Σαράντα εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση υποδομών βελτίωσης της ποιότητας και διασφάλισης της ποσότητας του πόσιμου νερού διαθέτει μέσω του ΕΣΠΑ η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, προκειμένου να αντιμετωπίσει χρόνια προβλήματα σε δεκάδες περιοχές και οικισμούς.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στην εν λόγω πρόσκληση δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη βελτίωση της ποιότητας του πόσιμου νερού σε περιοχές οι οποίες αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις φυσικοχημικές παραμέτρους του νερού της βρύσης και είναι πολλές. Για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη, η περιοχή της Μυγδονίας είναι αυτή που αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα με έντονο τρόπο.
Επίσης, βαρύτητα δίνεται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υφαλμύρωσης. Τέτοιο ζήτημα αντιμετωπίζουν έντονα το Καλοχώρι, αλλά και η Χαλκιδική. Στη Χαλκιδική επιπλέον υπάρχει και το θέμα της επάρκειας του πόσιμου νερού, ειδικά όταν η τουριστική κίνηση είναι στο... φόρτε της.
Ιδιαίτερα προβλήματα εμφανίζονται σχεδόν σε όλες τις ακτές της Χαλκιδικής, που παρουσιάζουν έντονη τουριστική ανάπτυξη. Όσον αφορά στη λεκάνη του Ανθεμούντα, τα τελευταία είκοσι χρόνια η στάθμη των υπόγειων νερών έχει κατέβει περισσότερα από δέκα μέτρα, ενώ το έλλειμμα νερού επιδεινώνεται κάθε χρόνο, εξ ου και οι αλλεπάλληλες γεωτρήσεις σε όλο και μεγαλύτερο βάθος. Έρευνες του ΙΓΜΕ προ δεκαετίας είχαν δείξει ότι η υφαλμύρωση έχει εισχωρήσει ακόμη και στο υπέδαφος του δρόμου Θεσσαλονίκης – Χαλκιδικής, την ώρα που οι περιοχές αναπτύχθηκαν ραγδαία, με έμφαση και στον αγροτικό τομέα. Ως αποτέλεσμα είναι η υπεράντληση των υδάτων, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Περαία, που επιδείνωσε και τις καθιζήσεις. Φαινόμενα υφαλμύρωσης και μάλιστα έντονα καταγράφονται στη δυτική πλευρά του νομού Θεσσαλονίκης και ειδικά στις βιομηχανικές περιοχές της Σίνδου και του Καλοχωρίου, ενώ ο ποταμός Αξιός, πέρα από τη ρύπανση από τις υψηλές συγκεντρώσεις σιδήρου, ψευδαργύρου κτλ., εμφάνιζε και ρύπανση λόγω υψηλών συγκεντρώσεων αλάτων. Προβλήματα υφαλμύρωσης έχουν καταγραφεί και στην παράκτια ζώνη της Πιερίας.
Επειδή ακριβώς αυτά τα προβλήματα αφορούν σε πολλές περιοχές, ο προϋπολογισμός της συγκεκριμένης πρόσκλησης είναι μεγάλος.
Η σοβαρότητα του προβλήματος έχει διαπιστωθεί με εμφατικό τρόπο από το 2003, όταν αξιολογήθηκε και επικαιροποιήθηκε τότε το περιφερειακό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης, το οποίο –υπενθυμίζεται- είχε εγκριθεί εννέα χρόνια πριν...
Σε εκείνη την επικαιροποίηση είχε επισημανθεί το μεγάλο πρόβλημα στην ποιότητα και την ποσότητα των νερών και στα υποβαθμισμένα συστήματα της Κορώνειας και των ποταμών (κυρίως Αξιού και Στρυμόνα, που εμφανίζουν κακή χημική κατάσταση).
Έντονα προβλήματα υφαλμύρωσης και καθιζήσεων εμφάνιζαν Κιλκίς, Καλοχώρι και παράκτιες περιοχές, ενώ επιπλέον προβλήματα που είχαν επισημανθεί ήταν η οξύνιση και ερημοποίηση εδαφών, η αυξημένη επικινδυνότητα πλημμυρών από την απώλεια δασικών εκτάσεων λόγω πυρκαγιάς, όπως και η σημαντική αύξηση του επιπέδου της στάθμης της θάλασσας που οδηγεί μαθηματικά σε δραματικές απώλειες παραγωγικών εδαφών (500 – 15.000 εκτάρια αναμένεται να χαθούν στον κάμπο της Θεσσαλονίκης μέχρι το 2071).
Η νέα πρόσκληση του ΕΣΠΑ
Η νέα πρόσκληση του ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ύψους 40 εκ. ευρώ απευθύνεται στους Δήμους, τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης – Αποχέτευσης, την ΕΥΑΘ Παγίων και τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης (συνδέσμους ύδρευσης και λοιπούς φορείς με αρμοδιότητα διαχείρισης πόσιμου νερού).
«Στόχος των υποδομών που θα κατασκευαστούν με χρηματοδότηση 40 εκ. ευρώ από το ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι να βελτιωθεί η ποιότητα του νερού, που διατίθεται για κατανάλωση σε όλες τις περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά κυρίως όπου αποδεδειγμένα εντοπίζονται υπερβάσεις στα όρια που προβλέπονται από τη νομοθεσία για τις προδιαγραφές του πόσιμου νερού. Επίσης στοχεύουμε στην κάλυψη των υδρευτικών αναγκών, όπου αποδεδειγμένα εντοπίζεται έλλειψη επάρκειας. Αυτό θα γίνει κυρίως μέσω της εξοικονόμησης από τον περιορισμό των απωλειών, υπό το πρίσμα μάλιστα της ορθολογικής διαχείρισης και προστασίας των υδάτινων πόρων. Τα προβλήματα ποιότητας και ποσότητας πόσιμου νερού ειδικά σε κάποιες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας είναι έντονα και με την πρόσκληση που εκδώσαμε, δίνουμε τη δυνατότητα στους αρμόδιους να υλοποιήσουν υποδομές, που θα δώσουν λύσεις σε προβλήματα δεκαετιών και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών. Κι όχι μόνο των μόνιμων κατοίκων, καθώς προτεραιότητα θα δοθεί και στην κάλυψη των υδρευτικών αναγκών σε παράκτιες περιοχές με αυξημένη τουριστική κίνηση, που έχουν αποδεδειγμένα πληγεί από την υφαλμύρωση των υπόγειων υδάτων. Σε αυτές τις περιοχές, που εντοπίζονται κυρίως στη Χαλκιδική δίνεται η δυνατότητα να αποκτήσουν εγκαταστάσεις αφαλάτωσης και άλλες υποδομές, που θα αντιμετωπίσουν επαρκώς χρόνια προβλήματα», τόνισε ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας.
Τι θα γίνει
Οι παρεμβάσεις που χαρακτηρίζονται επιλέξιμες για τη βελτίωση της ποιότητας του πόσιμου νερού είναι έργα που επιλύουν τέτοια ζητήματα σε δίκτυα ύδρευσης, με αποδεδειγμένη υπέρβαση των χημικών και βιολογικών παραμέτρων, αλλά και η κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας πόσιμου νερού, με τον απαιτούμενο εξοπλισμό.
Σε ό,τι αφορά στις παρεμβάσεις ελέγχου απωλειών πόσιμου νερού, αυτές αφορούν σε δίκτυα ύδρευσης με διαρροές, σε προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου των διαρροών (τηλεέλεγχος, τηλεχειρισμός κτλ.) σε υφιστάμενα δίκτυα μεταφοράς και διανομής νερού (όπως κεντρικό μετρητικό σύστημα τροφοδοσίας του δικτύου ύδρευσης, σύστημα διαχείρισης της πίεσης του δικτύου, παρακολούθηση και αυτόματος έλεγχος των υδραυλικών λειτουργικών παραμέτρων κτλ.). Οι παρεμβάσεις εφαρμόζονται αποκλειστικά σε οικισμούς άνω των 10.000 κατοίκων.
Επίσης, για τη διασφάλιση της επάρκειας του πόσιμου νερού, επιλέξιμες παρεμβάσεις είναι η κατασκευή εγκαταστάσεων αφαλάτωσης θαλασσινού ή υφάλμυρου νερού, με τα αναγκαία έργα υδροληψίας και διάθεσης των παραπροϊόντων (παρέμβαση που αφορά αποκλειστικά σε παράκτιες περιοχές), η κατασκευή υποδομών αποθήκευσης και διανομής πόσιμου νερού ή αναβάθμιση υφιστάμενων, η κατασκευή νέων εξωτερικών δικτύων και έργων επέκτασης υφιστάμενων εξωτερικών δικτύων μεταφοράς πόσιμου νερού από νέες ή υφιστάμενες υδροληψίες στο κεντρικό φρεάτιο ή στη δεξαμενή υδροδότησης του οικισμού και ανόρυξη νέων ή αναβάθμιση υφιστάμενων υδρευτικών γεωτρήσεων.
Δεν είναι επιλέξιμες οι παρεμβάσεις στο εσωτερικό υδρευτικό δίκτυο των οικισμών (κατασκευή νέου, αντικατάσταση υφιστάμενου, επέκταση εσωτερικού δικτύου).