Σε διαβούλευση οι αλλαγές για την Ανώτατη Εκπαίδευση

Οι αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα στο πλαίσιο της 65ης Συνόδου των Πρυτάνεων, στο Ρέθυμνο. «Το Υπουργείο καταθέτει σε διάλογο ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο προτάσεων για μια νέα ταυτότητα της δημόσιας Ανώτατης Εκπαίδευσης», τόνισε στην ομιλία της η υπουργός Παιδείας, σημειώνοντας ότι το διακύβευμα είναι τεράστιο για το μέλλον της χώρας.

«Δεν αφορά απλά την κυβέρνηση και την ακαδημαϊκή κοινότητα, αφορά το σύνολο των πνευματικών, κοινωνικών και οικονομικών δυνάμεων της χώρας, γι΄ αυτό και η ευθύνη του καθενός και της καθεμιάς αναμετράται με το διακύβευμα», υπογράμμισε η κ. Διαμαντοπούλου.

«Ξεκινά ένας ευρύς, ουσιαστικός και δημοκρατικός διάλογος με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και εκπροσώπους. Είναι διάλογος ουσίας και δημιουργικής σύνθεσης. Δεν ζητάμε ένα «ναι» ή ένα «όχι». Ζητάμε κριτική, ιδέες, απόψεις, προτάσεις, κυρίως όμως ζητάμε να συμφωνήσουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν θα αφήσουμε την Ανώτατη Εκπαίδευση στην τύχη της, να γίνει η «αχίλλειος πτέρνα» της ελληνικής κοινωνίας», σημείωσε η υπουργός.

Οι βασικές αλλαγές που προωθούνται είναι:

• Ενίσχυση της αυτοδιοίκησης, που εκτός από συνταγματική επιταγή αποτελεί και κεντρική στρατηγική επιλογή, μέσω της εκχώρησης αρμοδιοτήτων, τις οποίες σήμερα έχει το Υπουργείο. Δεν υπάρχει λόγος το Υπουργείο ούτε να διαχειρίζεται τη μισθοδοσία, ούτε να εγκρίνει την κάθε νέα πίστωση ή διορισμό. Απεναντίας, κάθε Ίδρυμα οφείλει να είναι σε θέση να διαχειριστεί και να υποστηρίξει τις επιλογές του. Είναι απαραίτητη η δημιουργία οργάνων που θα λειτουργούν με υψηλή αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και θα υπόκεινται σε ουσιαστική λογοδοσία. Η πλήρης αυτοδιοίκηση των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης ικανοποιεί ένα ισχυρό και για πολλά χρόνια σταθερό αίτημα της ακαδημαϊκής κοινότητας, που αποσκοπεί στη συνεχή βελτίωση της ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Στην κατεύθυνση αυτή προτείνεται η μετάβαση από το σημερινό σύστημα σε αυτό της διοίκησης από το Συμβούλιο Διοίκησης και τη Σύγκλητο κάθε Ιδρύματος. Στόχος της διαβούλευσης είναι ο λεπτομερής προσδιορισμός της σύνθεσης, της συγκρότησης και της κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ των οργάνων της νέας διοίκησης των Ιδρυμάτων, ώστε να πληρούνται οι συνθήκες για την αποτελεσματική, διαφανή και ποιοτική τους λειτουργία. Είναι αναγκαιότητα η λειτουργία θεσμικών αντίβαρων για προγραμματισμό και έλεγχο.

• Το Συμβούλιο Διοίκησης προτείνεται να αποτελείται από άμεσα εκλεγμένα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας του Ιδρύματος, εξωτερικά μέλη, φοιτητές και εκπροσώπους του διοικητικού προσωπικού. Τα εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου είναι σημαντικές προσωπικότητες που έχουν διακριθεί σε διάφορους τομείς της επιστήμης, των γραμμάτων, των τεχνών και της ευρύτερης κοινωνίας, τα οποία επιλέγονται ως άτομα και όχι ως exufficio εκπρόσωποι φορέων ή οργανισμών. Στόχος είναι η δημιουργία ισχυρών δομών, που θα εγγυώνται τις ξεκάθαρες αρμοδιότητες και την αποφυγή φαινομένων δυαρχίας.

• Η διοίκηση και οργάνωση που διασφαλίζουν τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες, αποτρέπουν τη βία, τον κομματισμό και την ευνοιοκρατία και οδηγούν σε Ανώτατα Ιδρύματα μοντέλα εξωστρέφειας και χρηστής διαχείρισης.

• Χρηματοδότηση με διαφάνεια, λογοδοσία και έμφαση στα αποτελέσματα. Σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο κάθε ευρώ που διατίθεται για την Παιδεία πρέπει να πιάνει τόπο. Δημόσια ειδική υπηρεσία ή ανεξάρτητη αρχή αναλαμβάνει τη διαχείριση και κατανομή της δημόσιας χρηματοδότησης στα Ιδρύματα, την κοστολόγηση των υπηρεσιών, την επεξεργασία σχετικών δεικτών και προτύπων και τη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων από τα Ιδρύματα. Είναι αναγκαίο να λειτουργεί με υποδειγματική διαφάνεια και να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της πολιτείας, των Ιδρυμάτων και ολόκληρης της κοινωνίας με αντικειμενικό και αξιοκρατικό τρόπο μέσω της χρήσης ειδικών διεθνώς αναγνωρισμένων δεικτών (20 απ΄ αυτούς αναφέρονται ενδεικτικά).

• Θεσμικοί κανόνες με κίνητρα για χορηγίες ή δωρεές και αξιοποίηση της περιουσίας των Ιδρυμάτων. Αλλάζουμε την εσωτερική οργάνωση των Ιδρυμάτων και των προγραμμάτων σπουδών. Στόχος μας το πτυχίο με αντίκρισμα. Με πραγματική ελευθερία εκπαιδευτικών και επαγγελματικών επιλογών για τους φοιτητές.

• Ευέλικτα δομημένα προγράμματα σπουδών, για τα οποία έχει ευθύνη η σχολή, με ποιότητα διεθνούς εμβέλειας που εξασφαλίζεται και με την εισαγωγή διαδικασιών πιστοποίησή τους από διεθνούς σύνθεσης επιτροπές επιστημόνων και με διδακτικό προσωπικό με επιστημονική αναγνώριση και αφιερωμένο στα καθήκοντά του.

• Οι νέοι φοιτητές εισάγονται σε Σχολές ή ανάλογα με τις συνθήκες σε Εκπαιδευτικά Ίδρυματα (Πανεπιστήμιο ή Τεχνολογικό ίδρυμα). Εντάσσονται στα επιμέρους προγράμματα σπουδών της Σχολής, μετά από το τέλος του πρώτου έτους, ανάλογα με τις επιδόσεις και τις προτιμήσεις τους.

• Ενθαρρύνουμε την κινητικότητα των φοιτητών μεταξύ προγραμμάτων σπουδών (στη Σχολή, το Ίδρυμα και άλλα Ιδρύματα της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό).

• Το διδακτικό προσωπικό κρίνεται, αξιολογείται και εξελίσσεται με διαδικασίες που δεν επιτρέπουν σε κανέναν την αμφισβήτηση της επιστημονικής τους αξίας. Αναπροσδιορίζονται οι βαθμίδες του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού. Θεσμοθετείται η δυνατότητα ταυτόχρονης υπηρεσίας σε ελληνικό και ΑΕΙ άλλης χώρας.

• Ενθαρρύνουμε Κέντρα Αριστείας που αναδεικνύουν τις καλές πρακτικές στη μάθηση. Οι περιοχές αριστείας στηρίζονται, αναδεικνύονται και η ποιότητά τους διαχέεται παντού.

• Δημιουργούμε Εθνικό Πανεπιστημιακό Κέντρο μέσω του οποίου στηρίζουμε τις επιστημονικές και τεχνολογικές καινοτομίες των Ιδρυμάτων, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα πνευματικά τους δικαιώματα.

• Σε κάθε Πανεπιστήμιο θεσμοθετούνται Σχολές Μεταπτυχιακών Σπουδών, που οργανώνουν μεταπτυχιακά προγράμματα ειδίκευσης, οργανωμένα προγράμματα διδακτορικών σπουδών και απονέμουν μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών.

• Τα πλήρως αυτοδιοικούμενα Ιδρύματα έχουν την ευθύνη για την οργάνωση των σπουδών και τη συνεχή βελτίωση της ποιότητάς τους με τη στήριξη της πολιτείας. Τα θέματα που αφορούν στην οργάνωση των σπουδών, τις διαδικασίες εξετάσεων και φοίτησης εξειδικεύονται στον Εσωτερικό Κανονισμό του κάθε Ιδρύματος, μέσα σε ευρύ πλαίσιο που ορίζει η πολιτεία.

• Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Διά Βίου Μάθησης τα ΑΕΙ προσφέρουν αυτοτελώς ή μέσω των Ινστιτούτων τους προγράμματα Διά Βίου Μάθησης. Τα προγράμματα προσφέρονται είτε στους χώρους του Ιδρύματος, είτε εκτός του Ιδρύματος είτε εξ αποστάσεως, σύμφωνα και με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας για γνώση και νέες σύγχρονες δεξιότητες.