Skip to main content

Μια Magna Carta για την Ευρωπαϊκή Θεσσαλονίκη προτείνει ο Σχοινάς

Ο Θεσσαλονικιός εκπρόσωπος της Κομισιόν κατέθεσε έξι προτάσεις για την τόνωση της εξωστρέφειας της Θεσσαλονίκης από το βήμα του Thessaloniki Summit.

Έξι προτάσεις για την τόνωση της εξωστρέφειας της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας κατέθεσε ο Θεσσαλονικιός εκπρόσωπος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, από το βήμα του 1ου Thessaloniki Summit που διοργανώνει ο ΣΒΕΕ.

Κοινός παρανομαστής των προτάσεων είναι, σύμφωνα με τον κ. Σχοινά, η «απαίτηση αλλαγής νοοτροπίας, ανατροπής της λογικής των εύκολων λύσεων και υιοθέτησης αντιλήψεων και τρόπων σκέψης που κυριαρχούν στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση αντίστοιχων προβλημάτων».

«Μου είναι δύσκολο να είμαι συναισθηματικά ουδέτερος κάθε φορά που συζητάω το μέλλον και τις προοπτικές της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας. Από τη μάλλον προνομιακή θέση του Μακεδόνα της διασποράς, παρατηρώ να συγκρούονται συχνά  η φιλοδοξία για μια δυναμική, εξωστρεφή πόλη που συγκεντρώνει ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον του διεθνούς περίγυρου και των επισκεπτών της, με την παραδοσιακή, συμβατική και συνήθως στατική αντίληψη των κατοίκων και των φορέων της που αρκούνται να βλέπουν το μέλλον απλά ως μια βελτιωμένη εκδοχή του παρελθόντος», τόνισε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Σχοινάς.

Όπως είπε, ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχαν καλύτερες συνθήκες για ανατραπεί αυτή  η ασυμμετρία μεταξύ προοπτικών και πραγματικότητας. «Η πόλη και η περιοχή αλλάζουν γοργά ως αποτέλεσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων. Η εμφάνιση ενός χερσαίου - σύντομα και Σένγκεν - ενδοκοινοτικού συνόρου μόλις μια ώρα από εδώ, η αστικοποίηση κοινωνικών στρωμάτων στα Βαλκάνια και οι πολλαπλές απειλές που δοκιμάζουν τους ανταγωνιστές μας στη Μεσόγειο  και τη Βόρειο Αφρική μας φέρνουν δυναμικά στο επίκεντρο.  Σε μια ευρύτερη ενότητα που οριοθετείται μεταξύ Κωνσταντινούπολης, Βελιγραδίου, Σόφιας, Κύπρου και Ισραήλ εδώ προβάλλει μια μοναδική "ευρωπαϊκή βιτρίνα soft power, ήπιας ισχύος". Εδώ - αντίθετα με τον περίγυρο - υπάρχουν σε αφθονία αστικές και τουριστικές περιοχές που συνδυάζουν ποιότητα ζωής, ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, ασφάλεια, ιστορία, πολιτισμό, διασκέδαση, ευρωπαϊκά κανονιστικά πρότυπα και αναμφισβήτητα την ασφάλεια συναλλαγών που προσφέρει η ευρωζώνη. Εδώ τα ανοικτά σύνορα και η Εγνατία Οδός οδηγούν ξανά σε μια "πόλη-σταυροδρόμι" εκπαίδευσης, τουρισμού και πολιτισμού αφήνοντας πίσω την εικόνα μιας "πόλης-σύνορο" που η πρόσφατη ιστορία την ανάγκαζε να γυρίζει την πλάτη αντί για το μέτωπο στους γείτονες», ανέφερε.

«Η εξωστρέφεια της Θεσσαλονίκης και της Βορείου Ελλάδας αποτελεί αίτημα των καιρών, απόλυτη οικονομική και πολιτιστική αναγκαιότητα. Η ευρωπαϊκή στήριξη και η πολύπλευρη χρηματοδότηση της ανάπτυξης είναι δεδομένη, αλλά θα απαιτηθούν κι άλλες προσπάθειες. Αυτές πρέπει να τις αναλάβουν οι ζωντανές δυνάμεις των τοπικών κοινωνιών και οι φορείς τους», συνέχισε.

Οι προτάσεις που κατέθεσε είναι οι εξής:

«1. Η αξιοποίηση του λιμανιού από μόνη της έχει τη δυναμική να αναδιατάξει συνολικά τον ρόλο της πόλης ως βασική πύλη εισόδου της ΝΑ Ευρώπης. Πρόκειται για τον πραγματικό καταλύτη, τη χρυσή σφαίρα της ανάπτυξης. Δεν είναι δυνατόν το θέμα να παραπαίει ακόμη μεταξύ τοπικών δογματισμών και συντεχνιασμών που αναβάλλουν- αν δεν αναιρούν - την στρατηγική αυτή κίνηση που θα αλλάξει καταλυτικά την πόλη και την περιοχή. Στο μεταξύ η Σμύρνη, το Μπουργκάς, η Βάρνα ακόμη και το Δυρράχιο ενισχύονται. ´Οποίος έχει ακόμη αμφιβολίες, ας ρίξει μια ματιά στον Πειραιά που απέχει και 500 χιλιόμετρα παραπάνω από τα βόρεια εξαγωγικά μας σύνορα.

2. Η ενίσχυση των πλεονεκτημάτων μας σε τομείς όπως τα logistics, η ενέργεια, οι υπηρεσίες τουρισμού, διατροφής, υγείας, σχεδίου, πληροφορικής απαιτούν όχι τόσο πόρους και υποδομές, αλλά  κυρίως σάρωμα των εμποδίων και των κανονιστικών περιορισμών. Αυτών που προπαντός υπάρχουν για να προστατεύουν τους "μέσα" εις βάρος των "έξω". Στην ευρωπαϊκή λογική δεν νοείται η αρχή beati possidenti (μακάριοι οι κατέχοντες). Ίσες ευκαιρίες για όλους.

3. Η πολύπαθη ζώνη καινοτομίας δεν νοείται επί 15 χρόνια να καταλήγει σε μια συνεχή εναλλαγή πολιτικών φίλων και να εξαντλείται σε στενόμυαλες αναλύσεις της κτηματικής αγοράς, αντί απλά να αντιγράψει πιστά ένα από τα δεκάδες ανάλογα επιτυχημένα ευρωπαϊκά παραδείγματα.

4. Η τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση έχει πολλά να διδαχθεί από τα ευρωπαϊκά πρότυπα μητροπολιτικών συνεργασιών που οικοδομούν σε βάση συναίνεσης, και όχι στείρων τοπικισμών, την αντιμετώπιση θεμάτων όπως η διαχείριση απορριμμάτων, ο περιφερειακός σχεδιασμός και οι νέες μορφές τουρισμού. Επί παραδείγματι ο Όλυμπος, το Δίον, η Βεργίνα, η Αμφίπολη, η Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, η Χαλκιδική και το Άγιον Όρος δεν νοείται να είναι ανταγωνιστικοί προορισμοί. Πρέπει να προωθηθούν ως ένα ενιαίο εθνικό τουριστικό προϊόν.

5. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο μαζί με τα τρία μικρότερα αδέλφια του (Μακεδονία, Διεθνές, το ΤΕΙ) αλλά και τα πολλά δυναμικά ξαδέλφια του των ιδιωτικών ιδρυμάτων πρέπει να πρωταγωνιστήσουν σε αυτή τη μεγάλη, ιστορικής σημασίας στροφή εξωστρέφειας. Δεν αρκεί να δεσπόζει σε μια επιστημονικό-κεντρική πραγματικότητα που απλώς οδηγεί σε πτυχία που τεκμηριώνουν μονάχα έτη σπουδών. Δεν είναι αργά για να συνδεθεί η γνώση με τον παραγωγικό ιστό της Μακεδονίας, ώστε να προκύψει επιτέλους ένας πόλος έρευνας και ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή. Όχι μόνο στους τομείς πολιτικών μηχανικών, περιβαλλοντικών επιστημών και γεωπονίας όπου έχουν ήδη γίνει πολλά, αλλά και στις κοινωνικές επιστήμες. Το Κέντρο Διεθνούς Οικονομικού και Ευρωπαϊκού Δικαίου π.χ. μπορεί να μετατραπεί σε ένα βραχίονα εξωστρέφειας και εξαγωγής τεχνογνωσίας του Κοινοτικού Δικαίου σε όλη την ΝΑ Ευρώπη, όχι όπως είναι σήμερα απλώς η Στέγη της Σχολής Δικαστών.

6. Προτείνω μια μεγάλη Συμφωνία για τη συνεργασία όλων για το μέλλον. Μια Magna Carta για την Ευρωπαϊκή Θεσσαλονίκη που θα δεσμεύει σε μέσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα τους φορείς του Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα, των Πανεπιστημίων, των επιχειρήσεων, των ΜΚΟ, των ερευνητικών κέντρων για κοινές αναπτυξιακές προτεραιότητες και θα προσδιορίζει το στίγμα μας στην περιοχή αλλά και στην ΕΕ. Σίγουρα μια τέτοια πρωτοβουλία έχει καθυστερήσει αλλά υπάρχει ακόμη χρόνος.

Ομολογώ ότι αυτή την πόλη ονειρεύομαι. Αυτή είναι η δικιά μου Thessaloniki Summit. Μια πόλη που θα είναι ταυτόχρονα η "Πρωτεύουσα της Εξωστρέφειας" αλλά και η "Fun capital of Europe". Μια πόλη που θα δικαιώνει το όραμα του Παπαναστασίου, του Βενιζέλου και του Καραμανλή που την ήθελαν γέφυρα προς τους πολιτισμούς της Δυτικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της Ανατολής».



«Προτεραιότητα η ολοκλήρωση του προγράμματος»

Όπως είπε ο κ. Σχοινάς, η Ελλάδα σήμερα δεν βρίσκεται απλά σε διαδικασία ανάταξης της οικονομίας της, αλλά με τη συνδρομή της ΕΕ σε μια δύσκολη πορεία οικοδόμησης ενός πιο σύγχρονου κράτους. «Η πορεία αυτή είναι φυσικό να δημιουργεί εντάσεις, να συναντά αντιδράσεις και συχνά να υποτιμάται, αλλά είναι σίγουρο ότι α) ήδη παράγει - όχι πάντα ορατά, αλλά σίγουρα υπαρκτά - αποτελέσματα β) ανατρέπει παθογένειες του παρελθόντος (πελατειακό κράτος, αχαλίνωτα ελλείμματα σε βάρος των νεότερων γενεών) και γ) κτίζει νέες δομές που εισάγουν διαφάνεια και αποτελεσματικότητα (Ανεξάρτητη Γενική Γραμματεία Εσόδων, Εξυγίανση Τραπεζικού Συστήματος, Αναδιοργάνωση Δικαιοσύνης, Καταπολέμηση Διαφθοράς και πολιτικού χρήματος)».

Σύμφωνα με τον ίδιο «από εδώ κι εμπρός προέχει η συνεπής ολοκλήρωση του προγράμματος μέχρι το 2018, η δημιουργία κλίματος επενδυτικής και επιχειρηματικής ασφάλειας και προβλεψιμότητας, η ειλικρινής πολιτική αντιστήριξη του συνολικού εγχειρήματος αλλά και η ιδιοκτησία της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας από τη κοινωνία των πολλών σε βάρος των προνομίων των λίγων. Οι μεγάλες θυσίες των Ελλήνων τα τελευταία επτά χρόνια δεν πρέπει να πάνε χαμένες.  Ειδικά για τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας η φράση του James Freeman Clarke παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ: "οι πολιτικάντες σκέφτονται τις επόμενες εκλογές, οι πολιτικοί τις επόμενες γενιές"».