Από τις 29 Μαρτίου όταν η Voria.gr (δείτε εδώ) έφερε στο φως της δημοσιότητας την πρόθεση του δήμου Θεσσαλονίκης να νοικιάσει πέντε περίπτερα της Νέας Παραλίας σε αναψυκτήρια, επιτρέποντας την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων, το θέμα κυριάρχησε στην ατζέντα της πόλης.
Ακολούθησαν τα άλλα sites, τα blogs, οι εφημερίδες, τα ραδιόφωνα και οι τηλεοπτικοί σταθμοί της Θεσσαλονίκης που, όπως και η Voria.gr, προέβαλλαν δυναμικά το θέμα - τις θέσεις του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν και εκφράστηκαν κυρίως από τον Σύλλογο Φίλων της Νέας Παραλίας, αλλά και απόψεις ειδικών και μη, πολιτικών και τεχνοκρατών.
Το ενδιαφέρον των πολιτών της Θεσσαλονίκης για το θέμα ήταν πραγματικά μεγάλο. Αυτό μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε κι εμείς κρίνοντας από τη μεγάλη απήχηση των δημοσιευμάτων μας, με δεκάδες χιλιάδες αναγνώσεις, αλλά και τον καταιγισμό τοποθετήσεων και σχολίων που παρατηρήθηκαν γενικά στα social media αυτές τις δύο εβδομάδες.
Ήταν μάλιστα τέτοιος ο θόρυβος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που εξώθησε τον δήμαρχο και τη διοίκηση του κεντρικού δήμου σε μερική υποχώρηση, καθώς πλέον φαίνεται να προκρίνεται το σενάριο των δύο -αντί των πέντε- περιπτέρων.
Με όλο αυτό το σκηνικό θα περίμενε κανείς στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας που διοργάνωσαν την Κυριακή οι Φίλοι της Νέας Παραλίας να υπήρχε -αν όχι μαζική- τουλάχιστον αξιοσημείωτη συμμετοχή των ενεργών πολιτών. Κι όμως. Στο κάλεσμα ανταποκρίθηκαν, σταδιακά και καθ' όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης, μόλις και μετά βίας 100-150 άτομα, αριθμός που έδωσε το δικαίωμα στον δήμαρχο Γ. Μπουτάρη να χαμογελά σαρδόνια αφήνοντας αιχμές και πετώντας καρφιά με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο (δείτε εδώ).
Το βασικό θέμα, ωστόσο, αυτού του σημειώματος δεν είναι η Νέα Παραλία. Το ζήτημα της Νέας Παραλίας είναι η αφορμή, είναι ένα καλό παράδειγμα για προβληματισμό σχετικά με την πλήρη μετεξέλιξη αυτού που αποκαλούμε «δημόσια σφαίρα», αυτή τη φορά μάλιστα για ένα θέμα πόλης όπου η δυνατότητα ταύτισης και επιρροής των πολιτών είναι θεωρητικά αμεσότερη και ευκολότερη σε σχέση με τα κεντρικά πολιτικά ζητήματα.
Διότι είναι πραγματικά εντυπωσιακή η αναντιστοιχία μεταξύ του τεράστιου ενδιαφέροντος για το θέμα της Νέας Παραλίας στο διαδίκτυο και του μικρού αριθμού των ατόμων που επέλεξαν να αφιερώσουν μία ηλιόλουστη Κυριακή τους στη διεκδίκηση του δημόσιου χώρου.
Εγείρονται, λοιπόν, πολλά και διάφορα ερωτήματα, ορισμένα δύσκολα στην απάντηση άλλα ίσως και ρητορικά, κάποια εκ των οποίων τίθενται από τον υποφαινόμενο υπόψη των φίλων αναγνωστών.
Καταρχάς, στο ιδεολογικό επίπεδο: Πού ήταν την Κυριακή οι αριστεροί ακτιβιστές της Θεσσαλονίκης; Η Αριστερά δεν είναι αυτή που υποτίθεται διεκδικεί περισσότερο δημόσιο χώρο έναντι της εμπορευματοποίησης των πάντων; Γιατί δεν υπήρξε δυναμική αριστερή παρουσία στη συγκέντρωση; Επειδή δεν υπήρχε κομματικό «καπέλο»; Μήπως τους φάνηκε πολύ «φιλελέδικη» η εκδήλωση; Δεν είναι παράδοξο να διαδηλώνει κανείς στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κατά του... Τραμπ τη μέρα της ορκωμοσίας του, αλλά να απέχει από κάτι που με τη συμμετοχή του μπορεί (στην πραγματικότητα και όχι στη φαντασία του) να επηρεάσει υπέρ των αρχών και ιδεών του; Μήπως, λοιπόν, πρέπει να ξαναγνωριστούμε;
Αλλά και... βαθύτερα ή μακρύτερα: Μήπως τελικά στην εποχή της ραγδαία αυξανόμενης επιρροής του διαδικτύου, και ανεξαρτήτως ιδεολογικής καταβολής, εξαντλείται στα social media η διάθεση (ή έστω ένα μεγάλο μέρος της) για συμμετοχή στα κοινά; Μήπως ζούμε το προοίμιο μίας ολότελα νέας εποχής (ουτοπίας ή δυστοπίας;) που η φυσική παρουσία θα καθίσταται περιττή για να επιβεβαιώσει τη συμμετοχικότητα και να νομιμοποιήσει τις δημοκρατικές διαδικασίες;
Ένα είναι το βέβαιο. Η ενημέρωση και η επικοινωνία έχουν μεταμορφωθεί. Αυτή η νέα δημόσια σφαίρα έχει σαρώσει τα πάντα στο διάβα της, στα καλύτερά της αναδεικνύει τη διάχυση και τον εκδημοκρατισμό της πληροφορίας και τη δυνατότητα για διάλογο και διάδραση, στα χειρότερά της καλλιεργεί τη «fake news – post truth πολιτική». Σε κάθε περίπτωση είναι κυρίαρχη. Σε αυτή τη νέα εποχή, τα σχόλια και τα likes στο facebook αρχίζουν να ασκούν όλο και περισσότερη επιρροή, προκαταλαμβάνοντας όλο και πιο συχνά εξελίξεις και αποφάσεις. Άλλωστε, κι ο δήμαρχος λόγω των αντιδράσεων στα social media υπαναχώρησε, δεν περίμενε να δει την απήχηση της συγκέντρωσης της Κυριακής...