Η Θεσσαλονίκη άλλαξε το χρόνο με ένα φαντασμαγορικό θέαμα πυροτεχνημάτων στην πλατεία Αριστοτέλους και «πέρασε» την Πρωτοχρονιά ψωνίζοντας προϊόντα μαϊμού –από τσάντες και ζώνες μέχρι παπούτσια, πορτοφόλια και τσιγάρα- στην παλιά παραλία. Διότι μπορεί τα εμπορικά καταστήματα να ήταν κλειστά χθες, αλλά το παρεμπόριο ποτέ δεν… κοιμάται. Οι πλανόδιοι μικροπωλητές –όχι μόνο οι καστανάδες και αυτοί που πουλάνε μαλλί της γριάς ή μπαλόνια- αξιοποίησαν τον καλό καιρό για να στρώσουν την πραμάτεια τους στο πεζοδρόμιο της λεωφόρου Νίκης, στη «βιτρίνα» της πόλης τις ηλιόλουστες Κυριακές και αργίες.
Είναι σαφές ότι τα ορόσημα του χρόνου, όπως η Πρωτοχρονιά, βοηθούν να μετράμε και να θυμόμαστε τον καιρό που περνάει, αλλά για τη λύση των προβλημάτων χρειάζεται ενεργοποίηση ανθρώπων και μηχανισμών. Το παρεμπόριο συνιστά μείζον πρόβλημα για την οικονομία, ειδικά σε μια αγορά στην οποία η κατανάλωση την τελευταία δεκαετία έχει σημειώσει καθίζηση. Διότι μπορεί στο κέντρο της Θεσσαλονίκης η φετινή εορταστική περίοδος να καταγράφεται θετικά σε σχέση με πέρσι ή με πρόπερσι, αλλά η αγορά έχει χάσει μεγάλο κομμάτι από το δυναμισμό που είχε στα τέλη της περασμένης δεκαετίας. Το 30% των καταστημάτων του κέντρου έχει κλείσει και οι προοπτικές να ξανανοίξουν δεν είναι άμεσες, κάτι που σημαίνει ότι ακόμη και το τελευταίο ευρώ στην κατανάλωση αποδεικνύεται κρίσιμο. Κέντρο δεν είναι μόνο η Τσιμισκή, η Μητροπόλεως και η Αγίας Σοφίας, που πηγαίνουν καλύτερα και συγκεντρώνουν τις γιορτές «άπειρο» κόσμο, αλλά ακόμη και σ’ αυτούς τους σούπερ εμπορικούς δρόμους υπάρχουν ακόμη κλειστά ακίνητα.
Πέραν των αρνητικών επιπτώσεων στο εμπόριο της Θεσσαλονίκης και κατ’ επέκταση στις επιδόσεις των δημοσίων ταμείων, το παρεμπόριο του πεζοδρομίου επηρεάζει την εικόνα της τουριστικής Θεσσαλονίκης. Υποτίθεται ότι η πόλη έχει ως δυνατό χαρτί για τους επισκέπτες της το παραλιακό μέτωπο. Προσφέρει περίπατο δίπλα στη θάλασσα και ταυτόχρονα θέα στον ορίζοντα του Θερμαϊκού με τα εμπορικά πλοία και τον Όλυμπο όταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή. Σε αυτό το σκηνικό τα απλωμένα σεντόνια με τα… παραποιημένα προϊόντα συνιστά ανορθογραφία, έστω κι αν αυτή συνδέεται με την καθ’ όλα ιερή και άγια προσπάθεια των αφρικανών και ασιατών μικρεμπόρων να βγάλουν το ψωμί τους. Τα ανθρωπιστικά ζητήματα στον πολιτισμένο κόσμο δε λύνονται ούτε μέσω παρανομιών, ούτε μέσω αντικοινωνικών ενεργειών.
Όλοι ελπίζουν το 2018 να είναι μια καλύτερη χρονιά για την πραγματική οικονομία. Αν και πολλοί ανάμεσά μας αναρωτιούνται πως θα συμβεί κάτι τέτοιο ή αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις η προσπάθεια θα γίνει. Σε αυτή δεν περισσεύει κανένας, ούτε οι μηχανισμοί του δημοσίου που είναι επιφορτισμένοι για την καταπολέμηση του παρεμπορίου και της φοροδιαφυγής. Καλώς ή κακώς η αντιμετώπιση και ο περιορισμός αυτών των φαινομένων που στην Ελλάδα είναι εκτεταμένα δεν ανέχεται Κυριακές και αργίες. Δε γίνεται στα όρια του πενθημέρου και του οκταώρου εννέα με πέντε. Όσο περισσότερες χαραμάδες στο διάτρητο αυτό σύστημα κλείνουν και σφραγίζονται, τόσο οι ανάσες της οικονομίας σταθεροποιούνται. Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα το βασικό πρόβλημα είναι το δημοσιονομικό, το οποίο επηρεάζει την πραγματική, δηλαδή την ιδιωτική οικονομία, πολλαπλώς, η υγιής βελτίωση των δημοσίων οικονομικών είναι απολύτως απαραίτητη για να επιστρέψει η χώρα στην οικονομική ορθότητα.
Επιπροσθέτως, για τη Θεσσαλονίκη το ζήτημα του παρεμπορίου είναι ακόμη πιο κρίσιμο. Πέραν του τοπικού νόμιμου και στεγασμένου εμπορίου που πλήττεται, υπάρχουν και οι αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία η πόλη αγωνίζεται να αποσπάσει το μερίδιο που της αναλογεί από αυτή την πηγή κοινωνικού και οικονομικού πλούτου. Αυτό δεν μπορεί να γίνει με όρους βαλκανικής και γενικότερα ανατολίτικης γραφικότητας. Δεν μπορεί το κέντρο να θυμίζει ούτε Καπαλί Τσαρσί της Κωνσταντινούπολης, ούτε να προσομοιάζει με την αγορά του Αλ Χαλίλι του Καϊρου και μάλιστα στην… πεζοδρομιακή τους εκδοχή. Ούτε βέβαια πόλη της Ασίας, δηλαδή ένα απέραντο πάρκινγκ. Δεν πρόκειται για λεπτομέρειες, αλλά για την ουσία. Η Θεσσαλονίκη για τους σχετικά λίγους εκτός των συνόρων που τη γνωρίζουν -στόχος είναι να γίνονται διαρκώς περισσότεροι-, έχει προφίλ μεσογειακής ευρωπαϊκής πόλης, με βαλκανικό αέρα, που ανάγεται σε δύο αυτοκρατορίες, τη Βυζαντινή και την Οθωμανική.