Ο θάνατος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αντιμετωπίστηκε από τον πολιτικό κόσμο της χώρας, με την υποκριτική νοοτροπία «ο νεκρός δεδικαίωται», αφού πλέον δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο σε οποιαδήποτε μετριότητα.
Είναι χαρακτηριστική η υποκρισία του λόγου πολλών πολιτικών και προσωπικών αντιπάλων του Μητσοτάκη, οι οποίοι όλοι τώρα αναγνωρίζουν τα όσα σωστά προέλεγε προ 25ετίας. Και είναι υποκριτικά, όχι επειδή έκαναν πως δεν αντιλαμβάνονταν την ορθότητα των λεγομένων του, αλλά επειδή εξακολουθούν να συμπεριφέρονται με τον ίδιο ανεύθυνο τρόπο, και να πράττουν τα αντίθετα από αυτά που αναγνωρίζουν ως σωστά. Πώς να χαρακτηρίσει κάποιος αυτήν την συμπεριφορά;
Ιδιαιτέρως με ενοχλεί, ως προσβλητικός χαρακτηρισμός προς τις πολιτικές προσωπικότητες να αποκαλούνται οι μετριότητες της πολιτικής… ηγέτες. Βεβαίως, ηγέτης ήταν και ο Αλ Καπόνε, ηγέτης και ο δικτάτορας της Β. Κορέας. Εννοιολογικά, ηγέτες είναι όσοι προΐστανται μιας ομάδας, σημειολογικά όμως ο όρος «ηγέτης» στα αυτιά της κοινής γνώμης ερμηνεύεται ότι χαρακτηρίζει κάποιον σπουδαίο.
Είναι ενδιαφέροντα τα όσα αναφέρει ο Νικολό Μακιαβέλι για τον ηγέτη, στο σπουδαίο έργο του «Ο Ηγεμών», που θα έπρεπε να βρίσκεται στο προσκεφάλι κάθε πολιτικού. Βεβαίως, ο Μακιαβέλι είναι ο πλέον παρεξηγημένος πολιτικός όλων των εποχών, ενώ εκείνο που έκανε είναι να καταγράψει τις πολιτικές μεθόδους της εποχής του, και όχι τις επιθυμίες του. Αποσπώ ορισμένες διαπιστώσεις του:
Για την κατάκτηση της εξουσίας: «Να ξέρεις πως για να αποκτήσεις την εξουσία δυο τρόποι ανέκαθεν υπάρχουν: να την κληρονομήσεις ή να την κατακτήσεις. Δύο μέσα ανέκαθεν υπάρχουν: τα όπλα τα δικά σου ή τα όπλα των άλλων. Και δύο προϋποθέσεις ανέκαθεν υπάρχουν: η τύχη ή η ικανότητα». (Στην Ελλάδα πολλές φορές η εξουσία κληρονομείται, όχι μόνον από τους φυσικούς απογόνους, αλλά και από αυτούς στους οποίους δίνει το δαχτυλίδι ο απερχόμενος).
Για την εξουσία που κατακτιέται: Όταν υπάρχουν πολλοί δήθεν Ηγέτες που σκοτώνονται μεταξύ τους για το ποιος είναι ανώτερος, ικανότερος, δυνατότερος και εξυπνότερος, τότε σίγουρα όλοι τους δεν είναι παρά μετριότητες. Το μόνο που κάνουν είναι να προσφέρουν θέαμα στους υφισταμένους τους.
Και μόνη η εμφάνιση εκείνου που έχει το φυσικό χάρισμα του Ηγέτη είναι ικανή να κάνει τους ανεπαρκείς να παραμερίσουν να περάσει και τους υφισταμένους να υποκλιθούν. Οι άνθρωποι αλλάζουν Ηγέτη μόνο στην περίπτωση που πιστεύουν ακράδαντα πως με αυτή την αλλαγή θα καλυτερεύσει η ζωή τους. Τότε είναι ικανοί να διεκδικήσουν την αλλαγή ακόμα και με τη βία.
(Πόσο σοφό είναι αυτό, διαπιστώνεται στην σημερινή πολιτική σκηνή, όπου η παραμονή ενός κόμματος στην εξουσία, δεν εξαρτάται συνήθως από τις ικανότητες των στελεχών του και από επιτυχή πορεία, αλλά από την ανυπαρξία αντιπάλου φυσικού Ηγέτη στον οποίον να πιστέψει ο λαός. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί τον ρόλο του Ηγέτη να τον επωμιστεί ο λαϊκιστής που θα εμφανιστεί ως Ηγέτης)
Αποσπασματικά αναφέρω ορισμένες άλλες από τις επισημάνεις του, αν και καλό θα είναι, όσοι έχουν χρόνο ελεύθερο και ενδιαφέρον, να μελετήσουν προσεκτικά όλο το σύγγραμμά του. Να σημειώσω πάντως, ότι οι περισσότερες διαπιστώσεις του υπάρχουν στην αρχαιοελληνική γραμματεία.
• Η πρώτη εντύπωση που δημιουργεί ένας ηγεμόνας είναι αυτή που δίνουν οι άνθρωποι που τον περιστοιχίζουν. (Ο Ντε Γκωλ είχε πει ότι η αξία ενός Ηγέτη φαίνεται και από την ποιότητα των συνεργατών του).
• Δεν πρέπει ποτέ να αφήνει κανείς να συνεχίζεται μια ανωμαλία για να αποφύγει έναν πόλεμο, γιατί δεν τον αποφεύγει, αλλά μόνο αλλάζουν οι συνθήκες προς όφελος των αντιπάλων του.
• Οι άνθρωποι έχουν το ελάττωμα, όταν έχει νηνεμία, να νομίζουν ότι δεν θα έρθει ποτέ καταιγίδα και δεν προετοιμάζονται.
• Η φιλοδοξία είναι τόσο δυνατό πάθος, που όσο ψηλά και αν φθάσει κανείς δεν είναι ικανοποιημένος.
• Ο καθένας βλέπει αυτό που φαίνεσαι. Λίγοι καταλαβαίνουν αυτό που είσαι.
• Οι άνθρωποι είναι τόσο αφελείς και τόσο έτοιμοι να υπακούσουν, ώστε ποτέ δεν θα λείψουν τα θύματα σε έναν αχρείο για να κάνει τις απάτες του.