«Κλέφτη Βούτσιτς, υφάρπαξες τις ψήφους μας!», φωνάζει το συγκεντρωμένο πλήθος διαδηλωτών έξω από το σερβικό κοινοβούλιο. Ανάμεσα στους διαδηλωτές βλέπει κανείς κυρίως νέους, φορώντας μπλουζάκια με τον Τσε Γκεβάρα, κρατώντας σφυρίχτρες και φέιγ βολάν. Αλλά και παραδοσιακές σερβικές φορεσιές καθώς και σημαίες της χώρας. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν αρχικά από την πρωτεύουσα, γρήγορα όμως εξαπλώθηκαν σε πολλές άλλες σερβικές πόλεις. Οργανώθηκαν αυθόρμητα μέσω facebook, με τη συμμετοχή νέων να είναι απρόσμενα μεγάλη. «Κουράστηκα με αυτή την κυβέρνηση. Έχει κάνει τόσο φριχτά πράγματα μέσα σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα», λέει χαρακτηριστικά η δεκαοκτάχρονη Μιλένα. Η Μιλένα, όπως και η πλειοψηφία των συνομήλικών της, νιώθει βαθιά απογοήτευση για την κατάσταση στη χώρα. Οι Σέρβοι που ανήκουν γενικότερα στο φιλελεύθερο χώρο ανησυχούν έντονα για τις πολιτικές εξελίξεις.
Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς κέρδισε τις προεδρικές εκλογές της Κυριακής με ποσοστό 55%, που σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει δεύτερος γύρος. Ο βασικός τους αντίπαλος, ο πρώην Συνήγορος του Πολίτη Σάσα Γιάνκοβιτς, απέσπασε μόλις το 16% των ψήφων. Ωστόσο την ημέρα των εκλογών καταγράφηκαν σποραδικά καταγγελίες για παρατυπίες στην εκλογική διαδικασία, ενώ έγινε λόγος σε κάποιες περιπτώσεις και για εξαγορά ψήφων. Μέχρι στιγμής πάνως ο Βούτσιτς φαίνεται ψύχραιμος. Δήλωσε μόνο ότι καθένας έχει δικαίωμα να διαδηλώνει.
Επιστροφή στη δεκαετία του ´90
O Aλ. Βούτσιτς διετέλεσε πρωθυπουργός της Σερβίας για πέντε χρόνια. Στο εξωτερικό προβάλλει τον εαυτό του σαν τον συνεργάσιμο μεταρρυθμιστή που θα φέρει τη Σερβία στην ΕΕ. Στο εσωτερικό όμως οι πολιτικές επιλογές του προκαλούν προβληματισμό. Η επιλογή του να είναι υποψήφιος στις προεδρικές και όχι στις βουλευτικές εκλογές, παρά το ότι σύμφωνα με το σερβικό Σύνταγμα ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι συμβολικός, γεννά φόβους μήπως σχεδιάζει και αυτός, όπως ο Ταγίπ Ερντογάν, τη μετατροπή του πολιτεύματος από κοινοβουλευτικό σε προεδρικό, με παράλληλη συγκέντρωση υπερβολικών εξουσιών στα χέρια του Προέδρου. Ασαφές ακόμη παραμένει αν, επίσης στο πρότυπο του Ερντογάν, και ο Βούτστις προκηρύξει δημοψήφισμα για συνταγματική αναθεώρηση.
Από την πλευρά τους οι απλοί πολίτες δεν πιστεύουν ότι ο Βούτσιτς μπορεί να εγγυηθεί τη δημοκρατική ομαλότητα και την οικονομική ευημερία της χώρας. Οι διαδηλωτές εμμένουν στις θέσεις τους και δεν προτίθενται να εγκαταλείψουν τις διαμαρτυρίες έξω από τα κυβερνητικά κτήρια αλλά και το δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο RTS.
Οι διαδηλώσεις αυτής της εβδομάδας ξυπνούν πάντως σε πολλούς μνήμες από τη δεκαετία του ´90, όταν το RTS είχε γίνει σύμβολο της προπαγάνδας του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Και στις πρόσφατες εκλογές το κρατικό δίκτυο έδωσε εμφανώς περισσότερο χρόνο στον Βούτσιτς σε σχέση με άλλους υποψηφίους. Η αντιπολίτευση εξοβελίστηκε από την κρατική τηλεόραση και αναγκάστηκε να προσφύγει στα διαδικτυακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να παρουσιάσει τις θέσεις της.
Υποστήριξη Βούτσιτς από το… Κρεμλίνο
Τέλος, η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Informer προσπαθεί με κάθε τρόπο να μειώσει τη σημασία των διαδηλώσεων, διαδίδοντας ότι πρόκειται απλά για μερικές εκατοντάδες «παιδιά» που βγήκαν στους δρόμους «μεθυσμένα» για να κάνουν φασαρία. Μια θεωρία, που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στον ευρύτερο χώρο των Βαλκανίων και όχι μόνο.
Μέλη της κυβέρνησης Πούτιν στη Ρωσία υποστηρίζουν ότι οι διαδηλώσεις αυτές «είναι μια ενορχηστρωμένη προβοκάτσια από το εξωτερικό με στόχο να αποδυναμωθεί η νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση και να αποσταθεροποιηθεί η χώρα». Πολλοί υποστηρικτές του Βούτσιτς εκτιμούν ότι οι διαδηλώσεις θα τελειώσουν άμεσα. Αλλά οι νέοι Σέρβοι που βρίσκονται ήδη στους δρόμους δίνουν κάθε μέρα «ραντεβού για αύριο», ζητώντας ανεξάρτητη ενημέρωση, ανόθευτες εκλογές, δικαιοσύνη και κυρίως… την παραίτηση Βούτσιτς.
Σάνια Κλιάγιτς / Δήμητρα Κυρανούδη
Πηγή: Deutsche Welle