Skip to main content

Οι δρόμοι της πόλης με το βλέμμα του συγκοινωνιολόγου Στ.Κωνσταντινίδη

Ο συγκοινωνιολόγος Σταύρος Κωνσταντινίδης «βγάζει τα γυαλιά» του επιστήμονα και κοιτά τους δρόμους της Θεσσαλονίκης με καλλιτεχνική ματιά.

της Βάσιας Μπάρμπα

Η Θεσσαλονίκη είναι οι δρόμοι της και ο κάθε δρόμος έχει το δικό του «μικροκλίμα». Προκαλεί τα δικά του συναισθήματα και δημιουργεί ξεχωριστές ιστορίες. Ο συγκοινωνιολόγος Σταύρος Κωνσταντινίδης αποτυπώνει με την έκθεση «10» τις εικόνες που αντικρύζουν οι Θεσσαλονικείς αφού παρκάρουν το αυτοκίνητό τους και περπατήσουν στα πεζοδρόμια του ιστορικού κέντρου της πόλης.

«Στην Ελλάδα δεν έχουμε μεγάλα πάρκα, δεν έχουμε πλατείες», λέει ο κ Κωνσταντινίδης, για αυτό και όλες οι πολιτισμικές πτυχές των πόλεων εξαντλούνται στους δρόμους. Δεν παύει, όμως η Θεσσαλονίκη, να συντηρεί ατελείωτα κυκλοφοριακά και συγκοινωνιακά προβλήματα, που παρεμβαίνουν αναπόφευκτα στις πολιτισμικές «αχτίδες» των πεζοδρομίων. Ερωτηθείς από της Voria.gr για τα κυκλοφοριακά προβλήματα της Θεσσαλονίκης, ο γνωστός συγκοινωνιολόγος παραδέχτηκε ότι το συγκοινωνιακό πρόβλημα της πόλης έχει φτάσει σε τέλμα και πλέον αποτελεί άγονη συζήτηση. «Η λύση θα αργήσει πολύ και θα έρθει με τρόπο που μάλλον θα ταλαιπωρήσει τους πολίτες», υποστηρίζει και εξηγεί ότι σε άλλες πόλεις του εξωτερικού οι πόλεις μεταμορφώνοντα συνεχώς. «Η πολεοδομία είναι σαν τη μόδα των ρούχων, συνεχώς αλλάζει», λέει χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, η Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντινίδη, δεν ακολουθεί στην ώρα της αυτές τις αλλαγές. Ο ίδιος τονίζει ότι οι παρεμβάσεις που μπορούν και πρέπει να γίνουν είναι πολλές, αναφέροντας ως παράδειγμα τη διαπλάτυνση και τη δημιουργία ενδιάμεσων νησίδων, που θα βοηθούσαν στην αποφυγή της παράνομης στάθμευσης. «Τα αυτοκίνητα δεν πρέπει να έχουν θέση σε μια μεταμοντέρνα πόλη», τονίζει.

Για τις ανάγκες της έκθεσης, όμως, ο κ. Κωνσταντινίδης χρειάστηκε να «βγάλει τα γυαλιά του συγκοινωνιολόγου» και να κοιτάξει τους δρόμους της πόλης με βλέμμα καλλιτεχνικό, ρομαντικό, αφήνοντας πίσω του τα πρακτικά ζητήματα της κυκλοφορίας και συγκοινωνίας που μπορεί να αφορούν μεν την καθημερινότητα των πολιτών, όμως σκοτεινιάζουν την ομορφιά των συναισθημάτων στην ακμάζουσά τους έκφανση. Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης, εικονοποιεί και αναρτά στους τοίχους του καφέ De Facto, εκείνη τη στιγμή της ημέρας που ο περιπατητής κοιτά το δρόμο και συλλογίζεται, αναγνωρίζοντας τι σημαίνει για τον ίδιο η εικόνα αυτή που αντικρύζει δυο και τρεις φορές κάθε μέρα.  Οι εικόνες, μέσα από το φακό του φωτογράφου Κώστα Καπλάνη, συνοδεύονται από κείμενο, το οποίο έχει επιμεληθεί ο Γιάννης Κοτσιφός και όλα μαζί δένονται για να πάρουν τη μορφή της έκθεσης την οποία σχεδίασε ο γραφίστας Θανάσης Γεωργίου.

Δέκα εμβληματικοί δρόμοι της Θεσσαλονίκης

Οδός Αριστοτέλους, το τέλειο σταυροδρόμι: Για τον κ. Κωνσταντινίδη, η Αριστοτέλους είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο συγκεντρώνεται η κοινωνικότητητα της πόλης. Είναι ο δρόμος που εσωτερικεύει διττά την εξιδανίκευση της ιστορικής μνήμης αλλά και την πεζότητα της ζώσας πραγματικότητας.

Η χαμηλόφωνη γοητεία της οδού Αλ. Σβώλου: Αποτελεί τη διαχρονική βασική διασύνδεση της πανεπιστημιακής κοινότητας με το κέντρο της πόλης, με καταστήματα εναλλακτικής υφής και όλα τα στοιχεία μιας μικρογειτονιάς.

Οδός Παύλου Μελά, η περίφημη Διαγώνιος: Ένας τόσο μικρός δρόμος, που όμως έχει έναν τόσο έντονο χαρακτήρα, διαλεκτικό αέρα και προσωπικότητα με πλήθος αναφορών. Είναι ο πιο σύντομος δρόμος για να φτάσεις από την καρδιά της πόλης στη θάλασσα και συνδέει δύο μνημεία, την εκκλησία της του Θεού Σοφίας, με το Λευκό Πύργο.

Βαρδάρης, εμβληματικός και ξεπεσμένος: Το σημείο που συνδέει τη Δυτική με την Κεντροανατολική Θεσσαλονίκη και ταυτόχρονα τις χωρίζει. Όπως λέει ο κ. Κωνσταντινίδης, υπάρχουν άνθρωποι της Δυτικής Θεσσαλονίκης που ο Βαρδάρης είναι το απροσπέλαστο για αυτούς όριο και δεν έχουν γνωρίσει πολλά από το κέντρο και την Ανατολική πλευρά της πόλης. Παράλληλα, όμως, υπάρχουν και κάτοικοι της Ανατολικής Θεσσαλονίκης που δεν ξέρουν τι υπάρχει μετά το Βαρδάρη.

Εγνατία, η αιώνια ψυχή της Θεσσαλονίκης: Το πάνω με το κάτω μερός της, είναι δυο εντελώς δοαφορετικοί κόσμοι. «Τίμια και διαχρονική, συνοριακή και εμβληματική...», τη χαρακτηρίζει ο Σταύρος Κωνσταντινίδης και για αυτόν ολόκληρη η σημασία της εξαντλείται σε νοσταλγία και αναμνήσεις.

Η διαχρονική κομψότητα της Προξένου Κορομηλά: Δείγμα της θεσσαλονικιώτικης αστικότητας, κρατά πάντα μια σικ εκδοχή, «είτε σαν νυχτερινή νεράιδα είτε σαν αστικός μαγνήτης των ελκυστικών εμπορικών σημάτων».

Η Τσιμισκή ως διεθνές brand: Αναμετράται επάξια με τους περίφημους εμπορικούς δρόμους άλλων πρωτευουσών, όπως η Oxford Street στο Λονδίνο, ή η Via del Corso στη Ρώμη. Η ζωντάνια,  το πολυσύχναστο, το εξαιρετικό κτιριακό απόθεμα, η εγγύτητα με τη θάλασσα, τα ίχνη της αστικής ιστορίας και τα brands στις βιτρίνες διαμορφώνουν ενδιαφέρουσες προϋποθέσεις για πρωτοποριακούς και μεταμοντέρνους χειρισμούς.

Πεζόδρομος Ζεύξιδος - Γκαλερί «Ζεύξις»: Στη δεκαετία του '90, είχε την τυπική σύνθεση της μικρογειτονιάς του παρελθόντος: μπακάλικα, καθαριστήριο, φωτοτυπεία… Ο δρόμος που περισσότερο απ’ όλους έχει τον αέρα του Βερολίνου. Μαζί με την Ικτίνου, εξελίχθηκαν στο πρωτοποριακό πεζοδρομιακό σύμπλεγμα του ιστορικού κέντρου της πόλης.

Η Νέα Παραλία της Θεσσαλονίκης, ευρωπαϊκό τοπόσημο: Ένας δημόσιος χώρος που δίδαξε στους Έλληνες ότι οι δημόσιοι χώροι ανήκουν σε όλους, ενώ αυτοί συμπεριφέρονταν σαν να μην ανήκουν σε κανένα. Είναι ένα πολεοδομικό κόσμημα με ευρωπαϊκή αύρα και σηματοδοτεί σε αστικό επίπεδο αυτό που θα έπρεπε  να είμαστε σε όλο το φάσμα της δημόσιας ζωής.

Ηλιούπολη, η παιδική γειτονιά: Τόπος που μεγάλωσε ο καλλιτέχνης. Η αφετηρία, ο βατήρας για τη βουτιά στη ζωή. «Το μεγάλωμα στην επαρχία ή στη λαϊκή γειτονιά είναι δίκοπο μαχαίρι Είναι ένας ψυχολογικός θησαυρός,  μόνο αν δεν προλάβει να σε βαλτώσει», λέει ο Σταύρος Κωνσταντινίδης.