Πιθανολογώ, πως όταν πριν από χρόνια έγραψα πως «το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου προώρισται να διαλύσει την Τουρκία», θα φάνηκε σε πολλούς υπερβολική εκτίμηση. Το ίδιο, θα θεωρήθηκε και η εκτίμησή μου πως «η Τουρκία είναι μια φούσκα και θα πέσει με πάταγο».
Επέστη ο καιρός, μόνον που ποτέ δεν γνωρίζει κανείς τι πρόκειται να επιφέρει η μετάβαση στην μεγάλη αλλαγή που συντελείται στην Τουρκία και που γράφεται τώρα μια από τις τελευταίες πράξεις της. Προφανώς και κάποια στιγμή θα υπάρξει κάθαρση, αλλά θα προηγηθεί πόνος. Άραγε, πόνος μόνον στον τουρκικό λαό, ή και σε άλλους; Κι ακόμη: θα είναι πόνος γέννας ή επιθανάτιος; Αυτό είναι το ερώτημα, στο οποίο μπορούν να απαντήσουν μόνον όσοι σχεδιάσουν τα επόμενα βήματα στην Τουρκία. Είτε πρόκειται για τον Ερντογάν, είτε για εξωθεσμικά κέντρα.
Ερωτηματικό υπάρχει επίσης, εάν η αποχώρηση του Νταβούτογλου έγινε ιδία βουλήσει. Αν δηλαδή παραιτήθηκε, επειδή οι γνωστές παρεμβάσεις του Ερντογάν -ως μη ώφειλε- τον εξέθεταν περιθωριοποιούμενο, ή υποχρεώθηκε σε παραίτηση επειδή υπήρξαν περιπτώσεις όπου ακολούθησε διαφορετική πολιτική από αυτήν που καθόριζε ο Πρόεδρος;. Δεν είναι μόνον αυτά, όμως. Καταλυτική σημασία έχει αν υπήρξαν εξωθεσμικά κέντρα που τον «απέσυραν», προκειμένου να διατηρηθεί σε εφεδρεία, ώστε απομακρύνοντας τον Ερντογάν από την εξουσία, να υπάρχει ο κατάλληλος αντικαταστάτης του.
Σ’ αυτήν την τελευταία περίπτωση, συνηγορούν δύο στοιχεία: Πρώτον, ο Νταβούτογλου όχι μόνον απέφυγε επιμελώς να εκδηλώσει πικρία, αλλά μίλησε θετικά για τον Ερντογάν, ώστε να αποκτήσει την εύνοια του κόμματος και να μη εξοργίσει τους φανατικούς μουσουλμάνους ή κόλακες, που ορκίζονται στο όνομα του Προέδρου. Δεύτερον, ήδη τα μέσα ενημέρωσης, προβάλλουν με θετικό τρόπο την εικόνα του μετριοπαθούς Νταβούτογλου, που με σεμνότητα ήταν αντίθετος στην πολιτική του προέδρου του.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, ικανοποιεί τους ερντογανικούς, αλλά και την αντιπολίτευση, αφού φέρεται να συμφωνεί σε πολλά μ’ αυτήν. Το ζήτημα τώρα είναι, τι θα συμβεί μέχρι την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, με απομάκρυνση του Ερντογάν. Ο ίδιος, ισχυροποιούμενος, και ανεξαρτήτως αν επιτύχει αλλαγή του συντάγματος ή όχι -άλλωστε, με το ισχύον σύστημα της προεδρευομένης δημοκρατίας, συμπεριφέρεται ως σουλτάνος, τι να την κάνει νομιμοποίηση;- δεν μπορεί να κάνει πίσω σε όλα τα θέματα που έχει ανοικτά.
Βεβαίως, ή υπαναχωρήσεις του Ερντογάν είναι κάτι συνηθισμένο, και προσιδιάζουν πλήρως με τη νοοτροπία του Τούρκου, όπως την κατέγραψε ο Μοργκεντάου, ότι δηλαδή παριστάνει τον «παλικαρά» ενώπιον αδυνάτου και σκύβει όταν βρει απέναντί του αποφασισμένο. Προέβη σε πολλές υποχωρήσεις προς το Ισραήλ, με τελευταία την προχθεσινή, όπου απέσυρε το βέτο που είχε θέσει το 2011 αρνούμενος την εταιρική σχέση Ισραήλ-ΝΑΤΟ.
Μπορεί όμως, να το πράξει και με την Ρωσία; Είναι δύσκολο να απαντηθεί αυτό. Προφανώς και ο Πούτιν δε επιθυμεί να φθάσουν τα πράγματα στα άκρα, αλλά από την άλλη δεν μπορεί να έχει καμιά εμπιστοσύνη στον Ερντογάν, ακόμη και αν αυτός ζητήσει συγγνώμη για τον θάνατο του Ρώσου πιλότου. Ο χρόνος θα δείξει. Είναι νωρίς ακόμη για να υπάρξουν σωστές απαντήσεις.
Ο τουρκικός Τύπος, άρχισε ήδη τις προβλέψεις για το ποιος μπορεί να είναι ο εκλεκτός πρωθυπουργός, που υποτίθεται πως θα εκλεγεί στο Συνέδριο του ΑΚΡ, αλλά κανείς δεν αμφιβάλλει πως θα οριστεί από τον ίδιο τον Ερντογάν. Πιθανολογούν, πως τις μεγαλύτερες πιθανότητες έχει ο γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος είναι υπουργός Ενέργειας, ένας στρατηγικός τομέας της τουρκικής οικονομίας και όχι μόνο, ενώ συνεχώς προβάλλεται από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ σας ένας ανερχόμενος άξιος και πολύ ικανός πολιτικός.
Δεν γνωρίζω, αν αυτός ο γαμπρός του Ερντογάν είναι ο ίδιος, όπου τα ΜΜΕ του Κοσσυφοπεδίου ανέγραψαν πως πήρε με αδιαφανείς μεθόδους μεγάλη κρατική εταιρία της χώρας, αλλά μάλλον πρόκειται γι’ αυτόν. Όμως γνωρίζω, πως είναι αυτός που νυμφεύθηκε την κόρη του Ερντογάν, Έσρα Ερντογάν, και το 2007 τρία μόλις χρόνια μετά τον γάμο του, ανέλαβε χρέη διευθύνοντα συμβούλου στον τουρκικό πολυεθνικό επιχειρηματικό όμιλο Τσαλίκ.
Λεπτομέρεια: Μάρτυρας στον πολιτικό γάμο της κόρης του Τούρκου ομολόγου του, Ταγίπ Ερντογάν, που τελέστηκε στην Κωνσταντινούπολη, ήταν ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής.
