του Σταύρου Καλαφάτη*
Συζητήσαμε πρόσφατα στην Επιτροπή Περιφερειών της Ευρώπης, στις Βρυξέλες, την ιδιαίτερα σημαντική για την Ελλάδα, ανοικτή διαβούλευση που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έναν Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
Για ένα πλέγμα εφαρμοσμένης πολιτικής δηλαδή, που θα έχει ως στόχο, όχι την μονοσήμαντη ανάπτυξη δεικτών, αλλά την παράλληλη εξέλιξη της βελτίωσης των οικονομικών δεικτών και της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των Ευρωπαίων πολιτών, ξεκινώντας από τους πιο αδύναμους οικονομικά.
Στόχος του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, είναι η επιστροφή του αυτονόητου στο επίκεντρο των στοχοθετήσεων. Μιλάμε δηλαδή για καταπολέμηση της ανεργίας, για την ενίσχυση της κοινωνικής πρόνοιας, για τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας, για την καταπολέμηση της φτώχειας. Και μέσα από όλα αυτά μαζί, για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής κοινωνικής συνοχής.
Και όταν μιλάμε για κοινωνική συνοχή, η Ευρώπη λογικά στρέφεται στα «κύτταρά» της! Στις τοπικές κοινωνίες.
Υπάρχουν Περιφέρειες και δημοτικές αρχές, που έχουν καταφέρει εν μέσω κρίσης, να λειτουργούν αθόρυβα και αποτελεσματικά, αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους και προγράμματα, τη συμβολή εθελοντικών οργανώσεων, αλλά και εθνικούς πόρους των χωρών τους, ώστε να μην αφήνουν ακάλυπτο κανέναν δημότη από πλευράς στοιχειώδους κοινωνικής μέριμνας.
Ανασφάλιστοι εξυπηρετούνται από εθελοντές γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων, σε αξιοπρεπέστατα πολυιατρεία. Άπορες οικογένειες σιτίζονται, ασθενείς έχουν δωρεάν πρόσβαση σε πανάκριβα φάρμακα.
Και μη νομίζετε πως αυτό που περιγράφω είναι κάτι μακρινό σε κράτη-μοντέλα της ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμβαίνει εδώ. Δίπλα μας. Το είδα στην πράξη, στην υποδειγματική λειτουργία των κοινωνικών υπηρεσιών του Δήμου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη.
Θα ήθελα πολύ να φέρνω ως παράδειγμα τον Δήμο Θεσσαλονίκης, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ, διότι στον κεντρικό δήμο μας, η διοίκηση φροντίζει περισσότερο να επικοινωνεί σχέδια και ιδέες, παρά να υλοποιεί και να φέρνει αποτελέσματα σε έκταση μεγαλύτερη μιας επικοινωνιακής «βιτρίνας».
Επειδή όμως, το άρθρο αφορά την ουσία και όχι το φαίνεσθε, η ουσία είναι πως συχνά, οι πιο αποτελεσματικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι –ή μπορούν να είναι- οι Φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ακόμα περισσότερο, σε μια Ευρώπη των Περιφερειών, που επενδύει στη σταδιακά αυξανόμενη αυτοδυναμία και αυτάρκεια της Τοπικής Αυτοδιοίκηση - σε πλήρη αντίθεση απ` ό, τι συμβαίνει στην Ελλάδα - οι υγιώς λειτουργούντες ΟΤΑ, μπορούν να γίνουν και εργαλεία κοινωνικής ανάπτυξης. Μιας ανάπτυξης δηλαδή, που θα έχει έντονο κοινωνικό πρόσημο.
Αυτό μπορεί να συμβεί με την ευρεία αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και εργαλείων για την ενίσχυση επιχειρηματικών ιδεών σε τοπικό επίπεδο, ή την προώθηση της υλοποίησης μικρών έργων υποδομής που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών και το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Η κατανόηση και διάδοση αυτών των δυνατοτήτων, υπηρετείται από την Επιτροπή των Περιφερειών. Και είναι σημαντικό οι κατά τόπους περιφερειακές και τοπικές αρχές να παρακολουθούν τα τεκταινόμενα εκεί.
Και τολμώ να πω, μεταφέροντας την προσωπική μου εμπειρία, ότι η συνεχής και πλήρης ενασχόλησή μου με τα καθήκοντα του επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στον Δήμο Θεσσαλονίκης και με τα καθήκοντά μου στην Επιτροπή των Περιφερειών, έχει ωφελήσει πολλαπλά την καλύτερη άσκηση των καθηκόντων μου στην κεντρική πολιτική σκηνή, όπως και το αντίστροφο φυσικά.
Βέβαιον είναι, πως κανείς δεν βιώνει καλύτερα από τους ανθρώπους της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης τα προβλήματα που προκαλεί στην καθημερινότητα μιας κοινωνίας η υψηλή ανεργία, η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, ή ακόμα και η συσσώρευση των επιπτώσεων της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης.
Κανείς δεν έχει μεγαλύτερη αγωνία και δεν δίνει πιο κοντά στο πρόβλημα τις μάχες, για την ανακούφιση των συμπολιτών που περνάνε δύσκολες ώρες.
Και κανείς δεν είναι αρμοδιότερος να συνεισφέρει άποψη, γνώση, προτάσεις και προβληματισμούς, σ` αυτήν την προσπάθεια οικοδόμησης του Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων της Ευρώπης.
Αυτό στην Ευρώπη έχει γίνει αντιληπτό.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς οπισθοδρομούμε. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αντί να ευνοεί την ενίσχυση της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων και πόρων προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση, προσπαθεί να την ποδηγετήσει και την ελέγξει με κομματικές λογικές.
Όπως όταν προσπαθεί να …κατάσχει τα αποθεματικά των Δήμων για να καλύψει υποχρεώσεις της κεντρικής κυβέρνησης.
Ή όπως όταν επιχειρεί δίπλα στους εκλεγμένους δημάρχους, να τοποθετήσει διορισμένους (κομματικά επιλεγμένους) γενικούς γραμματείς. Κάτι σαν …συνδιοικητές κομισάριους δηλαδή.
Σε μια προηγμένη ευρωπαϊκή κοινωνία, ο ρόλος του Κράτους πρέπει να υποχωρεί σε έναν «καθαρό» ρόλο τακτικού και αυστηρού ελέγχου της χρηστής διαχείρισης πόρων και αρμοδιοτήτων, που πρέπει σταδιακά, σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό, να εκχωρούνται στην Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού. Το κράτος πρέπει να διασφαλίζει απλά την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διασφάλιση της αξιοποίησης των πόρων, υπέρ του κοινού καλού. Και όχι με πρόσχημα την καταπολέμηση της διαφθοράς, να απεργάζεται την αφαίμαξη των ΟΤΑ από πόρους και αρμοδιότητες.
Αυτή είναι η δική μου αντίληψη για τη σχέση Κράτους-Αυτοδιοίκησης και πιστεύω ακράδαντα ότι μια φιλελεύθερη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, θα στρέψει γρηγορότερα την Ελλάδα προς τα θετικά πρότυπα της Ευρώπης των Περιφερειών, καθιστώντας την Αυτοδιοίκηση πραγματικό θεμέλιο ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους.
*Ο Σταύρος Καλαφάτης είναι βουλευτής Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας και επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Εντάξει»