Skip to main content

Η «βαλκανική οδός» της οικονομίας παραμένει ανοιχτή για τη Β. Ελλάδα

Τα κλειστά σύνορα για τους πρόσφυγες από τη μία πλευρά και οι προσπάθειες να «αναστηθεί» το βαλκανικό όνειρο της Βορείου Ελλάδος από την άλλη.

Οι δύο εικόνες μοιάζουν αντιφατικές: Από τη μια η «βαλκανική οδός» από την Ελλάδα προς την Ευρώπη παραμένει κλειστή για τους δυστυχείς πρόσφυγες και μετανάστες του καιρού μας και τα συρματοπλέγματα υψώνονται ανάμεσα στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Από την άλλη στη Θεσσαλονίκη γίνονται προσπάθειες να «αναστηθεί» το βαλκανικό όνειρο της Βορείου Ελλάδος. Για την ακρίβεια σε θεσμικούς και οικονομικούς παράγοντες επανέρχονται σκέψεις για πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν στο να ξαναρχίσει η συζήτηση της οικονομικής συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες. Μια συνεργασία που με πρωταγωνίστριες βορειοελλαδικές επιχειρήσεις δεν σταμάτησε ποτέ, αλλά η αλήθεια είναι ότι εξάντλησε ένα μικρό μέρος της δυναμικής που είχε φανεί ότι διέθετε από το 1990 μέχρι το 2005, στα πρώτα 15 χρόνια από την ένταξη των βαλκανικών χωρών στην οικονομία της αγοράς. Ήταν η περίοδος κατά την οποία όλοι οι γείτονες προσέβλεπαν στην Ελλάδα και θεωρούσαν τη Θεσσαλονίκη ως φυσικό οικονομικό και εμπορικό επίκεντρο της περιοχής. Αλλά η ελληνική πολιτεία ποτέ δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς. Το επίσημο ελληνικό κράτος στην ουσία αδιαφόρησε για την ζωτικής σημασίας βαλκανική προοπτική για την Βόρεια Ελλάδα.

Παρέμεινε απορροφημένο σχεδόν αποκλειστικά στην είσοδο της χώρας στην Ευρωζώνη και στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα. Στην προκειμένη περίπτωση ίσχυσε η γνωστή ατάκα από ταινία του ελληνικού κινηματογράφου «είναι πολλά τα λεφτά…».   

Ασφαλώς για την Ελλάδα –και για την επιχειρηματικότητα της Β. Ελλάδας- το 2016 δεν είναι ούτε 1995, ούτε 2000, ούτε 2005. Ούτε, όμως, για τις Βαλκανικές χώρες ο χρόνος έχει σταματήσει. Έτσι κι αλλιώς οι οικονομικές σχέσεις συνιστούν δυναμική κατάσταση, οπότε ευκαιρίες και δυνατότητες πάντα υπάρχουν και πάντα θα υπάρχουν. Η γεωγραφική εγγύτητα αποτελεί αντικειμενικό δεδομένο, που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ούτε η συμπληρωματικότητα κάποιων οικονομιών, αλλά ούτε και τα προφανή οφέλη κοινών δράσεων. Όλα αυτά συζητήθηκαν στο διήμερο συνέδριο του Ελληνοσερβικού Επιμελητηρίου στη Θεσσαλονίκη στα τέλη της περασμένης εβδομάδας. Εξετάζονται και στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που επιμένει να παίρνει το Ελληνοτουρκικό Επιμελητήριο Β. Ελλάδος. Το κλίμα δεν είναι, βέβαια, ενθουσιώδες, όπως παλαιότερα. Υπάρχει, πλέον, απλώς συγκρατημένη αισιοδοξία και μια προσπάθεια εξορθολογισμού των καταστάσεων, ώστε να προκύψει το καλύτερο δυνατό. Σημειώστε: Η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι, πλέον, μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δέχονται τη θετική επηρροή αυτής της εξέλιξης. Η ταλαιπωρημένη από τους πολέμους και τα εμπάργκο Σερβία παρουσιάζει σαφή σημάδια ανάκαμψης και συγκεντρώνει το ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον Αράβων, Κινέζων, Αμερικάνων και Ευρωπαίων, κυρίως Ιταλών και Αυστριακών. Τα Σκόπια, το Κόσοβο και η Βοσνία παραμένουν σε οικονομική υπανάπτυξη, αλλά όλοι συμφωνούν ότι δύο γενιές χαμένες σε αυτές τις περιοχές είναι αρκετές και αναμένουν θετικό ξέσπασμα.

Έναντι όλων αυτών η Ελλάδα, που βρίσκεται σε κρίση και σε σημαντική οικονομική αδυναμία, οφείλει να αντιμετωπίσει πρωτίστως τους δικούς της δαίμονες. Η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην ανάπτυξη θα απελευθερώσει δυνάμεις, που αναζητούν διεξόδους από το τοξικό οικονομικό κλίμα στο εσωτερικό της χώρας, καθώς η επταετής ύφεση συνδυάζεται με δραματική μείωση της κατανάλωσης, με διψήφιο ποσοστό αποεπένδυσης, με απότομη μεγέθυνση της ανεργίας και με εξοντωτική υπερφορολόγηση. Για να ξεπεραστούν όλα αυτά η εξωστρέφεια της οικονομίας είναι απολύτως αναγκαία συνθήκη. Με αυτό το δεδομένο ο οικονομικός χώρος των Βαλκανίων στην «αυλή της Β. Ελλάδας» είναι εξόχως πιθανό να αποτελέσει θέατρο παραμένει προνομιακός για τα επιχειρηματικά συμφέροντα της χώρας και ιδιαιτέρως για τους δραστήριους ανθρώπους της Μακεδονίας και της Θράκης.