Skip to main content

Πετρέλαιο στην Ελλάδα

Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι το υπέδαφος της χώρας μας είναι πλούσιο σε υδρογονάνθρακες. Ωστόσο, εδώ και 14 χρόνια έχει μπει «φρένο» στις ερευνητικές γεωτρήσεις για νέα κοιτάσματα. Συμφέροντα ή
Του Φώτη Λώλα
lolas@voria.gr


Το 10-15% των ενεργειακών της αναγκών για τουλάχιστον 20 χρόνια εκτιμάται ότι μπορεί να καλύψει η Ελλάδα μόνο από την αξιοποίηση των ποσοτήτων πετρελαίουπου βρίσκονται στο υπέδαφος της Δυτικής Ελλάδας. Οι γεωλογικές έρευνες που έχουν γίνει τα προηγούμενα χρόνια δείχνουν ότι το υπέδαφος της Ελλάδας είναι πλούσιο σε υδρογονάνθρακες: Άθως, Καβάλα, Ήπειρος, Αιτωλοακαρνανία και Πελοπόννησος. Ωστόσο, εδώ και 14 χρόνια έχει μπει «φρένο» στις ερευνητικές γεωτρήσεις για νέα κοιτάσματα. Συμφέροντα ή προκλητικά απάθεια του κράτους;

Όπως τονίζει στη Voria.gr η πρόεδρος της Επιτροπής Υδρογονανθράκων του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) και τέως πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου (ΔΕΠ), Τερέζα Φωκιανού, η Ελλάδα είναι πετρελαιοπιθανή (μεγάληπιθανότητα εύρεσης υδρογονανθράκων) περιοχή, αλλά παράλληλα είναι και η λιγότερη ερευνημένη περιοχή της Μεσογείου, αν όχι της Ευρώπης. Η ίδια υποστηρίζει ότι τα αποθέματα υδρογονανθράκων (πετρέλαιο - φυσικό αέριο) της Ελλάδας ανέρχονται σε πολύ μεγάλες ποσότητες.

«Είναι κρίμα να βρισκόμαστε σε αυτή τη γεωγραφική θέση, σε ένα κεντρικόσημείο μεταξύ Ανατολής και Δύσης, και να μην επιχειρούμε την εξόρυξηπετρελαίου τόσο για να το διοχετεύσουμε στις αγορές όσο και για νακαλύψουμε τις ανάγκες μας. Η χώρα εξαρτάται 100% (400.000 βαρέλια) απότις εισαγωγές και μάλιστα μόνο για το 2005, με την τιμή του βαρελιού ναδιαπραγματεύεται στα 25 δολάρια και όχι στα σημερινά επίπεδα, ηεισαγωγή πετρελαίου της χώρας επί του ελλείμματος του εμπορικού τηςισοζυγίου ήταν στο 25%», υπογραμμίζει.

Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι μέχρι και το 1995, οπότε και γίνονταν έρευνες, σε σύνολο 161 ερευνητικών γεωτρήσεων, αριθμός ο οποίος κρίνεται ως πολύ μικρός και καθόλου ικανοποιητικός, βρέθηκαν τρία κοιτάσματα τα οποία κρίθηκαν ικανοποιητικά και δύο που κρίθηκαν ως οριακά εκμεταλλεύσιμα.

Τα τρία κοιτάσματα είναι: α) του Πρίνου, από το οποίο ήδη έχουν αντληθεί 120 εκατ. βαρέλια πετρέλαιο και συνεχίζεται η εκμετάλλευσή του (οι εκτιμήσεις έκαναν λόγο για 60 εκατ. βαρέλια) β) της Νότιας Καβάλας, ένα κοίτασμα πλούσιο σε φυσικό αέριο και γ) του Βόρειου Πρίνου, στο οποίο έγινε η γεώτρηση και ανακτήθηκε ο μέγιστος αριθμός βαρελιών, που ανέρχεται σε 5 εκατομμύρια. Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή γίνεται γεώτρηση στο πεδίο «Ε», στη θαλάσσια περιοχή του Πρίνου, η οποία αναμένεται να διπλασιάσει την παραγωγή πετρελαίου της Kavala Oil, που πραγματοποιεί την άντληση πετρελαίου στην περιοχή.  

Αναφορικά με τα δύο κοιτάσματα που κρίθηκαν οριακά, το πρώτο είναι της Επανομής, απ’ όπου υπολογίζεται ότι είναι ανακτήσιμα 300 εκατ. κυβικά μέτρα φυσικό αέριο και το οποίο δεν αξιοποιήθηκε το 1995 λόγω αντιδράσεων από μέλη οικολογικών οργανώσεων. Για το δεύτερο, που βρίσκεται στο Κατάκολο Αχαΐας, υπολογιζόταν να δώσει 10-12 εκατ. βαρέλια φυσικό αέριο, αλλά δεν έγινε καμία κίνηση σε αυτή την κατεύθυνση.

Ποια τα πιθανά κοιτάσματα

Σχετικά με την παραφιλολογία (και μη)  που αναπτύσσεται κατά καιρούς στη χώρα μας για λοιπά γνωστά κοιτάσματα πετρελαίου, η επιστήμονας διευκρινίζει ότι:

- Σχετικά με το κοίτασμα του Μπάμπουρα Θάσου, για το οποίο έχει ειπωθεί πως είναι πολύ μεγάλο, η κ. Φωκιανού υποστηρίζει ότι έχει μελετηθεί και κριθεί ως μη οικονομικά εκμεταλλεύσιμο, αν και υπάρχει η πιθανότητα να υφίστανται ποσότητες πετρελαίου σε περιοχές περιμετρικά, στις οποίες δεν έγινε έρευνα.

- Στα δύο κοιτάσματα σε Άθω και Αγίασμα Καβάλας, παρότι από τις πρώτες έρευνες υπάρχουν πιθανότητες να υπάρχει «μαύρος χρυσός» γεωλογικά, είναι κάτι που θα το δείξει μια ενδεχόμενη γεώτρηση.

- Οι πέντε γεωτρήσεις που έγιναν στη Δυτική Ελλάδα (δύο στην Πελοπόννησο, δύο στην Αιτωλοακαρνανία και μία στα Ιωάννινα) από ιδιωτικές εταιρίες έδωσαν πολύ καλές ενδείξεις για ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων. Επίσης σημειώνει ότι στη συγκεκριμένη περιοχή η άντληση πετρελαίου δεν θα επέφερε προβλήματα με τις γειτονικές χώρες (Ιταλία-Αλβανία), αντίθετα με ότι συμβαίνει στο Αιγαίο και τις πιέσεις που πιθανότατα ασκεί η Τουρκία.

- Πολύ ενθαρρυντικές είναι οι ενδείξεις για ύπαρξη ικανοποιητικών ποσοτήτων πετρελαίου στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, αλλά τονίζεται ότι η συγκεκριμένη ζώνη δεν έχει καθοριστεί αν είναι της Ελλάδος ή της Λιβύης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να συσταθεί αμέσως ένας φορέας, για να διαπραγματευτεί την κυριότητα της περιοχής με το Αφρικανικό κράτος.

Γιατί σταμάτησαν οι έρευνες

Όσον αφορά στο γιατί έχουν σταματήσει οι έρευνες για πετρέλαιο από το 1995, αυτό αποδίδεται στο νομικό κενό που άφησε το Δημόσιο το 1998 κατά τη μετοχοποίηση της ΔΕΠ και τη μεταβίβαση των μετοχών της στα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ). Πιο συγκεκριμένα, κατά τη μεταβίβαση δεν ξεκαθαρίστηκε αν τα 54.000 τ. χλμ. περιοχών προς έρευνα θα παρέμεναν στο Δημόσιο, δίνοντας έτσι το περιθώριο  στα ΕΛΠΕ να προβάλλουν διεκδικήσεις επί των αποκλειστικών δικαιωμάτων.

Όμως, ως κάτοχος των περιοχών τα ΕΛΠΕ, με βάση την κοινοτική νομοθεσία, θα έπρεπε να προκηρύξουν διαγωνισμό για τις έρευνες, χωρίς όμως να μπορούν να συμμετάσχουν σ΄ αυτόν. Το πρόβλημα λύθηκε το 2007, μετά από σειρά παρεμβάσεων του ΙΕΝΕ και αφού το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους έβγαλε γνωμοδότηση, η οποία προέβλεπε την επιστροφή των περιοχών στην κατοχή του κράτους.

Ωστόσο, έρευνες εξακολουθούν να μη πραγματοποιούνται, αφού το Δημόσιο δεν έχει προβεί στη σύσταση φορέα, πλαισιωμένου από τους κατάλληλους επιστήμονες, ο οποίος θα εκκινήσει τη διαδικασία διεθνών διαγωνισμών, για να δοθούν προς έρευνα οι περιοχές.

Η πρόεδρος της Επιτροπής, υπογραμμίζει ότι τα οφέλη που θα έχουμε αν παραχωρηθούν περιοχές σε ιδιωτικές εταιρίες για έρευνα θα είναι τεράστια, καθώς η έρευνα δεν θα κοστίσει καθόλου στο Δημόσιο, εφόσον όλα τα έξοδα αναλαμβάνονται από τους ιδιώτες. Παράλληλα, οι εταιρίες θα προσφέρουν πολλές νέες θέσεις εργασίας, θα πληρώνουν φόρους και  ΦΠΑ, ενώ αν βρεθεί πετρέλαιο το κέρδος θα είναι τεράστιο, αφού ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του ανακτήσιμου πετρελαίου θα ανήκει στο Δημόσιο.

Τέλος, η κ. Φωκιανού σημειώνει ότι η σύσταση του απαραίτητου φορέα δεν πραγματοποιείται, είτε γιατί «το ελληνικό Δημόσιο δεν αντιλαμβάνεται το πιθανό κέρδος είτε γιατί υπάρχουν άνθρωποι με συμφέροντα, οι οποίοι όμως δεν καταλαβαίνουν ότι και οι ίδιοι θα ωφεληθούν».

Η άντληση των αποθεμάτων από γεωπολιτική σκοπιά

Είναι βέβαιο ότι η άντληση των αποθεμάτων πετρελαίου της Ελλάδας θα έχει απτές πολιτικές και οικονομικές συνέπειες, τονίζει ο Λέκτορας του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο τις Διεθνείς Σχέσεις, Εμμανουήλ Καραγιάννης, στη Voria.gr

«Είναι προφανές ότι το casus belli της Άγκυρας για την προέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., και γενικότερα όλη η επιθετική στάση της Τουρκίας απέναντι στη χώρα μας καθιστά απαγορευτική οποιαδήποτε σκέψη για άντληση πετρελαϊκών κοιτασμάτων από αμφισβητούμενες περιοχές, προσθέτει ο κ. Καραγιάννης.

Ο ίδιος τονίζει ότι τα οφέλη σε περίπτωση εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων είναι η μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές αργού, ο περιορισμός της εξαγωγής σκληρού συναλλάγματος και η ενδυνάμωση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας, αλλά στον αντίποδα, θα υπάρξουν περιβαλλοντικές συνέπειες, με ό,τι αρνητικό συνεπάγεται αυτό για την τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας.

Η Kavala Oil

Οι εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου στον Πρίνο είναι οι πρώτες που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα και η Kavala Oil που τις κατέχει αποτελεί τη μοναδική εταιρία στον ελλαδικό χώρο που ασχολείται με το εν λόγω αντικείμενο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Kavala Oil, Ευάγγελος Παππάς, η ημερήσια παραγωγή κινείται από 2.300-2.500 βαρέλια και προέρχεται από τα κοιτάσματα «Πρίνος» και «Β.Πρίνος», ενώ υπάρχει και ημερήσια παραγωγή φυσικού αερίου με μέση παραγωγή, για το 2009, στα 20.239 NM3/H από το κοίτασμα της Ν. Καβάλας.

Ο κ. Παππάς τονίζει ότι στα μέσα Ιανουαρίου αναμένεται να ολοκληρωθούν οι εργασίες γεώτρησης στο πεδίο «Ε» ανοίγοντας για τον δρόμο για την έναρξη της παραγωγής στο κοίτασμα και στον διπλασιασμό της συνολικής παραγωγής της Kavala Oil.

Παράλληλα, στην αύξηση της παραγωγής αναμένεται να συμβάλλει και η τοποθέτηση υποβρύχιων αντλιών στον «Πρίνο» μέσα στο α΄εξάμηνο του 2010. Ο ίδιος διευκρινίζει ότι τα κοιτάσματα «Άθως» και το «Αμμώδης» είναι διαθέσιμα κοιτάσματα - στόχοι, εφόσον προηγουμένως διευκρινιστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς, ενώ το «Μπάμπουρας» δεν μπορεί να αξιοποιηθεί λόγω του γνωστού προβλήματος της υφαλοκρηπίδας.