Skip to main content

Κυκλοφοριακό: Κορεσμένη η Περιφερειακή - Η αναβάθμιση «μυρίζει» διόδια

Η αναγκαία αναβάθμιση στο ανατολικό τμήμα της περιφερειακής με εναέρια οδό ενδέχεται να φέρει διόδια. Προβλέπεται η κατασκευή ΣΕΑ στο Ωραιόκαστρο.

Οι Θεσσαλονικείς γνωρίζουν ότι όποτε βρέχει αν μπορούν να αποφύγουν ένα δρόμο, αυτός είναι η περιφερειακή οδός Θεσσαλονίκης. Η εσωτερική περιφερειακή, που σχεδιάστηκε το 1975, με πολλές ελλείψεις, για να εξυπηρετήσει τους συνεχώς αυξανόμενους κυκλοφοριακούς φόρτους και να αποσυμφορήσει από την κίνηση το πολεοδομικό συγκρότημα, χρειάζεται επειγόντως βελτιώσεις.

Η εσωτερική περιφερειακή, που δεν «έκλεισε» ποτέ ως κύκλος, σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί 30.000 οχήματα ημερησίως και αισίως έφτασε να εξυπηρετεί μέχρι και 120.000 – 150.000 οχήματα. Οι προβλέψεις για αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου στο δυσθεώρητο αριθμό των 230.000 οχημάτων ημερησίως το 2020 ευτυχώς διαψεύστηκαν, λόγω της οικονομικής κρίσης. Αλλιώς, σήμερα θα μιλούσαμε όχι για έναν μποτιλιαρισμένο δρόμο, αλλά για ταχύτητες Τσιμισκή σε έναν κατ' όνομα μόνο περιφερειακό δρόμο ταχείας –δήθεν- κυκλοφορίας.

Προφανώς η περιφερειακή οδός έφαγε τα ψωμιά της. Πλέον έχει μετατραπεί σε αστικό δρόμο και χρησιμοποιείται για τις καθημερινές κι όχι αναγκαστικά για τις διαμπερείς μετακινήσεις. Δεν παύει πάντως, έστω και με τις ελλείψεις της να ανακουφίζει κυκλοφοριακά όλο το πολεοδομικό συγκρότημα και η αναγκαιότητά της είναι σχεδόν πανθομολογούμενη, παρά τα όποια παράπονα.

Τα χειρότερα πάντως δεν τα έχουμε δει ακόμη στην εσωτερική περιφερειακή. «Με την ολοκλήρωση της βασικής γραμμής του μετρό αναμένεται ο Δήμος Θεσσαλονίκης να λάβει μέτρα απομάκρυνσης της διερχόμενης κυκλοφορίας των ΙΧ αυτοκινήτων από το κέντρο της πόλης, οπότε η περιφερειακή οδός θα κληθεί να παραλάβει ακόμα μεγαλύτερους κυκλοφοριακούς φόρτους», επισημαίνει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας στα υπομνήματά του. Ο ίδιος δρόμος; Αυτός που ξεπέρασε προ πολλού το όριο κορεσμού, με εμφανείς τις αδυναμίες του; Προφανώς και όχι.

Η αναβάθμιση της περιφερειακής οδού

Η ανάγκη για αναβάθμιση του περιφερειακού είναι διαπιστωμένη εδώ και δεκαετίες. Από το 2001, όπως είναι καταγεγραμμένο και επισήμως. Όπως γνωστά είναι και τα προβλήματα, που είναι και κατασκευαστικά και σχεδιαστικά. Ένας δρόμος με απαράδεκτα στενές λωρίδες κυκλοφορίας, που όποτε βρέχει πλημμυρίζει σημειακά και μποτιλιάρεται, που δεν έχει καν αξιοπρεπή λωρίδα εκτάκτου ανάγκης, που δεν διαθέτει ένα χώρο για να σταματήσει ένα όχημα, που είχαν να μπουν συνεργεία να τον συντηρήσουν περίπου 15 χρόνια, προτού η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας μπει πρόπερσι και ανοίξει μια εργολαβία τακτικής συντήρησης και αποκατάστασης των φθορών, η οποία ευτυχώς συνεχίζεται και θα συνεχίζεται και τα επόμενα χρόνια.

Από τα σημαντικότερα προβλήματα του δρόμου, όπως καταγράψαμε βάσει των στοιχείων των αρμόδιων τεχνικών υπηρεσιών πριν από ένα χρόνο στη Voria.gr, είναι η ανυπαρξία χώρων έστω προσωρινής στάθμευσης των οχημάτων, αλλά και το γεγονός ότι ο δρόμος ενώ είχε σχεδιαστεί να έχει δυο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και λωρίδα έκτακτης ανάγκης, τελικά μετατράπηκε σε δρόμο με τρεις εξαιρετικά στενές λωρίδες κυκλοφορίας, στα όρια του επιτρεπόμενου και χωρίς λωρίδα έκτακτης ανάγκης... Έτσι, όποτε βρέχει ή γίνονται ατυχήματα με την πρώτη ακινητοποίηση οχήματος στην άκρη του δρόμου, μποτιλιάρεται και γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνος.

Βάσει των επίσημων στοιχείων τα κυκλοφοριακά μεγέθη στην περιφερειακή οδό είναι σημαντικά αυξημένα, όπως αυξημένα είναι και τα τροχαία ατυχήματα και δυστυχήματα. Τα δεδομένα που αναφέρθηκαν προηγουμένως, σχετικά με τους κυκλοφοριακούς φόρτους συμπληρώνει και η «Εγνατία Οδός ΑΕ» για το τμήμα που είναι στην ευθύνη της (εξωτερική περιφερειακή), από τον Ανισόπεδο Κόμβο Καλοχωρίου (Κ1) μέχρι τον Ανισόπεδο Κόμβο Λαγκαδά-Σερρών. Όπως τονίζει η εταιρία στη Voria.gr, η μέση ημερήσια κυκλοφορία είναι πάνω από 40.000 οχήματα στο μεγαλύτερο μήκος της. «Η οδός ελέγχεται καθημερινά από τις περιπολίες των αναδόχων συντήρησης και το προσωπικό της 'Εγνατία Οδός ΑΕ'. Τα τυχόν εμφανιζόμενα προβλήματα καταγράφονται συνεχώς στο Σύστημα Διαχείρισης Στοιχειώδους Συντήρησης και προγραμματίζονται οι αναγκαίες τεχνικές επεμβάσεις. Στοιχειώδεις αποκαταστάσεις των φθορών των οδοστρωμάτων, σε διάφορα τμήματα του αυτοκινητοδρόμου, τοπικές επισκευές (μπαλώματα) του οδοστρώματος, πραγματοποιούνται κυρίως τους θερμούς μήνες», επισημαίνει η εταιρεία.

Αναφορικά με την ύπαρξη ενός χώρου στάσης και εξυπηρέτησης των διερχομένων, που τόσο λείπει από την περιφερειακή, η 'Εγνατία Οδός ΑΕ' ενημερώνει για το δικό της τμήμα ότι «προβλέπεται η κατασκευή Σταθμού Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (Σ.Ε.Α.) και στις δύο κατευθύνσεις στο ύψος του Ωραιοκάστρου, μεταξύ ανισόπεδου κόμβου Ιωνίας και ανισόπεδου κόμβου Ευκαρπίας».

Τα στοιχεία της Διεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης δείχνουν ότι από το 2012 έως σήμερα έχουμε κατά μέσο όρο 65 ατυχήματα τον χρόνο, με 97 παθόντες και κατά μέσο όρο τέσσερις νεκρούς. «Η σκοπιμότητα της περιφερειακής οδού είναι αδιαμφισβήτητη, όπως αδιαμφισβήτητο είναι ότι η κυκλοφοριακή της ικανότητα δεν επαρκεί για να καλύψει τους υφιστάμενους κυκλοφοριακούς φόρτους που δέχεται καθημερινά», αναφέρει ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας.

Στο περσινό καθιερωμένο υπόμνημά του προς τον πρωθυπουργό, το ΤΕΕ/ΤΚΜ έθεσε (όπως παγίως κάνει τα τελευταία χρόνια) το πρόβλημα της περιφερειακής οδού: «Η σκοπιμότητα της περιφερειακής οδού (εξωτερικής, fly over, κ.λπ.), ο κακός σχεδιασμός της εσωτερικής, τα τροχαία ατυχήματα, τα χρήματα που έχουν δαπανηθεί για διάφορες μελέτες που βρίσκονται σε συρτάρια, ή αυτά που χαθεί από εγκεκριμένα χρηματοδοτικά προγράμματα, οι σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων, είναι χρονίζοντα ζητήματα που δυστυχώς συνεχίζουν να υφίστανται».

Η αναβάθμιση

Η τελευταία ουσιαστική αναβάθμιση της περιφερειακής έγινε με την κατασκευή των ανισόπεδων κόμβων στο ανατολικό τμήμα της πολλά χρόνια πριν... Όλοι περιμένουν πια να ολοκληρωθεί η εν εξελίξει εργολαβία για να αποκτήσουν ανισόπεδους κόμβους (πράσινο κύμα) και στο δυτικό τμήμα.

Πλέον όμως, το ανατολικό τμήμα χρειάζεται νέα αναβάθμιση. Ειδικά από τη στιγμή που το σχέδιο για εξωτερικό περιφερειακό δακτύλιο, που θα απορροφούσε μεγάλο μέρος της διαμπερούς κυκλοφορίας έμεινε λόγω τεράστιου για τα δεδομένα της εποχής κόστους (1 δισ. – 800 εκ. ευρώ). Έτσι κι αλλιώς, η διαπλάτυνση της περιφερειακής είναι ένα θέμα που απασχολεί επί πάρα πολλά χρόνια τους πάντες, ενώ είναι και δεδομένα τα προβλήματα ενός τέτοιου σχεδιασμού, που τον καθιστούν ανέφικτο. Ειδικά με τις δραστηριότητες που έχουν συγκεντρωθεί πλέον γύρω του και τις επεκτάσεις των δήμων και στις δυο πλευρές του δρόμου, η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί έχει δημιουργήσει τετελεσμένα.

Προς το παρόν είναι σε εξέλιξη στη δυτική πλευρά μια εργολαβία και στην ανατολική μια προμελέτη. Αλλά αυτά τα δυο κομμάτια θα τα εξετάσουμε σε ξεχωριστά κείμενα του φακέλου «κυκλοφοριακό» της Voria.gr.

Εξάλλου, και το ίδιο το ΤΕΕ/ΤΚΜ παραδέχεται ότι «με τις παρούσες οικονομικές συνθήκες η αναβάθμιση της εσωτερικής περιφερειακής είναι η πιο εφικτή λύση και όχι η κατασκευή νέας εξωτερικής περιφερειακής. Η 'Εγνατία Οδός ΑΕ' έχει χρηματοδοτήσει και διαθέτει μελέτες διαφόρων λύσεων- χαράξεων. Θεωρούμε ότι η επιλογή της εναέριας οδού (fly over) είναι μια ικανοποιητική λύση».

Άμεσες παρεμβάσεις χρειάζονται στο τμήμα Κ5 (κόμβος Πολίχνης – Παπαγεωργίου) – Κ10 (κόμβος Κωνσταντινουπολίτικων). «Η αναβάθμιση αυτού του τμήματος πρέπει να συνδυαστεί και με τη διαπλάτυνση του τμήματος από τα Κωνσταντινουπολίτικα και προς τα ανατολικά. Η 'Εγνατία Οδός ΑΕ' έχει στη διάθεσή της τις σχετικές μελέτες, οι οποίες πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα», αναφέρει το ΤΕΕ/ΤΚΜ.

Και στο βάθος... διόδια;

Ο κ. Μπίλλιας επισημαίνει στη Voria.gr ότι «η αναβάθμιση του δρόμου από τον κόμβο του νοσοκομείου Παπαγεωργίου και ανατολικά, μέχρι την Καρδία είναι αναγκαία. Η περιφερειακή οδός έχει κορεσμένη πια κυκλοφοριακή ικανότητα. Η όποια διαπλάτυνση μπορεί να γίνει είναι εφικτή μόνο με εκμετάλλευση σε ένα τμήμα του παράπλευρου οδικού δικτύου, με το κόστος να ξεπερνά τα 500 εκ. ευρώ. Οπότε η λύση fly over ανατολικά είναι με τις σημερινές οικονομικές συνθήκες η πιο εφικτή, καθώς το κόστος θα ανέλθει στα 300 εκ. ευρώ (κόμβος Παπαγεωργίου – κόμβος Πυλαίας). Και πάλι όμως πρέπει να δούμε ποιος θα χρηματοδοτήσει όλο αυτό το σχεδιασμό και από πού θα βρει τα χρήματα. Νομίζω, παρότι δεν είναι το επιθυμητό, θα αναγκαστούμε να πάμε σε μια συζήτηση της δυνατότητας επιβολής διοδίων στην περιφερειακή οδό, αλλιώς ο δρόμος θα μείνει ως έχει».

Προφανώς ενδεχόμενη επιβολή διοδίων στην περιφερειακή θα ξεσήκωνε αντιδράσεις, όμως ο τεχνικός κόσμος γνωρίζει ότι πηγές για να χρηματοδοτήσουν τα αναγκαία έργα δεν υπάρχουν και ίσως δε θα υπάρχουν στο ορατό μέλλον. Και η περιφερειακή χρειάζεται επεμβάσεις επειγόντως... Η σκέψη περί χρηματοδότησης μέσω ΣΔΙΤ είναι μάλλον «άκυρη», αφού μέσω ΣΔΙΤ χρηματοδοτούνται έργα προϋπολογισμού έως 100 εκ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζει και ο κ. Μπίλλιας θα απαιτηθεί μια νέα μελέτη οικονομικής βιωσιμότητας.

Τροχαία

Μια εικόνα των τροχαίων στην περιφερειακή οδό, βάσει των επίσημων στοιχείων της Τροχαίας μπορεί να είναι αποκαλυπτική:

-2012: Σύνολο ατυχημάτων 56 – Σύνολο παθόντων 79 – Βαριά τραυματισμένοι 6 – Νεκροί 3.

-2013: Σύνολο ατυχημάτων 67– Σύνολο παθόντων 98 – Βαριά τραυματισμένοι 0 – Νεκροί 4.

-2014: Σύνολο ατυχημάτων 62 – Σύνολο παθόντων 105 – Βαριά τραυματισμένοι 2 – Νεκροί 5.

-2015: Σύνολο ατυχημάτων 74 – Σύνολο παθόντων 112 – Βαριά τραυματισμένοι 6 – Νεκροί 5.

-2016: Σύνολο ατυχημάτων 64 – Σύνολο παθόντων 92 – Βαριά τραυματισμένοι 0 – Νεκροί 2.

-2017: Σύνολο ατυχημάτων 56 – Σύνολο παθόντων 79 – Βαριά τραυματισμένοι 6 – Νεκροί 3.

«Ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων για την περιφερειακή οδό Θεσσαλονίκης άγγιξε τα υψηλότερα όριά του τα έτη 2010-2011, ενώ από το 2012 παραμένει σχετικά σταθερός γύρω στα 55-65 κάθε χρόνο. Εξαίρεση αποτελεί το 2015 με αύξηση κατά 22% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο», αναφέρεται σε αναλυτική διπλωματική εργασία του κ. Ηλία Σαραντάκη, με επιβλέποντα καθηγητή τον επίκουρο καθηγητή του ΑΠΘ, Νικόλαο Καρανικόλα (2017) για την Πολυτεχνική Σχολή, με θέμα: «Τροχαία ατυχήματα και ζητήματα οδικής ασφάλειας – Διερευνητική προσέγγιση των τροχαίων ατυχημάτων στο Δήμο Θεσσαλονίκης και την Περιφερειακή Οδό για τα έτη 2009 – 2016».

Χρήσιμο συμπέρασμα από την ίδια εργασία είναι ότι «υπάρχει μια τάση μείωσης των τροχαίων ατυχημάτων κατά τους μήνες Φεβρουάριο και Αύγουστο. Από το Φεβρουάριο ως τα τέλη Μαρτίου φαίνεται να αυξάνονται οι τιμές των τροχαίων στην πλειονότητα των ετών, ενώ το τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου δεν υπάρχουν ιδιαίτερες διακυμάνσεις. Η όξυνση που παρατηρείται το μήνα του Ιουλίου, πιθανότατα να οφείλεται στην αυξημένη κίνηση εξαιτίας των καλοκαιρινών διακοπών. Αυτό, μάλιστα, επιβεβαιώνεται από τα αντίστοιχα στοιχεία για το Δήμο Θεσσαλονίκης που δείχνουν σημαντική πτώση των ατυχημάτων εντός πόλης την ίδια περίοδο. Επομένως, παρατηρούμε ότι το μήνα Ιούλιο η κίνηση –κατά συνέπεια και τα ατυχήματα- μεταφέρονται από τον Δήμο προς τον Περιφερειακό».

Επίσης, «οι μήνες Μάρτιος και Σεπτέμβριος παρουσιάζουν την μεγαλύτερη συχνότητα θανατηφόρων ατυχημάτων και οι Φεβρουάριος και Αύγουστος την μικρότερη. Τους υπόλοιπους μήνες δεν παρουσιάζεται κάποια ιδιαίτερη διαφοροποίηση».

Κι ακόμη τέσσερα στοιχεία από την ίδια εργασία του κ. Σαραντάκη: «η συχνότητα των τροχαίων ατυχημάτων αγγίζει τις υψηλότερες τιμές της τις μεσημεριανές ώρες από τις 10:00 ως τις 12:00 ενώ το χρονικό διάστημα 16:00-18:00 το απόγευμα έχουμε μια δεύτερη έξαρση τους. Όπως ήταν αναμενόμενο τα λιγότερα ατυχήματα σημειώνονται τις μεταμεσονύχτιες ώρες λόγω της μειωμένης κίνησης οχημάτων. Η ηλικιακή ομάδα 25-49 έχει τους περισσότερους νεκρούς και βαριά τραυματίες με επόμενη την ομάδα των 18-24. Χαρακτηριστική είναι επίσης η πλήρης απουσία των ηλικιακών ομάδων κάτω των 15 και 15-17 ετών. Κάθε χρόνο το ποσοστό των αντρών σε νεκρούς και βαριά τραυματίες είναι συντριπτικά μεγαλύτερο από των γυναικών και κυμαίνεται μεταξύ 65%-85% του συνόλου. Ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων παραμένει σχετικά σταθερός τις πρώτες ημέρες της εβδομάδας, εμφανίζει πτωτική πορεία από την Τετάρτη ως την Πέμπτη, ενώ από την Παρασκευή το βράδυ ξεκινάει να αυξάνεται για να αγγίξει το μέγιστο ποσοστό του το Σάββατο. Τα διαφορετικά αποτελέσματα σε σύγκριση με τα ατυχήματα στο Δήμο της Θεσσαλονίκης πιθανόν να οφείλεται στην αύξηση των περιφερικών μετακινήσεων των κατοίκων λόγω του Σαββατοκύριακου».

Σε ό,τι αφορά στα αίτια των τροχαίων ατυχημάτων στην περιφερειακή οδό: «Τα κυρίαρχα αίτια πρόκλησης ατυχημάτων στην Περιφερειακή οδό Θεσσαλονίκης είναι πέντε (ανατροπή, εκτροπή, παράσυρση, πρόσκρουση και σύγκρουση οχημάτων), ενώ το συνηθέστερο απ' αυτά είναι η σύγκρουση οχημάτων, με ποσοστό 30-40%. Τα στοιχεία αυτά φαίνεται να συμβαδίζουν με τις αντίστοιχες αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων στο Δήμο Θεσσαλονίκης, όπου και εκεί η σύγκρουση οχημάτων διαφαίνεται ως η κυριότερη αιτία πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων».