Η χλιαρή αντίδραση της πολωνικής κοινής γνώμης στην ριζική μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης που προωθεί η κυβέρνηση της Βαρσοβίας, προκαλεί εύλογα απορία. Τι απέγινε το πολωνικό πνεύμα αντίστασης που συνέβαλε στην πτώση του πάλαι ποτέ πανίσχυρου κομμουνιστικού συστήματος στην ανατολική Ευρώπη; Παρά το γεγονός ότι σχεδόν καθημερινά χιλιάδες Πολωνοί κατεβαίνουν στους δρόμους σε μεγάλες, αλλά και μικρές πόλεις της χώρας για να διαμαρτυρηθούν για τα κυβερνητικά σχέδια ελέγχου του ανώτατου δικαστηρίου η πλειοψηφία μοιάζει να έχει καταθέσει τα όπλα.
Αν ρωτήσει κανείς εκείνους που δεν διαδηλώνουν τότε ακούει συνήθως απαντήσεις του τύπου «δεν έχει νόημα, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς». Κάποιοι μάλιστα εκφράζουν ακόμα και φόβους για τη θέση εργασίας τους ή άλλες επιπτώσεις, μιλώντας ακόμα και για λίστες με αντιφρονούντες.
Δύσπιστοι οι Πολωνοί απέναντι στους πολιτικούς
Τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότεροι Πολωνοί γυρνούν την πλάτη στα κοινά, λέει η Μαρσελίνα Ζάβισα, επικεφαλής του μικρού αριστερού κόμματος Razem (Μαζί), που δημιουργήθηκε το 2015 μέσα από μια ΜΚΟ. Το κόμμα στηρίζει πότε τη μια και πότε την άλλη πρόταση ή ιδέα, ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από πολιτικούς αντιπάλους ή όχι. Η στρατηγική αυτή όμως δεν βρίσκει την απαραίτητη ανταπόκριση. Στις εκλογές το Razem παραμένει καθηλωμένο στο 5%. «Είναι δύσκολο να οικοδομηθεί κλίμα εμπιστοσύνης. Οι πολίτες είναι δύσπιστοι απέναντι στην κοινωνία και ακόμα πιο δύσπιστος έναντι των πολιτικών», συμπληρώνει η Μαρσελίνα Ζάβισα.
Δυστυχώς η δικαιοσύνη στην Πολωνία δεν κατάφερε να κερδίσει, από την κατάρρευση του κομμουνισμού μέχρι σήμερα, την εμπιστοσύνη του κόσμου. Αρκετοί Πολωνοί ήλπιζαν σε μια απόφαση σε βάρος των ηγετών του κομμουνιστικού καθεστώτος, οι οποία όμως δεν ήρθε ποτέ. Όμως και στην καθημερινότητα οι πολίτες είναι απογοητευμένοι από τον τρόπο λειτουργίας της δικαιοσύνης επειδή οι δίκες διαρκούν υπερβολικά και οι δικαστικοί έχουν συχνά υπεροπτική συμπεριφορά.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 10% ή 20% των Πολωνών δαιμονοποιούν τους δικαστές και είναι ικανοποιημένοι με την μεταρρύθμιση του κυβερνώντος κόμματος PiS γιατί είναι θεωρούν ότι επιτέλους κάποιος «τα βάζει» με το δικαστικό σώμα. Κόμματα όπως το λαϊκιστικό PiS γνωρίζουν πως να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους το κλίμα δυσαρέσκειας στην πολωνική κοινωνία.
Το PiS υπερασπιστής των αδυνάμων;
Κόμματα όπως το PiS ανακάλυψαν εκ νέου τα τελευταία χρόνια τον απλό, τον μέσο πολίτη και εμφανίζονται ως οι υπερασπιστές των συμφερόντων του. Το κυβερνών κόμμα δεν είναι μόνο δεξιό, είναι ταυτόχρονα και αριστερό. Χαρακτηριστική η δήλωση της πρωθυπουργού Μπεάτα Σίτβο ότι «η δικαιοσύνη θα πρέπει να επιστραφεί στο λαό, γιατί οι Πολωνοί περιμένουν από μας να στηρίξουμε τους αδυνάτους και όχι τους πλουσίους». Με μέτρα όπως η μείωση του ορίου συνταξιοδότησης και το επίδομα τέκνων το PiS κατάφερε να εδραιωθεί στην Πολωνία ως κόμμα που στηρίζει τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα.
Υπάρχουν πολλοί Πολωνοί που δεν πιστεύουν τον πρόεδρο του PiS Γιάροσλαβ Κατσίνσκι όταν κόπτεται για τους αδύναμους. Όμως ελάχιστοι διατυπώνουν σοβαρές ενστάσεις στην πολιτική του. Από την άλλη πλευρά οι τελευταίες μαζικές διαδηλώσεις κατά της μεταρρύθμισης στο χώρο της δικαιοσύνης ίσως βοηθήσουν τους Πολωνούς να συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους που εγκυμονεί για την διάκριση των εξουσιών η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης.
Γιαν Παλόκατ / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Πηγή άρθρου: Deutsche Welle