Skip to main content

Τουριστική αξιοποίηση της βιομηχανικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης

Μέσα από ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιχειρείται η καταγραφή, ανάδειξη και τουριστική αξιοποίηση της πλούσιας βιομηχανικής κληρονομιάς της Κ. Μακεδονίας.

Η ανάδειξη και τουριστική αξιοποίηση της πλούσιας βιομηχανικής κληρονομιάς που έχει η Κεντρική Μακεδονία είναι ο στόχος του ευρωπαϊκού έργου «CHRISTA», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Interreg Europe 2014-2020 και στο οποίο συμμετέχει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Σήμερα δόθηκε συνέντευξη Τύπου και διοργανώθηκε συνάντηση της τοπικής ομάδας υποστήριξης, στη Θεσσαλονίκη, με θέμα «Βιομηχανική κληρονομιά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τρόποι ανάδειξης και τουριστικής αξιοποίησής της».

Σύμφωνα με τους αρμόδιους, πρώτο βήμα είναι η καταγραφή της βιομηχανικής κληρονομιάς στην Περιφέρεια, με προτεραιότητα τα αξιόλογα βιομηχανικά κτήρια, που μπορούν να αξιοποιηθούν τουριστικά, αλλά και την ιστορία της βιομηχανίας στην περιοχή, που είναι από τις πλέον αξιόλογες, αφού περιλαμβάνει εξαιρετικά δείγματα, όπως το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, η δυτική βιομηχανική ζώνη, τα βυρσοδεψεία, τα παγοποιεία, οι αλευροβιομηχανίες, τα καπνομάγαζα, ο σιδηρόδρομος, το τραμ, η ηλεκτρική εταιρία, ακόμη ο ιστορικός κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας στη Νάουσα κ.ά. Στόχος είναι η διαμόρφωση ενός σχεδίου δράσης για να προχωρήσει αυτή η αξιοποίηση.

Ο προϊστάμενος της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Κώστας Μιχαηλίδης, επισήμανε ότι «στον τομέα της βιομηχανικής κληρονομιάς δεν έχουμε την ανάλογη ανάπτυξη και δεν έχουμε κατορθώσει να αναδείξουμε την πλούσια βιομηχανική κληρονομιά και κυρίως να την αξιοποιήσουμε τουριστικά, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σκοπεύουμε να καταγράψουμε το βιομηχανικό απόθεμα και να σχεδιάσουμε τους κατάλληλους τρόπους ανάδειξής του. Θα συλλέξουμε όλες τις προτάσεις των εμπλεκομένων και θα επιχειρήσουμε να εντάξουμε κι αυτό το κομμάτι της βιομηχανικής κληρονομιάς στο τουριστικό 'πορτφόλιο' της περιοχής μας».

Ο αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και Πολιτισμού, Αλέξανδρος Θάνος, υπογράμμισε ότι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα CHRISTA μπορεί να αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο στην προσπάθεια τουριστικής αξιοποίησης της βιομηχανικής κληρονομιάς της Κεντρικής Μακεδονίας

«Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά και η βιομηχανική κληρονομιά είναι ένα πεδίο δόξης λαμπρό. Η Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές της βόρειας Ελλάδας είναι χαρακτηριστικές του βιομηχανικού πλούτου και η ιστορική τους αφήγηση εδράζεται σε μια αδιάλειπτη εμπορική και βιομηχανική κουλτούρα. Την τελευταία δεκαετία έχει αποχαρακτηριστεί από βιομηχανική περιοχή η βόρεια Ελλάδα. Υπάρχει πολύ μεγάλο δυναμικό και ιστορικό αρχείο, το οποίο είναι χρέος μας να αναδείξουμε. Στο ίδιο πλαίσιο περιλαμβάνεται και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Εξαιρετικό δείγμα βιομηχανικής κληρονομιάς, με ρόλο στη νοτιοανατολική Μεσόγειο επί 2.000 χρόνια. Μπορούμε να δημιουργήσουμε το βιομηχανικό αφήγημα της Θεσσαλονίκης, με διατηρητέα και σύγχρονα βιομηχανικά συγκροτήματα ανατολικά και δυτικά του πολεοδομικού συγκροτήματος, που μπορούν μέσα από συγκεκριμένες δράσεις να δώσουν το δικό τους στίγμα στην πολιτιστική ανάδειξη της περιοχής. Στο εξωτερικό αυτό αποτελεί πάγια πρακτική. Όπως στο Γκέτεμποργκ, αλλά και στο Λονδίνο, όπου οι ολυμπιακές δραστηριότητες έγιναν στην παλιά βιομηχανική περιοχή, η οποία πλέον γνωρίζει πολύ μεγάλη ανάπτυξη, με πλήθος πολιτιστικών δράσεων. Η δυτική Θεσσαλονίκη είναι προνομιούχα σε δείγματα βιομηχανικής κληρονομιάς. Έχει τις δυνατότητες να γίνει ένας άξονας, ένας πόλος μαζί και με το λιμάνι και με μουσειακούς χώρους και με την πρώτη προβλήτα. Η ψηφιοποίηση του ιστορικού υλικού και η ανάδειξη όλων των βιομηχανικών δραστηριοτήτων διαχρονικά στην περιοχή μας θα είναι ένα σημαντικό βήμα για τους στόχους μας. Ανάλογη προσπάθεια δεν έχει γίνει σε τόσο συλλογικό επίπεδο και πλέον έχουμε μια πολύ καλή ευκαιρία να σχεδιάσουμε δράσεις, που θα μπορέσουν να ωριμάσουν και να χρηματοδοτηθούν στην επόμενη Προγραμματική Περίοδο», τόνισε ο κ. Θάνος.

Όπως εξήγησε το μέλος της ομάδας εργασίας του CHRISTA και στέλεχος της Διεύθυνσης Τουρισμού της Περιφέρειας, Μιλτιάδης Νικολάου, στο πρόγραμμα συμμετέχουν δέκα ευρωπαϊκές χώρες και σε αυτή τη φάση γίνεται ανταλλαγή ιδεών, απόψεων και καλών πρακτικών και καταγράφονται προτάσεις.

«Η βιομηχανική κληρονομιά δεν είναι μια μορφή θεματικού τουρισμού που μπορεί από μόνη της να φέρει τουρίστες αλλά είναι ένα κομμάτι ενός μεγαλύτερου τουριστικού προϊόντος που μπορεί να συμπεριληφθεί σε άλλες μορφές τουρισμού, τις οποίες στη συνέχεια θα προβάλουμε και θα πουλήσουμε σε συνεργασία με τουριστικούς πράκτορες», σημείωσε. Ο ίδιος παρουσίασε την έναρξη της βιομηχανικής δραστηριότητας στη Θεσσαλονίκη στα τέλη του 19ου αιώνα, με την κατασκευή των πρώτων σιδηροδρόμων, του τραμ, της ηλεκτρικής εταιρίας, του οργανισμού ύδρευσης και στη συνέχεια με τα πρώτα έργα στο λιμάνι, που έφεραν τη Θεσσαλονίκη μέχρι το 1912 να έχει 33 πολύ μεγάλες βιομηχανικές μονάδες και πέντε ιδρύματα, που ασχολούνταν με την ανάπτυξη της βιομηχανίας στην πόλη (Μακεδονικό Ινστιτούτο Βιομηχανίας, Επιμελητήριο Εμπορίου και Βιομηχανίας Θεσσαλονίκης, Επιμελητήριο Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων, Οργανισμός Διαχείρισης του Λιμανιού και ΔΕΘ). Όλα αυτά οδήγησαν στη δημιουργία της ΒΙΠΕ στη Σίνδο...

«Το 1912 στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν οχτώ κύριοι βιομηχανικοί κλάδοι στον τομέα τροφίμων, την κλωστοϋφαντουργία, τα υλικά κατασκευών, τα χημικά, τα δέρματα κτλ. Το 1922 ο αριθμός αυτών των βιομηχανιών ξεπερνά τις 100 και λίγο πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Θεσσαλονίκη έχει 428 τέτοιες μονάδες. Μετά τη δεκαετία του 1930 υπήρχαν 30 μονάδες κλωστοϋφαντουργίας, με 2.000 εργαζόμενους και στην πόλη της Νάουσας ο συγκεκριμένος τομέας γνώρισε τρομερή άνθιση. Από το 1960 ως το 1990 σημειώθηκε βιομηχανική αναγέννηση της Θεσσαλονίκης με μεγάλες μονάδες που δημιουργήθηκαν εκείνη την περίοδο. Αρχικά οι μονάδες αυτές λειτουργούσαν με ατμό. Η πρώτη ήταν οι μύλοι Αλλατίνη, στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν μηχανές ντίζελ στις βιομηχανίες μετά τη δεκαετία του 1920», είπε ο κ. Νικολάου.

Ήδη υπάρχει πλούσιο υλικό της ιστορικής πορείας της βιομηχανίας από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος.

«Η βιομηχανική κληρονομιά δεν είναι μόνο κτίρια αλλά και τα αρχεία των επιχειρήσεων που έχουμε και μπορούν να αξιοποιηθούν, όπως το αρχείο του Φιξ και μικρότερων επιχειρήσεων ή το αρχείο της Διεύθυνσης Βιομηχανίας από το 1915 μέχρι και δυο - τρεις δεκαετίες πριν», σύμφωνα με τον διευθυντή του Ιστορικού Αρχείου Μακεδονίας, Νέστορα Μπαμίδη.