Η αύξηση της φορολογίας στα προϊοντα καπνού εκτιμάται ότι δεν θα έχει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα για τα φορολογικά έσοδα σύμφωνα με το ΙΟΒΕ που βλέπει «τρύπα» 100 εκατ. ευρώ στα έσοδα.
Η αύξηση της φορολογίας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, θα οδηγήσει σε σημαντική άνοδο των τιμών, σε μεγάλη υποχώρηση της κατανάλωσης και τελικά θα ρίξει έξω τους στόχους στα έσοδα. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ για τις επιπτώσεις από την αύξηση της φορολογίας προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα, σύμφωνα με τα οποία:
H πτώση των φορολογικών εσόδων λόγω μείωσης της ζήτησης των νόμιμων προϊόντων καπνού αντισταθμίζει την αύξηση των φορολογικών εσόδων λόγω αύξησης του φόρου ανά μονάδα προϊόντος.
Το αποτέλεσμα αυτό προκύπτει κυρίως από την επίπτωση στα τσιγάρα, ενώ η απόσταση από το στόχο εσόδων για το 2017 εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ.
Αν ληφθούν υπόψη οι απώλειες εσόδων από φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης από τις σχετιζόμενες οικονομικές δραστηριότητες, η επίπτωση από την αύξηση των φόρων καπνού στα κρατικά έσοδα εκτιμάται συνολικά αρνητική.
Η αύξηση των συντελεστών ΕΦΚ αναμένεται να ενισχύσει το λαθρεμπόριο προϊόντων καπνού, εφόσον δεν εφαρμοστούν πιο αποτελεσματικά μέτρα περιστολής του.
Εκτιμάται ότι η διείσδυση των παράνομων τσιγάρων θα αυξηθεί κατά περισσότερο από 5% (σε 30% επί της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων), συγκριτικά με την περίπτωση καμίας αλλαγής στη φορολόγηση των προϊόντων καπνού
Η σταδιακή αύξηση των συντελεστών ΕΦΚ στα προϊόντα καπνού θα έχει καλύτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα (με απόσταση πάντως από το στόχο) και ηπιότερες αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα και στην απασχόληση
Σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία, το ΙΟΒΕ αναμένει πτώση:
- της προστιθέμενης αξίας στην οικονομία κατά 66 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση,
- της απασχόλησης κατά σχεδόν 1.700 θέσεις εργασίας ισοδύναμης πλήρους απασχόλησης
- των εσόδων από φόρους (εκτός από φόρους καπνού) και εισφορές κατά 19 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις η αύξηση των συντελεστών ΕΦΚ μεταβάλλει τη σχετική τιμή καπνού/τσιγάρων υπέρ του καπνού, επιδρώντας θετικά στη ζήτηση λεπτοκομμένου καπνού καθώς ένα τμήμα των καπνιστών κατευθύνεται στον καπνό. Εκτιμάται ότι οι πωλήσεις θα αυξηθούν κατά 4%.Στην ανάλυση δεν έχει ληφθεί υπόψη η ενδεχόμενη επίπτωση στη ζήτηση καπνού από την αύξηση του μεγέθους της ελάχιστης συσκευασίας σε 30 γραμμάρια, η οποία θα ωθήσει τις τιμές ανά συσκευασία σε πολύ υψηλότερο από το τρέχον επίπεδο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συνεισφορά του κλάδου παραγωγής και διανομής προϊόντων καπνού στην ελληνική οικονομία είναι ιδιαίτερα σημαντική. Λαμβάνοντας υπόψη τις διασυνδέσεις του συγκεκριμένου κλάδου με τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας, εκτιμάται ότι συνολικά περίπου 1,2 δισ. ευρώ προστιθέμενης αξίας και 28.500 θέσεις εργασίας (σε όρους ισοδύναμης πλήρους απασχόλησης) σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την παραγωγή και το εμπόριο τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού.