Skip to main content

Θεσσαλονίκη: 100 χρόνια εργατικοί αγώνες-Συνδικαλισμός χθες και σήμερα

Το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Θεσσαλονίκης συμπληρώνει έναν αιώνα από την ίδρυσή του και διοργανώνει Επετειακή Ημερίδα, το Σάββατο στις 10:00 στο ΕΚΘ.

Θεσσαλονίκη, 1909. Με πρωτεργάτη έναν Εβραίο δάσκαλο, εκδιωγμένο από τη Βουλγαρία για την πολιτική του δράση, ιδρύεται η Φεντερασιόν, η μεγάλη πολυεθνική εργατική οργάνωση της πόλης. Οκτώ χρόνια αργότερα, στις 29 Απριλίου 1917, υπογράφεται η ιδρυτική διακήρυξη του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, δίνοντας συνέχεια και οργανωτική δομή σε ένα εργατικό κίνημα, που είχε ανθήσει μέσα στο μωσαϊκό των πληθυσμών πριν ακόμη απελευθερωθεί η Θεσσαλονίκη από την Οθωμανική κυριαρχία.  

Έναν χρόνο μετά την ίδρυση του ΕΚΘ, τα εργατικά κέντρα Θεσσαλονίκης, Αθήνας και Πειραιά προχωρούν στην ίδρυση της ΓΣΕΕ. Έναν αιώνα μετά, η Θεσσαλονίκη γιορτάζει τους εργατικούς της αγώνες και τιμά το συνδικαλιστικό κίνημα, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι, πως τα σημερινά κεκτημένα δεν ήταν πάντοτε δεδομένα.

«Στην ταραγμένη δεκαετία του 1930 είχαμε τις διώξεις των Εβραίων από την 3Ε, φτάσαμε στον Μάη του 1936, με τη μεγάλη κινητοποίηση, που κατέπνιξε ο Μεταξάς αφήνοντας νεκρούς εργάτες διαδηλωτές. Στα χρόνια του πολέμου, τα χρόνια των διωγμών, την περίοδο της βίας και νοθείας, την περίοδο της δικτατορίας, αλλά και στην Μεταπολίτευση. Το εργατικό κίνημα δεν σταμάτησε να βιώνει περιόδους συνεχούς αγωνίας και αγώνων», περιγράφει ο πρόεδρος του ΕΚΘ, Παναγιώτης Τσαραμπουλίδης.

Όλοι αυτοί οι αγώνες θα τιμηθούν αυτό το Σάββατο, 29 Απριλίου 2017, στις 10:00, σε μία ημερίδα στην οποία θα συμμετάσχουν διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί. Τόπος διεξαγωγής θα είναι η αίθουσα «Αβραάμ Μπεναρόγια» του ΕΚΘ, που είναι αφιερωμένη στον πρωτεργάτη του συνδικαλισμού της Θεσσαλονίκης και ιδρυτή της Φεντερασιόν. Η εκδήλωση είναι ανοικτή στον κοινό, ενώ θα υπάρχει ζωντανή μετάδοση μέσω της ιστοσελίδας του ΕΚΘ.

Δείτε τους εισηγητές και τις θεματικές που θα αναλυθούν στην ημερίδα

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας κι όσο οι παρευρισκόμενοι θα ακούν τις εισηγήσεις για την πορεία του εργατικού κινήματος της Θεσσαλονίκης ανά τα έτη, θα έχουν την δυνατότητα να παρατηρούν εικόνες, φωτογραφίες και τεκμήρια των ιστορικών γεγονότων, αφού στην αίθουσα Αβραάμ Μπεναρόγια φιλοξενείται η μόνιμη έκθεση του ιστορικού αρχείου του ΕΚΘ.

Η σοσιαλιστικη εφημερίδα «Εργατική Αλληλεγγύη» που εξέδιδε η Φεντερασιόν, γραμμένη στα ισπανοεβραϊκά.

 

Η οργάνωση των συνδικαλιστών δεν είχε πάντα τη μορφή που έχει σήμερα. Οι εργατικές οργανώσεις μέχρι το 1910 λειτουργούσαν ως φιλανθρωπικά και αλληλοβοηθητικά σωματεία, αποδίδοντας πρωταρχική σημασία στην ευημερία των μελών τους με την δημιουργία αλληλοβοηθητικών ταμείων. «Τα πρώτα σωματεία τότε ονομάζονταν “ευδαιμονία”, “ευτυχία” και “πρόοδος”, γιατί αυτά τα ονόματα συμβόλιζαν το ρόλο τους», εξηγεί ο επιμελητής της έκθεσης, Νίκος Μαραντζίδης. Με το πέρασμα του χρόνου απέκτησαν πιο σαφή επαγγελματική κατεύθυνση προς τη διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών εργασίας, ενώ, αργότερα, προστέθηκαν και οι πολιτικές - ιδεολογικές αντιπαραθέσεις.

Παλαιά μεγαφωνική εγκατάσταση που χρησιμοποιούνταν στις συγκεντρώσεις του ΕΚΘ. (Από την έκθεση του ιστορικού αρχείου του ΕΚΘ)

 

Οι κινητοποιήσεις αποτελούσαν κοινωνική εκδήλωση για τους εργαζομένους, για αυτό και κατέβαιναν στους δρόμους ντυμένοι με τα καλά τους ρούχα κι όχι με τις φόρμες εργασίας, δίνοντας έμφαση στο παρουσιαστικό, ενώ φώναζαν συνθήματα για τα δικαιώματά τους. Της πορείας προηγούνταν πάντα το λάβαρο του σωματείου και πίσω ακολουθούσαν οι διαδηλωτές.

Από την έκθεση ιστορικού αρχείου του ΕΚΘ

 

Οι εργαζόμενοι αγωνίζονταν για να μειώσουν τις ώρες εργασίες τους από 18 ή 16 σε 14 ή 12, στην καλύτερη περίπτωση. Ακόμη, υπήρχε γενικευμένη εκμετάλλευση της γυναικείας και παιδικής εργασίας, με τεράστιες μισθολογικές αποκλίσεις. Κατ’ αναλογία, αν ο άνδρας αμείβονταν με 25 γρόσια, η γυναίκα θα έπαιρνε πέντε γρόσια για τις ίδιες εργατοώρες και το παιδί τρία.

«Σταδιακά, τα σωματεία αποκτούν ευρύ διεκδικητικό ρόλο απέναντι στην εργοδοσία και το κράτος και ζητούν νόμους προστασίας της εργασίας και συλλογικές συμβάσεις, που δεν υπάρχουν σήμερα», επισημαίνει ο κ. Μαραντζίδης και προσθέτει: «Βλέπουμε σήμερα πώς αναιρούνται όλα αυτά τα δικαιώματα που κατακτήθηκαν με τόση προσπάθεια...».

Από την έκθεση ιστορικού αρχείου του ΕΚΘ

 

Το Συνδικαλιστικό κίνημα σε κρίση

Αυτό το Σάββατο, συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση του ΕΚΘ. Ένας αιώνας αγώνων για την διεκδίκηση και κατάκτηση των δικαιωμάτων των εργατών, ένας αιώνας ιστορία του συνδικαλισμού στη Θεσσαλονίκη. Το συνδικαλιστικό κίνημα στις μέρες μας, όπως και οι περισσότεροι φορείς εκπροσώπησης στη χώρα μας, διέρχεται φάση βαθιάς κρίσης και απαξίωσης.

«Με κρίση ξεκίνησε, σε κρίση βρίσκεται και σήμερα το Συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα», αναφέρει ο πρόεδρος του ΕΚΘ, Παναγιώτης Τσαραμπουλίδης, κάνοντας λόγο για εσωστρέφεια η οποία πλήττει τον συνδικαλιστικό κόσμο και «μας αναγκάζει να ασχολούμαστε πολλές ώρες την ημέρα με πράγματα αυτονόητα». Παράλληλα, μίλησε για μια δράση αποκομματικοποιημένη η οποία μπορεί πράγματι να αποδώσει καρπούς στο κίνημα. «Ως παράταξη, εμείς έχουμε πετύχει την αποκομματικοποίηση στον απόλυτο βαθμό. Ουδείς μπορεί να μας κατηγορήσει ότι ταυτιστήκαμε ποτέ με κάποιο κόμμα. Δεν έχουμε κρύψει ποτέ το τι ψηφίζουμε, όμως το έχουμε διαχωρίσει από την πολιτική που ασκούμε προς όφελος των εργαζομένων», επεσήμανε.

Και συνέχισε: «Δεν μπορεί το συνδικαλιστικό κίνημα να εξαρτάται από κόμματα ούτε να είναι ταυτισμένο με αυτά. Αντιθέτως, πρέπει να έχει αυτονομία και να λειτουργεί προς όφελος των εργαζομένων και όχι των κομμάτων. Αν κάποιος διαφωνεί και θέλει να υπερασπιστεί κάτι άλλο, θα πρέπει να αποχωρεί. Δεν μπορείς να είσαι στα συνδικάτα και παράλληλα να καλείς τον κόσμο σε κομματικές - παραταξιακές εκδηλώσεις».

Όπως είπε ο πρόεδρος, η διάσπαση πάντοτε ευνοεί τους εκάστοτε κυβερνώντες. «Όταν σε μία κινητοποίηση υπάρχουν πέντε συγκεντρώσεις, αυτό λειτουργεί εναντίον του εργατικού κινήματος. Δυσκολευόμαστε να συνεννοηθούμε ακόμη και σε απλά πράγματα και να δώσουμε το μήνυμα που πρέπει».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Τσαραμπουλίδη, η κατάσταση αυτή μπορεί και πρέπει να αλλάξει. «Είναι η ώρα να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις, να χωρίσουμε την ήρα από το στάρι και ο καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του - κι αυτό είναι μήνυμα προς το εσωτερικό μας», κατέληξε.