Μπορεί η Θεσσαλονίκη να μην έγινε επίκεντρο των Βαλκανίων, όπως κάποιοι ονειρεύονταν στη δεκαετία του 1990, αλλά η θέση της στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη παραμένει στρατηγική. Αποτελεί -μαζί με τη Κωνσταντινούπολη σημείο συνάντησης για τους βαλκανικούς λαούς. Μια βόλτα στους δρόμους και λίγη προσοχή στις πινακίδες των αυτοκινήτων αποκαλύπτει μια εικόνα που δεν τη συναντάς εύκολα σε άλλες βαλκανικές πόλεις. Σέρβοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Αλβανοί και Τούρκοι είναι διαρκώς και ταυτόχρονα παρόντες, στην αγορά, στα καφέ, στα ξενοδοχεία, παντού. Ενίοτε και σε βαλκανικού ενδιαφέροντος συνεδριακά events, που κατά περιόδους είναι λιγότερα ή περισσότερα, αλλά συντηρούν την διαβαλκανική ατμόσφαιρα και προοπτική.
Πέρα από την εκάστοτε οικονομική συγκυρία στην περιοχή, που μπορεί να είναι αρνητική –όπως τώρα- ή θετική –όπως ήταν πριν το 2008 και ελπίζουμε ότι θα επανέλθει- η ανάγκη για επαφές και συζητήσεις ανάμεσα σε παράγοντες των βαλκανικών χωρών είναι διαρκής. Η περιφερειακή διάσταση των πραγμάτων είναι παρούσα, τόσο στα βαρύτερα θέματα, όπως είναι οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου, όσο τα θεωρούμενα πιο απλά, όπως η επιχειρηματική ή ακαδημαϊκή συνεργασία. Και για την Ελλάδα της Ευρώπης η εγγύτερη γειτονιά είναι τα Βαλκάνια.
Η προώθηση της Θεσσαλονίκης ως προορισμού συνάντησης των Βαλκάνιων σε όλα τα επίπεδα έχει αυτονόητο οικονομικό ενδιαφέρον για την πόλη και την αγορά. Είναι στόχος που μπορεί να επιτευχθεί, κυρίως διότι δεν χρειάζεται το κράτος να κάνει κάτι ιδιαίτερο, ούτε να διαθέσει χρήματα. Το πολύ πολύ να πρέπει να αναλάβει κάποιες πρωτοβουλίες διαλόγου, να στήσει –δηλαδή- κάποια συνέδρια ή κάποιες διακρατικές συναντήσεις στην πόλη, στο πλαίσιο της βαλκανικής του πολιτικής, που δεν μπορεί να μην έχει! Οι ιδιώτες που θα επωφεληθούν θα αναλάβουν τα υπόλοιπα, αρκεί να πειστούν ότι αξίζει τον κόπο. Και η αλήθεια είναι ότι αξίζει, αφού κερδισμένοι μπορούν να βγουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην αγορά. Από τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τους ξεναγούς, μέχρι τους διοργανωτές συνεδρίων και τα εμπορικά καταστήματα.
Σε αυτή την προσπάθεια καλό είναι να αξιοποιηθεί η Διεθνής Έκθεση και η εμπειρία της να φέρνει κοντά ανθρώπους, προϊόντα και υπηρεσίες. Επίσης, ουσιαστικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν τα διμερή Επιμελητήρια. Να αποτελέσουν «οχήματα» για πολυεθνικές επαφές, κάτι είναι κομμάτι των υποχρεώσεων τους. Μόλις τις τελευταίες ημέρες βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη Τούρκοι επιχειρηματίες από τον κλάδο των μεταφορών, λόγω μιας ημερίδας που διοργάνωσε το Ελληνοτουρικό Επιμελητήριο Βορείου Ελλάδος.
Αν όλα αυτά συμβούν, το υπόβαθρο για ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου της Θεσσαλονίκης στα Βαλκάνια θα έχει δημιουργηθεί για πρώτη φορά. Από εκεί και πέρα οι εξελίξεις –που μπορούν να περιλαμβάνουν μονιμότερες υποδομές διαβαλκανικού και γενικότερα διεθνούς χαρακτήρα- θα έρθουν από μόνες τους, αρκεί να υπάρξει συνέπεια και επιμονή. Η πόλη θα εξαργυρώσει τη φήμη της στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη, την μοναδική περιοχή που την γνωρίζει και την αξιολογεί στρατηγικά.
Στη Θεσσαλονίκη συχνά οι μεγάλοι στόχοι –που εξαγγέλλονται, αλλά δεν υλοποιούνται ποτέ λόγω επιπολαιότητας και βιασύνης- βάζουν πάντα σε δεύτερη και τρίτη μοίρα τους μικρότερους, πιο καθημερινούς και ως εκ τούτου πιο εφικτούς. Η πόλη έχει παράδοση που είναι άρρηκτα δεμένη με τον βαλκανικό της χαρακτήρα. Διότι οι γείτονες μπορεί στα δίσεκτα χρόνια της παραζάλης στη δεκαετία του 1990 να κοίταζαν καχύποπτα τις μεγαλόστομες εξαγγελίες περί «ελληνικής εισβολής» ή «πρωτεύουσας των Βαλκανίων», αλλά αναγνωρίζουν τη Θεσσαλονίκη ως ιδανικό σημείο συνάντησης, όπου τέμνονται οι ιστορικές και γεωγραφικές συνισταμένες της περιοχής. Άλλωστε μέχρι πριν από 103 χρόνια η πόλη ήταν πολυεθνική.