Σε περίπου ένα μήνα αναμένεται να ολοκληρωθεί η κατασκευή του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», ενώ η λειτουργία του υπολογίζεται αρκετά αργότερα, το πρώτο εξάμηνο του 2017.
Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι περισσότερες εργασίες που απομένουν αφορούν στη διαμόρφωση της Εσπλανάδας που θα παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης προς τη θάλασσα (ποσοστό ολοκλήρωσης 72%), καθώς και η οδοποιία στον περιβάλλοντα χώρο. Από τις εργασίες αυτές αναμένεται να καθυστερήσει το τμήμα που διεξάγονται οι αρχαιολογικές ανασκαφές, στην περιοχή που κατασκευάστηκε το υδάτινο κανάλι και όπου αποκαλύφθηκε ένα εκτεταμένο αρχαίο νεκροταφείο. Επίσης, είναι σε εξέλιξη η τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών πάνελ στο ενεργειακό στέγαστρο, διαδικασία που έχει ολοκληρωθεί κατά 60%.
Ήδη έχουν ολοκληρωθεί η κατασκευή του ενεργειακού στεγάστρου, του καναλιού και του κτιρίου λειτουργίας του, του λόφου και της παιδικής χαράς. Σε φάση ολοκλήρωσης είναι το κτίριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και η Βιβλιοθήκη.
Η Βιβλιοθήκη των 22.000 τετραγωνικών μέτρων θα περιλαμβάνει στο ισόγειο τμήματα προσχολικής ηλικίας, παιδικό, εφήβων και ενηλίκων, αίθουσα προβολών και ηχογράφησης, γραφεία και πολυχώρους για το κοινό. Στον πρώτο και δεύτερο όροφο θα αναπτύσσονται τα τμήματα έρευνας, στον τρίτο όροφο θα φιλοξενείται το αναγνωστήριο «Σταύρος Νιάρχος», ενώ ο τέταρτος όροφος θα περιέχει τα σπάνια χειρόγραφα, τα εργαστήρια συντήρησης και βιβλιοδεσίας, τα τμήματα ψηφιοποίησης και μικροφωτογράφησης και τα γραφεία της διοίκησης.
Το κτίριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (επιφάνειας 28.000 τ.μ.) θα περιλαμβάνει την κεντρική αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» με τρεις εξώστες και θεωρείο της πλατείας και συνολική δυνατότητα φιλοξενίας 1.400 θεατών. Επίσης, θα λειτουργεί η εναλλακτική σκηνή που αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα και έχει χωρητικότητα 400 ατόμων. Το έβδομο επίπεδο του κτιρίου φιλοξενεί τον Φάρο, που θα χρησιμοποιείται για σεμινάρια και διαλέξεις.
Μια πρώτη «γεύση» του νέου χώρου δίνει το πρώτο κτίριο που έχει αποδοθεί στο κοινό, το νέο Κέντρο Επισκεπτών, που λειτουργεί από τον περασμένο Ιανουάριο.
Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου σειρά έχει η απόδοσή του στο Ίδρυμα Νιάρχος σε διάστημα δύο μηνών και ακολούθως η παράδοσή του στο Ελληνικό Δημόσιο, που υπολογίζεται το τελευταίο τρίμηνο του έτους.
Με το έργο να είναι μία ανάσα από την ολοκλήρωσή του, τώρα το ενδιαφέρον στρέφεται στην προετοιμασία της λειτουργίας του Κέντρου Πολιτισμού. Η προετοιμασία αυτή αποτελεί θέμα συζήτησης των συνεδριάσεων της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του ελληνικού Δημοσίου και του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Η σημερινή 61η συνεδρίαση φιλοξενήθηκε για πρώτη φορά εντός του εργοταξίου και συγκεκριμένα στην εναλλακτική σκηνή της Λυρικής.
Όσον αφορά στη λειτουργία της Βιβλιοθήκης, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, Γιάννης Παντής, τόνισε ότι το υπουργείο ακολουθεί πιστά τα χρονοδιαγράμματα, έχει εκταμιεύσει 2,2 εκατομμύρια ευρώ και έχει προχωρήσει τις προσλήψεις 36 εργαζόμενων, ενώ ο νέος νόμος για τη λειτουργία της Εθνικής Βιβλιοθήκης σύντομα θα κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση. Πέρα όμως από τις τυπικές υποχρεώσεις του, το υπουργείο, όπως συμπλήρωσε ο κ. Παντής, σχεδιάζει και μια σειρά νέων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το Κέντρο Πολιτισμού, που θα εφαρμοστούν από τη νέα σχολική χρονιά. Τα προγράμματα αυτά θα κινούνται γύρω από τρεις άξονες: την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών, τη δημιουργία προγραμμάτων πρακτικής άσκησης για φοιτητές στο Κέντρο Πολιτισμού και τα εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές όχι μόνο από την Αθήνα, αλλά και από την περιφέρεια.
Ο πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης, Σταύρος Ζουμπουλάκης, επισήμανε ότι ο οργανισμός θα διατηρήσει το ιστορικό του κτίριο (το Βαλλιάνειο) στο κέντρο της Αθήνας, «που θα είναι ένα ζωντανό κομμάτι της Βιβλιοθήκης, αλλά δεν έχουμε καταλήξει ακόμα τι θα φιλοξενήσει». Στοίχημα για την Βιβλιοθήκη θα αποτελέσει η μετεγκατάστασή της, για την οποία το Ίδρυμα Νιάρχος ενέκρινε πρόσθετη δωρεά πέντε εκατομμυρίων ευρώ. Όπως εξήγησε ο διευθυντής της Βιβλιοθήκης, Φίλιππος Τσιμπόγλου, η μετεγκατάσταση θα περιλαμβάνει πέντε δράσεις. Στην πρώτη, δηλαδή την προετοιμασία της συλλογής, γίνεται καθαρισμός βιβλίων (όπως σημείωσε τα βιβλία είχαν να καθαριστούν 15 χρόνια), ραδιοσήμανση του κάθε τόμου, εγκιβωτισμός και αγορά βιβλίων και βάσεων δεδομένων («είχε 20 χρόνια να αγοράσει η Βιβλιοθήκη βιβλία»). Υπολογίζεται ότι θα μεταφερθούν στο νέο κτίριο περίπου ένα εκατομμύριο βιβλία. Θα ακολουθήσει η ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών και υπηρεσιών δημόσιας βιβλιοθήκης, η προσέλκυση του κοινού και η εκπαίδευση του προσωπικού.
Σχετικά με την Εθνική Λυρική Σκηνή, ο διευθυντής του γραφείου του υπουργού Πολιτισμού, Παναγιώτης Δούρος, υπογράμμισε ότι καλύφθηκε το οικονομικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο οργανισμός με επιχορήγηση δύο εκατομμυρίων ευρώ, ολοκληρώθηκε ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του, καλύπτονται οι κενές θέσεις της ορχήστρας και καταρτίζεται ένα επιχειρησιακό σχέδιο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Λυρικής, Αθανάσιο Θεοδωρόπουλο, το επιχειρησιακό σχέδιο για την περίοδο 2015-2020 προβλέπει ετήσια επιχορήγηση 14,5 εκατομμυρίων ευρώ.
Ήδη το Ίδρυμα Νιάρχος ενέκρινε πρόσθετη έκτακτη επιχορήγηση πέντε εκατομμυρίων ευρώ προς τη Λυρική Σκηνή και τα χρήματα αυτά θα κατευθυνθούν, σύμφωνα με τον καλλιτεχνικό διευθυντή, Μύρωνα Μιχαηλίδη, στη μετεγκατάσταση, τον προγραμματισμό, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις διεθνείς συμπαραγωγές και την ενίσχυση των δεξιοτήτων του προσωπικού.
Κατά τη συνάντηση παρουσιάστηκαν, επίσης, τα αποτελέσματα της πρόσφατης μελέτης επιδράσεων του έργου, που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ιδρύματος. Σύμφωνα με τα πορίσματα της μελέτης, το Κέντρο Πολιτισμού θα έχει άμεση και μακροχρόνια συνεισφορά στην ελληνική οικονομία. Υπολογίζεται ότι το 75% της συνολικής δωρεάς των 596 εκατομμυρίων ευρώ έχει δαπανηθεί στην Ελλάδα. Επιπλέον, το Κέντρο Πολιτισμού κατά την περίοδο της κατασκευής του δημιούργησε περισσότερες από 13.000 θέσεις εργασίες, προσέθεσε 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας (0,2% του ΑΕΠ ετησίως) και συνεισέφερε 57 εκατομμύρια ευρώ σε φορολογικά έσοδα. Με την ολοκλήρωση του έργου και την έναρξη της λειτουργίας του, το Κέντρο αναμένεται να προσφέρει 140 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στο ΑΕΠ, να δημιουργήσει 2.300 θέσεις πλήρους απασχόλησης και να συνεισφέρει 19 εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια φορολογικά έσοδα. Τα παραπάνω μεγέθη βασίζονται στην οικονομική δραστηριότητα από τη λειτουργία του Κέντρου Πολιτισμού, στην επιπλέον δαπάνη των επισκεπτών του Κέντρου και στα πολλαπλασιαστικά οφέλη των ανωτέρω στην ευρύτερη οικονομία. Η μελέτη υπογραμμίζει, εξάλλου, πως τα 19 εκατομμύρια ευρώ ετήσιων φορολογικών εσόδων θα υπερκαλύψουν τις ανάγκες της κρατικής χρηματοδότησης, η οποία συμπεριλαμβάνει τις επιπρόσθετες ανάγκες χρηματοδότησης της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης για τη λειτουργία τους. Η χρηματοδότηση αυτή υπολογίζεται σε 16 εκατομμύρια ευρώ αθροιστικά.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται, η πλήρης αξιοποίηση των θετικών επιδράσεων εξαρτάται από τη συνέχιση της κρατικής στήριξης σε ποικίλα μέτωπα: επαρκές προσωπικό και κατάλληλες διαδικασίες διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, επαρκή χρηματοδότηση των οργανισμών, συντονισμένες ενέργειες για την προσέλκυση κοινού, συνέχιση συνεργασιών προς όλες τις κατευθύνσεις και προσαρμογή του νομικού πλαισίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης ώστε να επιτρέπεται ο δανεισμός βιβλίων.