ελλάδα κι άλλες, πολλές χαμένες υποθέσεις. Πλήρης αναντιστοιχία ανάμεσα στο μέγεθος του προβλήματος και στην επίσημη μεταφραστική δυνατότητα του Δημοσίου», σημειώνει η ΠΕΜ.

Ακόμη μια πολύ σοβαρή διάσταση που βάζουν μεταφραστές και διερμηνείς σχετίζεται με την απονομή δικαιοσύνης. «Οι πολίτες κινδυνεύουν από τις κακές δικαστικές αποφάσεις. Οι ποινικές δίκες ευνοούν αυτούς που έχουν λεφτά να πληρώσουν. Οι αστικές δίκες απειλούν την ελληνική γλώσσα με σταδιακή εξαφάνιση. Έχουμε τόσο απαράδεκτο σύστημα μετάφρασης και διερμηνείας στα δικαστήρια, που ουσιαστικά κάθε μέρα υπάρχει σοβαρό ζήτημα κακοδικίας», υποστηρίζει η ΠΕΜ.

Σύμφωνα πάντα με την ΠΕΜ:

-Στις ποινικές δίκες οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες ουσιαστικά ακυρώθηκαν στην πράξη, διότι αντί να πληρώνει το κράτος για τη μετάφραση, αναγκάζει τον κατηγορούμενο / ύποπτο, σε ευθεία αντίθεση με το γράμμα της Οδηγίας.

-Στις αστικές δίκες, ο δικαστής μπορεί να δεχθεί τα ξενόγλωσσα τεκμήρια ως έχουν, π.χ. εμπορικά συμβόλαια στα Αγγλικά. Σταδιακά, η Ελληνική θα εκλείψει ακριβώς εκεί που παίζονται υποθέσεις μεγάλης αξίας.

«Η διερμηνεία στα ελληνικά δικαστήρια διεξάγεται με τρόπο που αδικεί τους αλλόγλωσσους κατηγορουμένους και υπόπτους, καταστρατηγεί διατάξεις των σχετικών Ευρωπαϊκών Οδηγιών και μπορεί να οδηγήσει στην ακύρωση αποφάσεων, στην αθώωση ενόχων ή στην καταδίκη αθώων. Το τρέχον σύστημα είναι απαράδεκτο, αφού δεν παρέχεται η αναγκαία χρηματοδότηση και οι ισχύουσες διατάξεις επιτρέπουν κακώς το δικαίωμα παροχής διερμηνείας σε άτομα που κατέχουν (ή δεν κατέχουν καν) ένα απλό αποδεικτικό γλωσσομάθειας. Δε φταίνε οι επαγγελματίες δικαστικοί διερμηνείς, φταίει ότι λείπει η μεταφραστική συνείδηση», εξηγεί η ΠΕΜ.

Ακόμη ένα θέμα είναι οι επιπτώσεις της έλλειψης μεταφραστικής συνείδησης στο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα. «Στους χώρους διαμονής και εξυπηρέτησης προσφύγων, σε ΚΕΠ, νοσοκομεία, δημοτικές υπηρεσίες κ.ά. τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης προσπαθούν να επικοινωνήσουν χρησιμοποιώντας ως 'μεταφραστές και διερμηνείς' άλλους πρόσφυγες που δηλώνουν ότι ξέρουν τη γλώσσα ή 'διερμηνείς' μη κυβερνητικών οργανώσεων για τους οποίους δεν υπάρχουν εχέγγυα. Δε φταίνε τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης που προσπαθούν να λύσουν το επείγον πρόβλημα, φταίει ότι, δύο χρόνια μετά την αλματώδη διόγκωση του αριθμού υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελλάδα, η κυβέρνηση και η διοίκηση εξακολουθεί να επαφίεται σε πρόχειρες, επικίνδυνες και αντιδεοντολογικές λύσεις. Και εδώ, λείπει η μεταφραστική συνείδηση. Υπάρχουν λύσεις εφικτές, όπως η τηλεδιερμηνεία και άλλες», τονίζει η ΠΕΜ.