του Γιάννη Μαγκριώτη*
Η ευρύτερη περιοχή μας-και όχι μόνο-βρίσκεται σε ένταση η οποία προκαλείται από τοπικές συγκρούσεις αλλά και από τον ανταγωνισμό των παγκόσμιων πρωταγωνιστών. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς λόγους, που τα εθνικά καθώς και τα θέματα εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας, παρουσιάζουν κινητικότητα.
Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των δορυφορικών καθεστώτων της και η ανάδειξη των ΗΠΑ σε μοναδική υπερδύναμη δεν κράτησε για πολύ.
Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και η εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας, που ήταν οι βασικοί παράγοντες των μεγάλων αλλαγών, γρήγορα ανέδειξαν νέες παγκόσμιες δυνάμεις, όπως η Κίνα, που μαζί με την επανεμφάνιση της Ρωσίας, κυρίως λόγω του ισχυρού πυρηνικού οπλοστασίου της και των πλουσίων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και πρώτων υλών για την παγκόσμια βιομηχανία, συνέθεσαν μια νέα μορφή πολυπολικότητας.
Αν οι συνομιλίες για το Κυπριακό βρέθηκαν μπροστά σε νέο αδιέξοδο το 2017, είναι σίγουρο ότι θα ξεκινήσουν και πάλι μετά τις προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία και τις βουλευτικές εκλογές των Τουρκοκυπρίων, που ακολουθούν, στο κατεχόμενο βόρειο τμήμα της Κύπρου.
Λίγες ημέρες πριν από τις κυπριακές εκλογές στις 19/1 θα ξεκινήσει και επίσημα η συζήτηση για το όνομα της FYROM και το αλυτρωτικό του υπόβαθρο. Ο χρονικός ορίζοντας για την επίτευξη συμφωνίας είναι ο επερχόμενος Ιούλιος, αφού στο διήμερο 11-12, θα συνέλθει η σύνοδος του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και, όπως όλα δείχνουν, θα επανέλθει μετά τη σύνοδο του Βουκουρεστίου το θέμα της ένταξης σε αυτό της γειτονικής χώρας.
Για να υπάρξουν λύσεις σε τέτοια θέματα που, πέραν της ουσίας, για τις δύο χώρες και τις παγκόσμιες δυνάμεις έχουν υψηλό συμβολικό και συναισθηματικό φορτίο, πρέπει να συντρέχουν ορισμένες κρίσιμες προϋποθέσεις, όπως:
1. Να το θέλουν και οι δύο πλευρές
Η λύση του προβλήματος είναι επιθυμητή και από τις δύο πλευρές και πιο πολύ είναι σημαντική για τη FYROM, γιατί στη χώρα αυτήν διακυβεύονται περισσότερα και ζωτικής σημασίας θέματα, όπως η ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, που είναι αδήριτη ανάγκη για την ανάπτυξή της, αλλά και καθοριστικοί παράγοντες ακόμη και για τη σταθερότητα και τη μελλοντική μορφή του κράτους.
Για τη χώρα μας μια κοινώς αποδεκτή λύση θα απελευθερώσει σημαντικές διπλωματικές δυνάμεις και θα μας ενισχύσει σε μια πιο παραγωγική παρουσία στα Βαλκάνια σε όλα τα πεδία.
2. Να ευνοεί η διεθνής συγκυρία
Πράγματι, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ-για γεωστρατηγικούς λόγους κυρίως η πρώτη, για λόγους οικονομικής συνεργασίας και σταθερότητας, σε μια δύσκολη περιοχή, η δεύτερη-επιζητούν άμεσα λύση.
Φαίνεται ότι τόσο η ηγεσία της FYROM-που οφείλει την ανάδειξή της στη Δύση και κυρίως στον αμερικανικό παράγοντα-όσο και η ηγεσία της χώρας μας-που, πέραν της ορθότητας της επιλογής για λύση του προβλήματος, έχει δεσμευτεί στις ίδιες πλευρές να είναι ευέλικτη-έχουν προχωρήσει αρκετά στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις.
3. Να υπάρχει εσωτερική πολιτική σταθερότητα και κλίμα συναίνεσης μεταξύ των κομμάτων και κυρίως των δύο μεγάλων.
Ο παράγοντας αυτός είναι ο πιο σημαντικός, όπως απέδειξε και η πρόσφατη ιστορία, στις δύο ουσιαστικές προσπάθειες για λύση του προβλήματος, τη διετία 1991-1992 και τη διετία 2001-2002. Την πρώτη φορά δεν το επέτρεψε η εσωτερική αστάθεια στην Ελλάδα και τη δεύτερη ο επαπειλούμενος εμφύλιος στη FYROM.
Στην περίοδο 1991-1992 θέλω να θυμίσω ότι μπορεί να υπήρξε η εσωτερική σύγκρουση στη ΝΔ, που ουσιαστικά οδήγησε στην υπονόμευση της δεδηλωμένης, υπήρχε όμως και το διχαστικό περιβάλλον στη χώρα λόγω της επιλογής του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και της ηγεσίας τού τότε ενιαίου ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ να εξοντώσουν ηθικά τον Ανδρέα Παπανδρέου και να διαλύσουν το ΠΑΣΟΚ.
Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, που επικαλείται σήμερα η κυβέρνηση, υπήρχε και τότε και ήταν πιο ισχυρή, το ΠΑΣΟΚ αρχικά ήταν θετικό στο πακέτο Πινέιρο∙ όλα άλλαξαν όταν αποφασίστηκε η δίωξη του Ανδρέα Παπανδρέου και δημοσιοποιήθηκε η εσωτερική σύγκρουση Μητσοτάκη-Σαμαρά στη ΝΔ.
Η ιστορία δυστυχώς επαναλαμβάνεται και όχι ως φάρσα. Στη θέση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη είναι ο Τσίπρας και στη θέση του Σαμαρά ο Καμμένος, μέχρι χθες. Βεβαίως ο ΥΕΘΑ, για το καλό της κυβέρνησης, την ανάγκη έκανε φιλοτιμία-και μετά την σύσκεψη στο Μαξίμου-μεταπήδησε από το 1992 και το Προεδρικό Μέγαρο στο 2008 και το Βουκουρέστι, και από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στον Κώστα Καραμανλή.
Όσο για το διχαστικό κλίμα, φρόντισαν και τα δύο «μεγάλα» κόμματα από το 2010 και μετά.
Παρά τα πολιτικά σλάλομ των κυβερνητικών εταίρων και την υπεραισιοδοξία του ΥΠΕΞ, όλα δείχνουν ότι οι χειρισμοί είναι κυρίως επικοινωνιακοί, μέσα και έξω από τη χώρα, και αποσκοπούν στο ποιος θα πιστωθεί ή θα χρεωθεί αντίστοιχα την επιτυχία ή την αποτυχία.
Αλλά και η ΝΔ, έχοντας υιοθετήσει τη δογματική άρνηση σε ό,τι κάνει η κυβέρνηση, γίνεται θύμα της επιλογής της και δεν συμβάλλει στην αποκάλυψη των μικροκομματικών χειρισμών της κυβέρνησης και στην εθνική συνεννόηση για τα μεγάλα θέματα∙ άσε που κινδυνεύει μετά την υιοθέτηση του Κώστα Καραμανλή από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Κυριάκος να «χάσει» και τον πατέρα του.
Μάιο η 4η αξιολόγηση του μνημονίου και Ιούλιο η σύνοδος του ΝΑΤΟ για τη FYROM: με μια ισχυρή δόση έντασης για τη διαφθορά, μερικές κόκκινες γραμμές για την 4η αξιολόγηση, τα ψηφισμένα μέτρα που αρχίζουν και εφαρμόζονται αλλά και τα νέα, με μια νέα εποπτεία των δανειστών, δεν νομίζετε ότι είναι μια ατζέντα εκλογών πριν από το προσεχές καλοκαίρι;
Δεν είναι βέβαια το απόλυτο «success story» που θα ήθελε η κυβέρνηση, όμως την πόρτα του απόλυτου χάους για τη χώρα, την οικονομία και την κοινωνία μπορεί να την ανοίξει.
*Ο Γιάννης Μαγκριώτης είναι συντονιστής της Πρωτοβουλίας για τη Νέα Σοσιαλδημοκρατία και πρώην υφυπουργός Υποδομών του ΠΑΣΟΚ