Skip to main content

Ο κόσμος του Τραμπ με τη ματιά της Γέλινεκ

Το θεατρικό της νομπελίστριας Ελφρίντε Γέλινεκ «Στον δρόμο του βασιλιά» παρουσιάστηκε στο Σπίτι του Θεάτρου στο Αμβούργο σε σκηνοθεσία Φ. Ρίχτερ

«Στον δρόμο του βασιλιά» είναι ο τίτλος του νέου θεατρικού έργου της αυστριακής συγγραφέα Ελφρίντε Γέλινεκ, που έχει τιμηθεί με το Νομπέλ Λογοτεχνίας, και το οποίο περιστρέφεται γύρω από τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ. Ένα έργο, που προκαλεί εδώ και μήνες έντονες συζητήσεις.

Όπως ήταν φυσικό η αγωνία κορυφώθηκε λίγο πριν την πρεμιέρα στο κατάμεστο «Σπίτι του Θεάτρου» στο Αμβούργο. Στο τέλος της παράστασης οι θεατές αντάμειψαν με ένα ενθουσιώδες χειροκρότημα τη σκηνοθεσία του Φαλκ Ρίχτερ, τους οχτώ ηθοποιούς αλλά και τις διάσημες φιγούρες από το Μάπετ Σόου, οι οποίες ως μέρος του σκηνικού προέβαλαν οπλισμένες από ένα θεωρείο κάνοντας άσκοπες κινήσεις.

Η θρυλική ηθοποιός Ίλσε Ρίτερ υποδύεται έναν χαρακτήρα που μοιάζει με το δεύτερο «εγώ» της Γέλινεκ. «Για ποιο πράγμα μιλάει ο Θεός, τι λέει; Σας αποκαλύπτει ένα λαμπρό μέλλον;» φωνάζει σε μια σκηνή η Ρίτερ, δείχνοντας συνάμα την έλλειψη της δύναμης της. «Όλοι μας είμαστε τυφλοί», ψιθυρίζει σε κάποιο άλλο σημείο η ίδια και κοιτά ικετευτικά προς το κοινό. Στην συνέχεια ανοίγει η σκηνή κι ακολουθεί ένας χείμαρρος συνειρμών και κλισέ διάρκειας τριών ωρών. Θέμα του όλου έργου είναι η πολιτικοοικονομική κατάσταση ενός κόσμου, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τράμπ εμφανίζεται ως Θεός. Η Γέλινεκ λέγεται ότι ξεκίνησε τη συγγραφή του έργου της το βράδυ των αμερικανικών εκλογών. Παρόλα αυτά το έργο δεν εστιάζει σε μία συγκεκριμένη χώρα ή σε έναν συγκεκριμένο ηγέτη, ο Τραμπ λειτουργεί ως παράδειγμα. Αυτό που την απασχολεί είναι ο αχαλίνωτος καπιταλισμός, η εκμετάλλευση, η κοινωνική αποχαύνωση των μαζών αλλά και η έχθρα κατά των προσφύγων.

Σουρεαλισμός, αλληγορίες, πολιτική κριτική

Οι διάλογοι στη θεατρική παράσταση που σκηνοθετεί ο Ρίχτερ φωτίζονται στην κυριολεξία από τεράστιες απαστράπτουσες εικόνες, οι οποίες συνοδεύονται από δυνατή μουσική. Ένας τίγρης με ματωμένα μάτια ατενίζει τα όσα διαδραματίζονται στη σκηνή από ένα θεωρείο. Αριστερά της σκηνής βρίσκεται ένα παραφορτωμένο με φιοριτούρες μπαλκόνι, ενώ στα δεξιά ένα γραφείο σύσκεψης και ένας χρυσοποίκιλτος θρόνος. Στοιχεία που συνθέτουν έναν κόσμο γεμάτο με γκροτέσκ άγνοια, προκατάληψη και βιαιότητα. 

«Η βία έχει τέτοια δύναμη που αποκλείεται να εξαφανιστεί από μόνη της», ακούγεται μια προειδοποίηση. «Ανάμεσα στους τυφλούς δεν μπορεί ένας τυφλός να βασιλεύει - απλά πιστεύει ότι το κάνει». Οι τυφλοί μάντεις της αρχαιότητας που λένε την αλήθεια, στο έργο της Γέλινεκ δεν έχουν καμία θέση μιας και όλοι οι άνθρωποι είναι τυφλοί. Στον ρόλο ενός κακού μικράνθρωπου εμφανίζεται επίσης η προσωποποιημένη Deutsche Bank, η οποία θεωρείται υπαίτια για την εξάπλωση της φτώχειας και της καταστροφής. Ως θεατρική μορφή παραπέμπει στους κακοδιάθετους και ανόητους γηραιούς κυρίους Βάλντορφ και Στάντλερ του διάσημου αμερικανικού Μάπετ Σόου.

Τι γίνεται όμως με τον ίδιο τον βασιλιά; Αυτός εμφανίζεται πότε ως πολιτικός ηγεμόνας και πότε ως θρησκευτικός αρχηγός που μπορεί να ξεγράφει αμαρτίες. Ο ηθοποιός Μπένυ Κλέσενς είναι αυτός που υποδύεται τον βασιλιά, σε μια ερμηνεία που ξεχωρίζει για την ένταση και τον δυναμισμό της. Μοιάζει με ένα παχύσαρκο παιδί ντυμένο με καφέ χιτώνα και κορώνα από χαρτόνι. Ένα παιδί που ασχολείται μανιωδώς με το twitter κι από την άλλη κλαίει χτυπώντας αδέξια τα πόδια του στο έδαφος.[...]

Το θεατρικό έργο της Γέλινεκ κλείνει με έναν έντονο τόνο παραίτησης, μια στάση που φαίνεται να αντιπροσωπεύει συνολικά τους διανοούμενους και σκεπόμενους ανθρώπους του σύγχρονου κόσμου. 

Ουλρίκε Κόρντες / Δήμητρα Κυρανούδη

Πηγή: Deutsche Welle