Skip to main content

Νεο-οθωμανικό όνειρο: Η Τουρκία άπλωσε πολύ τα πόδια της

Το γεωστρατηγικό πρόβλημα για την Τουρκία είναι να βρεθεί ενώπιον του σεναρίου που είναι η δημιουργία κουρδικού κράτους στο Ιράκ και τη Συρία.

Βρήκε τελικά η Τουρκία την ευκαιρία που ήθελε, να ξαναζεστάνει το νέο-οθωμανικό της όνειρο. Με αντάλλαγμα την χρήση του αεροδρομίου της για τις αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ κατά των τζιχαντιστών, όπως λέει, απομακρύνει από τα συροτουρκικά σύνορα τους Κούρδους, βομβαρδίζοντας αδιακρίτως αμάχους και… κοπάδια ζώων.

Παραλλήλως, ενώνει τους Τουρκμένους, δημιουργώντας έναν στρατό τόσο εναντίον των Κούρδων, όσο και εναντίον του Άσαντ. Η τουρκική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ», πληροφορεί ότι συνεκλήθη Συμβούλιο στην Άγκυρα, με την ΜΙΤ σε κυρίαρχο ρόλο, όπου καταρτίσθηκε το σχέδιο ίδρυσης Ενωμένου Τουρκμενικού Στρατού, ο οποίος θα αποτελείται από 5.000 μαχητές.

Φυσικά, και θα αναφερθεί ως σκοπός της δημιουργίας του Στρατού αυτού ο πόλεμος κατά των τζιχαντιστών, αλλά ουδείς αμφιβάλλει για τον πραγματικό του σκοπό. Άλλωστε, οι Τούρκοι αφ’ ης στιγμής οι Κούρδοι της Συρίας απομάκρυναν από τις περιοχές τους τούς τζιχαντιστές (που δείχνουν τάσεις εξάντλησης, αφού δεν αναπληρώνονται οι απώλειές τους στον βαθμό που θέλουν), κραύγαζε συνεχώς ότι οι Κούρδοι προβαίνουν σε… γενοκτονία κατά Τουρκμένων και Αράβων!

Η εμπλοκή της Τουρκίας στην Συρία, έχει πολλαπλούς στόχους. Όπως ορθώς επισημαίνει ο κ. Χρήστος Ιακώβου, Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών, η Τουρκία σταδιακώς εμπλέκεται σε μια πολεμική επιχείρηση εντός της Συρίας επιχειρώντας να πετύχει τέσσερεις στόχους.

Ο πρώτος είναι να πείσει κυρίως στη Δύση ότι οι κατηγορίες εναντίον της για υποστηρικτική στάση προς το Ισλαμικό Κράτος δεν έχουν βάση.

Ο δεύτερος, αλλά πολύ σημαντικός στα σχέδιά της, είναι να αποτρέψει κάθε ενδεχόμενο δημιουργίας κουρδικού κράτους στα σύνορά της με τη Συρία.

Ο τρίτος είναι να εμποδίσει ταχύτατη γεωστρατηγική αναβάθμιση του Ιράν στη νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα μετά τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η πρόσφατη διεθνής συμφωνία σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Ο τέταρτος αφορά τις εσωτερικές εξελίξεις στη χώρα. Πράγματι, ο κ. Ερντογάν επιχειρεί να εξάψει τον τουρκικό εθνικισμό και να αποσπάσει ψήφους αφενός από το κόμμα των «Γκρίζων Λύκων», αφετέρου από το Κουρδικό, επιδιώκοντας να φοβηθούν κάποιοι Κούρδοι της Τουρκίας, γι’ αυτό και οι επιθέσεις του τουρκικού στρατού εξαπολύονται και κατά των Κούρδων του ΡΚΚ σε Ιράκ και Συρία, αλλά και στη νοτιοανατολική Τουρκία. Η περίφημη συμφωνία ειρήνευσης «πάει περίπατο».

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, η Τουρκία μετέφερε σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις προς τα νοτιοανατολικά σύνορά της και άνοιξε τις αεροπορικές βάσεις του Ιντσιρλίκ και του Ντιγιαρμπακίρ για την πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ. Από τη στιγμή που η Τουρκία παραχώρησε τις βάσεις για χρήση από αμερικανικά πολεμικά αεροπλάνα και η ίδια άρχισε έστω και περιορισμένες επιθέσεις κατά των ισλαμιστών συνεπάγεται ότι σε κάποιο τουλάχιστον βαθμό οι δύο χώρες έχουν ρυθμίσει τις διαφορές τους στο θέμα της Συρίας.

Για τις σημερινές αποφάσεις και κινήσεις της Τουρκίας δεν υπάρχει χαμηλό ρίσκο αλλά, αντιθέτως, μεγάλο. Ενώ η Τουρκία αριθμητικώς έχει ένα πολύ μεγάλο στρατό για τα δεδομένα της Μέσης Ανατολής, στην πραγματικότητα όμως, ο στρατός αυτός δεν έχει πολεμικές εμπειρίες από συμβατικούς πολέμους εδώ και δεκαετίες. Επιπλέον, τα πενιχρά αποτελέσματα του αμερικανικού στρατού από την πολεμική ανάμειξη στο Ιράκ λειτουργούν ως πρότυπο για την τουρκική στρατιωτική ηγεσία, η οποία δεν θέλει να αναλάβει παρόμοιο ρίσκο.

Ο κ. Ιακώβου θεωρεί, ότι η Τουρκία ενώ φαίνεται να αλλάζει, όπως δείχνει η πρόσφατη συμφωνία με τις ΗΠΑ προκειμένου να γίνει χρήση των δύο αεροπορικών βάσεων, στην πραγματικότητα είναι πολύ συγκρατημένη αν όχι παράλυτη έναντι επιλογών.

Από πολιτικής πλευράς, η Τουρκία είναι αναγκασμένη να υποστηρίζει ανοικτά κάτι το οποίο ενδομύχως απεύχεται, δηλαδή να υποστηρίζει τους Αμερικανούς στις αεροπορικές επιθέσεις κατά των ισλαμιστών, τους οποίους από την αρχή στήριζε και ενίσχυε εναντίον του καθεστώτος Άσαντ.

Το γεωστρατηγικό πρόβλημα για την Τουρκία είναι να βρεθεί ενώπιον του χειρίστου σεναρίου που είναι η δημιουργία κουρδικού κράτους στο Ιράκ και τη Συρία. Αυτή η εξέλιξη θα ενεργοποιήσει τη λογική των συγκοινωνούντων δοχείων με τους Κούρδους της Νοτιοανατολικής Τουρκίας και, ανεξαρτήτως της σημερινής θέσης των ΗΠΑ για το ΡΚΚ, θα αποσταθεροποιήσει εσωτερικώς την Τουρκία.

Γι’ αυτό και η Τουρκία σήμερα ακολουθεί αντιφατική πολιτική. Ενώ μέχρι τώρα στήριζε ποικιλοτρόπως τους τζιχαντιστές αναγκάζεται να συμμετάσχει αιφνιδίως σε αεροπορικές επιθέσεις εναντίον τους. Αυτή η, έστω και περιορισμένη αναστροφή της Τουρκίας, αποτελεί ένα γραμμάτιο προς εξαργύρωση για το μέλλον.

Όμως στις ίδιες εξελίξεις επενδύουν και οι Κούρδοι για μελλοντική αμερικανική στήριξη. Συνεπώς όπως και να έχουν τα πράγματα οι εξελίξεις περισσότερο ανησυχούν την Τουρκία που την κάνουν να κινείται νευρικά και αντιφατικά.

Ο Μακεδών