Skip to main content

Μια του ύψους, μια του βάθους οι αμερικανοκινεζικές σχέσεις

Οι ΗΠΑ προέβησαν σε καίρια αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κίνας, όπως τα εννοεί η ίδια, με ένα πολεμικό πλοίο του αμερικανικού Ναυτικού.

Τό 'χω γράψει πολλές φορές, ας το γράψω μία ακόμη. Αδυνατώ -και φυσικά όχι μόνον εγώ- να κατανοήσω ποια είναι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Από τη μια στιγμή στην άλλη ανατρέπεται η εικόνα που σχηματίζει κάποιος για να έρθει στη θέση της μια άλλη, από την αντίθετη κατεύθυνση.

Είναι σαφές, πως οι σχέσεις ΗΠΑ και Κίνας, επηρεάζουν άμεσα τις γειτονικές χώρες και έμμεσα την υφήλιο ολόκληρη. Ως εκ τούτου, μας ενδιαφέρει να κατανοήσουμε τι συμβαίνει.

Εχθές, οι ΗΠΑ προέβησαν σε καίρια αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κίνας, όπως τα εννοεί η ίδια, με ένα πολεμικό πλοίο του αμερικανικού Ναυτικού να προσχωρεί εντός της ζώνης των 12 ναυτικών μιλίων ενός τεχνητού νησιού που οικοδόμησε η Κίνα στη Νότια Σινική Θάλασσα. Ως γνωστόν η Κίνα επεξέτεινε την μεγαλύτερη στρατιωτική της εγκατάσταση στα νησιά Σπράτλι και την μετέτρεψε σε ένα πλήρες τεχνητό νησί, το οποίο διαθέτει αεροδιάδρομο και λιμάνι.

Την περιοχή διεκδικούν το Βιετνάμ και οι Φιλιππίνες και προ 30ετίας υπήρξε και ένοπλη σύγκρουση με την βύθιση τριών βιετναμέζικων πλοίων και τον θάνατο 70 στρατιωτών - οι Κινέζοι δεν είχαν απώλειες. Την κυριαρχία της Κίνας επί της περιοχής δεν υιοθετούν φυσικά και οι ΗΠΑ, εξ ου και η χθεσινή έμπρακτη αμφισβήτηση.

Το πλοίο USS Dewey έπλευσε κοντά στον ύφαλο Μίστσιφ στα νησιά Σπράτλι, με αποτέλεσμα η ονομαζόμενη επιχείρηση ελευθερίας διάπλου, να εξοργίσει την Κίνα, την ίδια ώρα που ο Τραμπ αποζητά τη συνεργασία του Πεκίνου για να περιοριστούν τα πυρηνικά και πυραυλικά προγράμματα της Βόρειας Κορέας.

Χαρακτηριστικό όμως είναι το γεγονός, ότι σχεδόν κατά την ίδια χρονική στιγμή, το υπουργείο Εμπορίου, στο Πεκίνο, δημοσιοποίησε μία έρευνα από την οποία διαφαίνεται πως η Κίνα επιθυμεί να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ προκειμένου να επιτύχει ένα ισοσκελισμένο πλαίσιο εμπορικών κι επενδυτικών συναλλαγών. Και αναφέρει ποιου είδους επιχειρηματικότητα την ενδιαφέρει, ενημερώνοντας παραλλήλως του Αμερικανούς ότι εξετάζει το ενδεχόμενο αύξησης των εισαγωγών ενέργειας, αγροτικών προϊόντων, προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, αλλά και υπηρεσιών από τις ΗΠΑ.

Από πλευράς Αμερικανών, προ 10 ημερών, θεωρήθηκε σημαντική εξέλιξη των σχέσεων Ουάσιγκτον και Πεκίνου, όπως ανακοινώθηκε από το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου, ότι οι κινεζικές εταιρίες είναι ελεύθερες να εμπλακούν σε διαπραγματεύσεις με αμερικανικές εταιρίες προμηθευτές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG: liquefied natural gas) με στόχο την ολοκλήρωση μακροχρόνιων συμφωνιών.

Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη που ανακοίνωσε ο ίδιος ο υπουργός, Γουίλμπουρ Ρος, δεδομένου ότι οι δυο χώρες δεν έχουν συμφωνία ελευθέρου εμπορίου, ενώ ο Αμερικανός υπουργός υπογράμμισε ότι η απόφαση αποδεικνύει πως οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν την Κίνα λιγότερο ευνοϊκά ακόμα και από τις χώρες με τις οποίες έχουν εν ισχύ συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου.

Οι ΗΠΑ βεβαίως, έχουν ένα "θεματάκι" με τους Κινέζους, και επιχειρούν να επεκτείνουν το πλαίσιο των διμερών εμπορικών τους σχέσεων (και στο εμπόριο βόειου κρέατος και πουλερικών), και να ενισχυθεί η είσοδος χρηματοοικονομικών εταιριών στην κινεζική επενδυτική αγορά. Τα μέτρα αυτά, θα δρομολογηθούν στο πλαίσιο των προσπαθειών για τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, στις διμερείς εμπορικές τους σχέσεις με την Κίνα.

Πέρα όμως από τα χρηματοοικονομικά θέματα, υπήρξε και μια διαβεβαίωση του Τίλερσον, ήδη από τις αρχές του Φεβρουαρίου, όπου μίλησε σε εκατοντάδες υπαλλήλους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και αποτελεί τη λεπτομερέστερη εξήγηση της προσέγγισης της κυβέρνησης Τραμπ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, που ικανοποιεί απολύτως τους Κινέζους.

Είχε δηλώσει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πάψει να δίνει έμφαση σε προβληματισμούς για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ορισμένες από τις συναλλαγές της με άλλα κράτη, τονίζοντας ότι ενώ οι αμερικανικές αξίες παραμένουν σταθερές, οι πολιτικές της χώρας μπορούν να προσαρμοστούν. «Εάν θέσουμε υπερβολικά τον όρο ότι οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να υιοθετήσουν την αξία αυτή που έχουμε στην μακραίωνη ιστορία μας, θα δημιουργήσει πραγματικά εμπόδια στην ικανότητά μας να προωθήσουμε τα εθνικά συμφέροντά μας στην ασφάλεια και την οικονομία», είπε.