Στη Βουλή, με τη μορφή ερώτησης προς τις ηγεσίες των συναρμόδιων υπουργείων, έφτασε το αποκαλυπτικό δημοσίευμα της Greenagenda.gr για το χάος, με το τέρας της ελληνικής γραφειοκρατίας και τα «greek statistics», στο πεδίο της καταγραφής δεδομένων για τις καιρικές συνθήκες και την κλιματική αλλαγή στη χώρα μας.
Συγκεκριμένα, στην ερώτηση που καταθέτει ο βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης με τη Νέα Δημοκρατία, Σταύρος Καλαφάτης, αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Η μόνιμη …καταιγίδα ανοργανωσιάς και σπατάλης που επικρατεί στην καταγραφή μετεωρολογικών δεδομένων, είναι ένα από τα τρανταχτά παραδείγματα ευκαιριών εξοικονόμησης πόρων που θα μπορούσαν να είχαν αξιοποιηθεί, πριν το κράτος περικόψει εισοδήματα των πολιτών. Δυστυχώς, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν ακολούθησε ούτε σ` αυτήν την περίπτωση την πολιτική που είχαμε χαράξει πριν το 2015 στο ΥΠΕΚΑ, για τη δικτύωση των φορέων και επιστημονικών ομάδων που διαθέτουν μετεωρολογικούς σταθμούς».
Ακόμη, επικαλούμενος στοιχεία από αναφορές του υποδιοικητή της ΕΜΥ, μετεωρολόγου Θ. Κολυδά, βάσει των οποίων, στη χώρα μας λειτουργούν περισσότεροι από 3.000 μετεωρολογικοί σταθμοί, διαφόρων φορέων και ερευνητικών ομάδων, χωρίς κανέναν συντονισμό, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα ύπαρξης πλατείας στη Θεσσαλονίκη, όπου υπάρχουν επτά τέτοιοι σταθμοί διαφορετικών φορέων, προσθέτει: «Την ίδια ώρα, η ΕΜΥ διαθέτει μόλις 60 αξιόπιστους σταθμούς από τους 140 που είχε στο παρελθόν. Η σπατάλη διογκώνεται από φαινόμενα επικαλύψεων, όπως η χρηματοδότηση των ιδίων επιστημόνων για την ίδια δουλειά, από 2-3 φορείς χωρίς κανέναν συντονισμό μεταξύ τους».
Παράλληλα, ο κ. Καλαφάτης υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης της ΕΜΥ και δικτύωσης των φορέων που καταγράφουν τέτοια δεδομένα υπό την εποπτεία της, η οποία είχε ξεκινήσει με πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ, από την προηγούμενη κυβέρνηση. Ζητά, δε, αναλυτικά στοιχεία για τις κρατικές δαπάνες –συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών κονδυλίων- στο πεδίο της παρακολούθησης και αξιοποίησης δεδομένων για την κλιματική αλλαγή.
Το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
«ΕΡΩΤΗΣΗ
3883/3.3.2017
ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ
1. Περιβάλλοντος και Ενέργειας
2. Οικονομίας και Ανάπτυξης
3. Εθνικής Άμυνας
4. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
ΘΕΜΑ: «Ενοποίηση Δεδομένων για την Κλιματική Αλλαγή»
Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, η γνωστή σε όλους μας ΕΜΥ, στην ανακοίνωσή της για την Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας, ζήτησε επισήμως την ενοποίηση των Δικτύων παρατήρησης και καταγραφής των Κλιματικών και Μετεωρολογικών δεδομένων. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «Σήμερα είναι απαραίτητο όσο ποτέ άλλοτε, να γίνουν οικονομίες κλίμακας με στόχο την ενοποίηση των Δικτύων παρατήρησης και καταγραφής των Κλιματικών και Μετεωρολογικών δεδομένων». Και προσθέτει ότι η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, μέσω προγραμμάτων και μνημονίων συνεργασίας, επιζητά συνέργειες με τις δημόσιες και ιδιωτικές Υπηρεσίες, την Πανεπιστημιακή και Ερευνητική κοινότητα, με στόχο την αναβάθμιση της προστασίας του κοινωνικού συνόλου από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, καθώς και την παροχή υπηρεσιών κλίματος για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Επιπλέον, ο υποδιοικητής της ΕΜΥ μαθηματικός-μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς, σε παλαιότερη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ (22/3/2016) προχωρά ακόμη περισσότερο και δίνει στοιχεία που επιβεβαιώνουν την τραγική κατάσταση στην καταγραφή κλιματικών δεδομένων της χώρας. Ο κ. Κολυδάς τονίζει ότι «θα μπορούσαμε πάντως να πετύχουμε εξοικονόμηση δαπανών, αν προχωρούσαμε σε ενοποίηση μετεωρολογικών υπηρεσιών διαφόρων φορέων όπως η ΕΜΥ, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας κ.α». Σήμερα η ΕΜΥ διαθέτει 60 αξιόπιστους μετεωρολογικούς σταθμούς, από τους 140 που είχε παλαιότερα, ενώ συνολικά στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 3.000 μετεωρολογικοί σταθμοί από διάφορους φορείς, εκ των οποίων οι 1.800 είναι δημοσίου συμφέροντος. Υπενθυμίζεται ότι οι μετεωρολογικοί σταθμοί είναι συνήθως ιστοί που φέρουν πάνω τους τα μετεωρολογικά όργανα. Σύμφωνα με τον Υποδιοικητή της ΕΜΥ, με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο, οι άλλοι φορείς, όταν εγκαθιστούν ένα μετεωρολογικό σταθμό, θα πρέπει να ρωτάνε την ΕΜΥ πού πρέπει στρατηγικά να τον τοποθετήσουν, αλλά αυτό ακόμη δεν συμβαίνει. Ως μία λύση προτείνει να θεσμοθετηθεί ότι για την κυριότητα όλων των μετεωρολογικών σταθμών είναι υπεύθυνη η ΕΜΥ, ώστε να έχει πλέον τον κεντρικό σχεδιασμό, πράγμα που θα επιτρέψει την εξοικονόμηση χρημάτων σε εθνικό επίπεδο. Για να περιγράψει την τραγικότητα της κατάστασης ο κ. Κολυδάς δίνει και ένα εξωφρενικό παράδειγμα, απολύτως δηλωτικού του χάους που επικρατεί: «Υπάρχει πλατεία στη Βόρεια Ελλάδα, όπου έχουν τοποθετηθεί επτά μετεωρολογικοί σταθμοί από διαφορετικούς φορείς»!
Επίσης σε δημοσιογραφικά ρεπορτάζ καταγράφεται «Χάος και «greek statistics» για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα» (greenagenda.gr, 22/2/2016 και 24/3/2016). Πιο συγκεκριμένα σε ρεπορτάζ της greenagenda.gr αναφέρεται ότι “κανείς δεν ελέγχει την αποτελεσματικότητα και κανείς δεν έχει αναλάβει το συντονισμό μεταξύ των υπηρεσιών και των φορέων» για την κλιματική αλλαγή και επίσης αναφέρεται ότι «πρόκειται για ένα σχεδόν «χαοτικό» σύστημα, συγκρινόμενο με άλλες χώρες, με κατακερματισμό υποδομών και αρμοδιοτήτων».
Σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ, «η μέχρι σήμερα κατάσταση έχει οδηγήσει:
⦁ Στην εγκατάσταση και λειτουργία πολυδάπανων αλλά κατακερματισμένων και μη διαλειτουργικών τεχνολογικών υποδομών (σταθερών και κινητών) σε σημαντικό αριθμό δημοσίων φορέων. Αυτό σημαίνει ότι οι υφιστάμενες υποδομές όχι μόνο κοστίζουν πολύ αλλά και δεν συνεργάζονται μεταξύ τους, δηλαδή κανείς δεν μπορεί να έχει συνολική εικόνα των δεδομένων!
⦁ Σε συμμετοχή σημαντικού αριθμού ερευνητών, επιστημόνων και τεχνικών με συναφές επιστημονικό-τεχνολογικό αντικείμενο σε αρκετούς φορείς χωρίς να υπάρχει η στοιχειώδης συνεργασία μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι ερευνητές μπορεί να κάνουν την ίδια δουλειά ή σχεδόν το ίδιο έργο δύο και τρεις φορές (και να πληρώνονται αντιστοίχως δύο κι τρεις φορές) ή να γίνεται σχεδόν το ίδιο έργο σε δύο φορείς και κανείς από τους δύο να μην ξέρει για τον άλλο.
⦁ Σε έλλειψη θεσμικής συνεργασίας των δημόσιων φορέων στην εκπροσώπηση της χώρας σε διεθνείς, ευρωπαϊκούς και διακρατικούς οργανισμούς έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, στους οποίους η χώρα καταβάλλει ετησίως δεκάδες εκατομμύρια ΕΥΡΩ για την συμμετοχή της στα τεχνολογικά τους προγράμματα (επιχειρησιακά και ερευνητικά). Αυτό έχει οδηγήσει πολλές φορές μέχρι σήμερα να γελοιοποιηθούμε καθώς άλλα κράτη δεν μπορούν να αντιληφθούν «το ελληνικό μοντέλο»
⦁ Σε αυτόνομη και χωρίς κανέναν συντονισμό συμμετοχή συναφών φορέων σε ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης επιτείνοντας τον υφιστάμενο κατακερματισμό και την έλλειψη συνεργασίας. Δεν υπάρχει καμία κεντρική, κρατική ή μη, αρχή που να γνωρίζει πόσα και ποια προγράμματα για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή χρηματοδοτούνται στη χώρα!
Όπως αναφέρεται, «στη χώρα λειτουργούν περισσότεροι από 20 επιστημονικοί φορείς για τις επιστήμες της γης και τις εφαρμογές τους, ώστε σήμερα να μιλάμε για περισσότερους από 28 φορείς δημοσίου συμφέροντος και δημόσιας χρηματοδότησης – χωρίς κανέναν συντονισμό μεταξύ τους».
Η προηγούμενη κυβέρνηση, κατά τη θητεία μας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, είχε αναγνωρίσει την ανάγκη δικτύωσης των εθνικών φορέων και ερευνητικών κέντρων που δραστηριοποιούνται στο χώρο του περιβάλλοντος και είχε προχωρήσει τις σχετικές ενέργειες για την αρχική δικτύωση εθνικών φορέων οι οποίοι υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας και εκπόνησαν από κοινού πρόγραμμα για την ανάδειξη όλων των δεδομένων κλίματος του 20ου αιώνα της χώρας με συντονισμό του ΕΚΒΑΑ και με τη συμμετοχή της ΕΜΥ, της Υδρογραφικής Υπηρεσίας, του ΙΓΜΕ και του Ε.Κ. «Αθηνά». . Σύμφωνα με ανακοίνωση του τότε ΥΠΕΚΑ:
«Η δικτύωση εθνικών φορέων και ερευνητικών κέντρων που δραστηριοποιούνται στο χώρο του περιβάλλοντος είναι κρίσιμη για τη χώρα. Η διεπιστημονικότητα και η συνεργασία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα, όχι μόνο στο Περιβάλλον αλλά και στην οικονομία και στην κοινωνία».
Κατόπιν των ανωτέρω
Ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί
1. Υπάρχει σήμερα ενιαία καταγραφή και συντονισμός των κρατικών, τουλάχιστον, φορέων που ασχολούνται με την κλιματική αλλαγή και της χρηματοδότησης που λαμβάνουν από εθνικούς, κοινοτικούς και άλλους πόρους; Είναι συμβατή αυτή η ενασχόληση με τους εθνικούς στόχους για την κλιματική αλλαγή και ποιο Υπουργείο έχει αναλάβει την ευθύνη; Τι σκοπεύει να κάνει η κυβέρνηση για την εξοικονόμηση πόρων και τις οικονομίες κλίμακας στην παρατήρηση, καταγραφή και μελέτη των δεδομένων για την κλιματικής αλλαγή;
2. Ποιος είναι ο προϋπολογισμός για έργα, μελέτες και άλλες δράσεις για την κλιματική αλλαγή και την προσαρμογή της χώρας στις σχετικές διεθνείς συνθήκες για την επόμενη προγραμματική περίοδο; Από ποια επιχειρησιακά προγράμματα προέρχονται οι πόροι; Έχει ολοκληρωθεί η σχετική εξειδίκευση των προγραμμάτων; Πότε αναμένονται οι πρώτες προκηρύξεις και πότε τα πρώτα παραδοτέα των έργων; Έχει οριστεί αρμόδιος για το συντονισμό της χρηματοδότησης κρατικών φορέων που παρακολουθούν την κλιματική αλλαγή από το ΕΣΠΑ 2014-2020 αλλά και από άλλους ευρωπαϊκούς πόρους;
3. Ποια είναι η εξέλιξη του προγράμματος ανάδειξης όλων των δεδομένων κλίματος του 20ου αιώνα που είχε συνταχθεί από τους προαναφερόμενους εθνικούς φορείς κατά τη θητεία μας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής».