Μόνο παροδικό δεν ήταν το φαινόμενο με το δύσοσμο φυτοπλαγκτόν που εγκαταστάθηκε στo τέλος του Ιουλίου στον Θερμαϊκό Κόλπο και ταλαιπώρησε πολίτες και τουρίστες, πριν, βέβαια, φυσήξει ο Βαρδάρης και «σκουπίσει» (;) την αποκρουστική βλέννα που σφιχταγκάλιαζε επί ένα δεκαήμερο το παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης.
Αυτό καταδεικνύει και η σημερινή εικόνα στην α' προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, αυτό τονίζουν και οι επιστήμονες. Το φαινόμενο, σε πράσινο χρώμα αυτή τη φορά, μικρότερη έκταση και με περιορισμένης έντασης δυσωδία, επανεμφανίστηκε στο σημείο, προκαλώντας νέα ανησυχία. Μαζί του, φυσικά, στην επιφάνεια έπλεαν πλαστικά απορρίμματα, από μπουκάλια μέχρι και... μπάλες, αλλά και ένα νεκρό πτηνό, πιθανώς γλάρος. Εικόνα σχετικά συνηθισμένη.
Φανταστείτε το φαινόμενο που εγκαταστάθηκε τον περασμένο μήνα στην προκυμαία κατά μήκος της πόλης ως μία πυρκαγιά. Ο... θαυματουργός Βαρδάρης, ως πυροσβέστης, την έσβησε, αλλά όχι εντελώς, αφού στην καρδιά του Θερμαϊκού, στ' ανοιχτά δηλαδή, υπάρχουν ακόμη μικροεστίες.
Όπως διευκρινίζει, μιλώντας στη Voria.gr, η Μαρία Μουστάκα, καθηγήτρια Υδροβοτανικής - Υδροοικολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ, ο πολύ δυνατός Βαρδάρης που φύσηξε δεν εξάλειψε εντελώς το φαινόμενο, αλλά το διέσπειρε. «Αναμφίβολα ήταν ένα θετικό γεγονός η μεγάλη διασπορά του και η ομοιόμορφη κατανομή του, γιατί δεν μεταφέρθηκε αυτούσιο, ως μία μάζα. Εντούτοις, το φαινόμενο ξαναδημιούργησε πυρήνες, αποτελούμενους από πολύ μικρά σωματώματα νεκρών, αλλά και ζωντανών οργανισμών. Η μικρής έκτασης συγκέντρωση διασκορπισθέντων σωματιδίων έγινε στο βάθος του θερμόκλινου, δηλαδή σε 6 με 7 μέτρα», επισημαίνει η κα. Μουστάκα, η οποία, από κοινού με την αρμόδια ερευνητική ομάδα, παρακολουθεί επισταμένα, ακόμη και δύο φορές την εβδομάδα, την κατάσταση στη θάλασσα της Θεσσαλονίκης, με δειγματοληπτικούς ελέγχους στα ανοιχτά του Λευκού Πύργου.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια του ΑΠΘ, το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στη διαφοροποίηση του Κεντρικού και Δυτικού Όρμου της πόλης, σε σύγκριση με τον υπόλοιπο Κόλπο. «Η κατάσταση χειροτερεύει διαβαθμιδικά από τα κεντρικά προς τα δυτικά, μέχρι τα ανοιχτά του Δενδροποτάμου και την εκβολή του Γαλλικού ποταμού, ενώ η εικόνα του εξωτερικού τμήματος είναι πολύ βελτιωμένη και η έκταση του φαινομένου δεν είναι ενοχλητική», τονίζει η ίδια. Όπως υπογραμμίζει, η διαβάθμιση αυτή μόνο τυχαία δεν είναι, αφού η περιβαλλοντική υποβάθμιση από τα κεντρικά μέχρι και τα δυτικά είναι απείρως μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στην άλλη πλευρά. «Το φυτοπλαγκτόν, τα πρωτόζωα και το νεκρό υλικό σε εκείνη την περιοχή είναι σαφώς περισσότερα και η εικόνη χειρότερη, γεγονός που οφείλεται και στις τοπικές πηγές προέλευσης φυτοπλαγκτικών οργανισμών. Τα συσσωματώματα βλέννας στα δυτικά είναι μεγαλύτερα», προσθέτει.
«Αυτό που διαπιστώσαμε στην τελευταία δειγματοληψία, ανοικτά του Λευκού Πύργου, ήταν ότι κάποια από τα συσσωματώματα ήταν μεγαλύτερα, σαν κλωστές βλέννας. Η νέα εμφάνιση μάζας, στην α' προβλήτα του Λιμανιού, πρόκειται για αυτές τις κλωστές. Είναι, δε, πράσινης απόχρωσης (σ.σ. σε αντίθεση με το πρόσφατο επεισόδιο, που εμφανίζονταν με άσπρη και καφέ απόχρωση), γιατί περιέχει και ζωντανό φυτοπλαγκτόν, δηλαδή είναι αρκετά φρέσκο. Είναι η εικόνα μιας πολύ εύτροφης περιοχής», εξηγεί η κα. Μουστάκα και σημειώνει ότι στις στρωματώσεις αυτές, λόγω της παρουσίας πρωτόζωων ερυθράς παλίρροιας, ο χρωματισμός μπορεί να μετατραπεί και σε πορτοκαλί, κάτι που εξαρτάται από το πώς το φαινόμενο θα προχωρήσει, σε συνάρτηση, βεβαίως, με όλες τις παραμέτρους: μετεωρολογικές και υδρολογικές.
«Βρισκόμαστε σε μια φάση που το φαινόμενο ευνοείται. Μετά τον αέρα, τα σωματώματα έχουν υπερπολλαπλασιαστεί και εντοπίζεται άφθονο φυτοπλαγκτόν. Έτσι, δημιουργείται ένα "κοκτέιλ", ένα σύνολο από υπολείμματα του τελευταίου επεισοδίου και από νέους οργανισμούς -κυρίως- που αυξήθηκαν την τελευταία εβδομάδα. Είναι μία μετάβαση που θα μας δείξει ποιος οργανισμός θα κυριαρχήσει», τονίζει η ίδια.
Όπως φαίνεται, ο Βαρδάρης ήταν μεν ευεργετικός, αλλά μόνο για λίγο. Το φαινόμενο που ταλαιπώρησε την πόλη και μονοπώλησε την επικαιρότητά της δεν είναι απλό, αλλά πολύ πολύπλοκο, και σαφώς έχει να κάνει με την τοπικότητα της ρύπανσης των υδάτων του Κόλπου. Την ίδια στιγμή, η δυστροφία στον Θερμαϊκό αυξάνεται, ενώ τα κρούσματα εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στους επιστήμονες, σε μακροπρόθεσμη βάση. Επομένως, εφιστούν τον κίνδυνο επανάληψης εκδήλωσης παρόμοιων φαινομένων, αφού φαίνεται να εγκαθιδρύεται ένας μηχανισμός αυτοτροφοδότησής τους.
«Ο Θερμαϊκός έχει την ιδιότητα να αυτοκαθαρίζεται. Το οικολογικό του σύστημα αυτοοργανώνεται, έχει πολλή καλή κυκλοφορία και θα μπορούσε να γίνει και πάλι καθαρός πολύ εύκολα. Αλλά για να γίνει αυτό, θα πρέπει να σταματήσουν τα ρυπογόνα αίτια, να φιλτραριστούν όλα όσα χύνονται σε αυτήν τη θάλασσα από τις λεκάνες απορροής και όχι μόνο. Να ληφθούν, δηλαδή, μέτρα για τον περιορισμό της επιμέρους ρύπανσης, που φαίνεται να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην εκδήλωση και, κυρίως, την ένταση των φαινομένων», προειδοποιεί, καταλήγοντας, η Μ. Μουστάκα.
