της Αλεξίας Καλαϊτζή
Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου, η χώρα εισήλθε σε μια νέα φάση που χαρακτηρίστηκε από ένα πρωτοφανές κύμα εκκαθαρίσεων και συλλήψεων εκ μέρους της ηγεσίας του Ερντογάν, το κλείσιμο αρκετών ΜΜΕ και πανεπιστημίων που κατηγορήθηκαν ότι ή είχαν σχέση με τον Φετουλάχ Γκιουλέν αλλά και μια σειρά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Voria.gr, στο περιθώριο του 5ου Διεθνούς Συμπόσιου Θεσσαλονίκης, συνάντησε τον Karabekir Akkoyunlu, Τούρκο καθηγητή Πανεπιστήμιου που έζησε τα γεγονότα του πραξικοπήματος από πρώτο χέρι, αλλά και τον Έλληνα καθηγητή Διεθνών Σχέσεων που ζει τα τελευταία έξι χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, Δημήτρη Τριανταφύλλου, οι οποίοι κατέθεσαν τις σκέψεις τους για τη ζωή στη γετονική χώρα μετά την απόπειρα.
«Το βράδυ του πραξικοπήματος, ήμουν στην Τουρκία. Ήταν τρομακτικό! Σκεπτόμενος τα τελευταία γεγονότα που είχαν συμβεί στη χώρα τον τελευταίο χρόνο, φοβόμουν ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε. Και ήξερα ότι είτε πετύχαινε το πραξικόπημα, είτε όχι, τα πράγματα θα ήταν άσχημα. Φοβόμουν ότι η χώρα θα βυθιζόταν περισσότερο στο χάος, και αυτό εν τέλει συνέβη», δήλωσε στη Voria.gr o Karabekir Akkoyunlu, λέγοντας πως ο Ερντογάν συνθλίβει την ήδη περιορισμένη ελευθερία λόγου αλλά και την νόμιμη αντιπολίτευση που υπήρχε στη χώρα.
Μιλώντας για τη δική εμπειρία, ζώντας και δουλεύοντας στην Κωνσταντινούπολη, ο κ. Τριανταφύλλου αναφέρει ότι «υπάρχει γενικότερα μια αβεβαιότητα και ένας φόβος για το πού θα πάει η χώρα. Υπάρχει ένας φόβος για το αν θα πέσει και το άλλο παππούτσι στο κεφάλι όλων όσοι συνεχίζουν να έχουν τη δουλειά τους- και μιλάω και για το δικό μου επάγγελμα-και ασχολούνται με τις κοινωνικές επιστήμες, γιατί αυτοί είναι οι άνθρωποι που βάλλονται για τις απόψεις τους. Αυτή τη στιγμή κηνυγάνε όλους αυτούς που έχουν σχέση με τον Γκιουλέν. Αλλά επειδή βρισκόμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν γνωρίζουμε αν θα συνεχίσει το κράτος και θα κυνηγήσει και τους πιο φιλελεύθερους Τούρκους διανοούμενους, για να τους κλείσει μέσα και αυτούς», πρόσθεσε ο κ. Τριανταφύλλου.
Αυτολογοκρισία στα social media
«Υπάρχει μια τάση να είσαι πιο προσεκτικός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτοί που ήταν πιο πολιτικοποιημένοι μετά το Gezi Park, τώρα υποχωρούν κάπως και σκέφτονται πως δεν είναι η καλύτερη ώρα για να αντιδράσουν και να μιλήσουν. Ταυτόχρονα υπάρχει και ένας μικρός πυρήνας ακτιβιστών που δεν υποχωρούν αλλά πληρώνουν πλέον πολύ πιο ακριβά την επιλογή τους», συμπλήρωσε από τη δική του πλευρά ο Τούρκος καθηγητής.
Σε αυτή την αίσθηση προσοχής, συμφωνεί και ο κ. Τριανταφύλλου. «Είμαστε πολύ προσεκτικοί για το τι γράφουμε και λέμε στα social media. Η Τουρκία δεν υπήρξε ποτέ δημοκρατική χώρα. Υπάρχει μια απόπειρα εκδημοκρατισμού της. Και πριν τις 15 Ιουλίου δημοσιογράφοι και καθηγητές πανεπιστημίου πήγαιναν φυλακή, απλά τώρα είναι πολύ περισσότεροι τονίζει ο ίδιος συμπληρώνοντας πως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να εκφραστείς, αλλά μπορεί η έκφραση να περιορίζεται δημόσια.
Ο Έλληνας καθηγητής θίγει και ένα ακόμα θέμα, αυτό της εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους κια πολιτών μετά το πραξικόπημα. «Ο μέσος Τούρκος πάντα πίστευε σε ένα ισχυρό κράτος, πίστευε ότι το κράτος έχει θεσμούς και λειτουργεί. Αυτή η πίστη όμως τώρα έχει κλονιστεί γιατί οι πολίτες βλέπουν ότι το κράτος διαλύεται σιγά σιγά και οι υπηρεσίες δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε», σημειώνει. Σύμφωνα με τον καθηγητή, το πρόβλημα αυτό ανέκυψε καθώς ξηλώθηκαν σταδιακά άτομα με προσόντα, που είχαν εμπειρία στη διοίκηση, και αντικαταστάθηκαν από κομματικά όργανα τα οποία δεν έχουν το ίδιο επίπεδο.
Η έλλειψη ικανοτήτων στην κρατική διοίκηση σε συνδυασμό με τα οικονομικά προβλήματα, τις κρίσεις στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη και την όποια αντιπολίτευση υπάρχει ακόμα στη χώρα είναι κατά τον Karabekir Akkoyunlu τα σημαντικότερα εμπόδια που θα αντιμετωπίσει ο Ερντογάν στην πραγματοποίηση του οράματος του για μια Νέα Τουρκία.
«Ο Ερντογάν θέλει να διαψέυσει όσους τον αποκαλούσαν μια σύντομη παρένθεση σε μια κεμαλική κυριαρχία», υποστηρίζει ο καθηγητής συμπληρώνοντας όμως ότι αυτό που ο ίδιος θα καταφέρει είναι στο άμεσο τουλάχιστον μέλλον η Τουρκία να είναι μία ανασφαλής, αυταρχική χώρα.
Ερντογάν όπως Ανδρέας
Παρά τις όποιες αντιθέσεις και τη δυσπιστία ικανοποιητικού μέρους του Τούρκικου πληθυσμού στη σημερινή διακυβέρνηση, υπάρχει ακόμα μια μεγάλη μερίδα που υποστηρίζει τόσο τον Ερντογάν όσο και το κόμμα του, AKP αναφέρει ο κ. Τριανταφύλλου. «Ο Ερντογάν, σε σχέση με τη στρατηγική και την απήχησή του ως πολιτικού, μου θυμίζει πολύ τον Αντρέα Παπανδρέου. Όταν το ΠΑΣΟΚ ήρθε στην εξουσία δεν πήρε ψήφους από άλλα κόμματα αλλά έφερε κόσμο, που θεωρούσε πως δεν είχε έως τώρα θέση στη δημόσια ζωή της χώρας. Αυτό έγινε και με τον Ερντογάν! Αυτός που είναι θρησκευόμενος, που μένει στα χωριά, που είναι συντηρητικός, και δεν νόμιζε ποτέ ότι θα μπορούσε να συνδιαμορφώσει το μέλλον της χώρας, τώρα μπορεί να εκφραστεί. Ο Ερντογάν του έφερε νερό στο χωριό, του έφτιαξε δρόμους, και του είπε ότι μπορείς να φοράς την μαντήλα σου και να έρχεσαι στην πόλη, και να προσεύχεσαι όσες φορές την ημέρα θέλεις. Είναι μια νέα ελιτ που κυβερνάει την χώρα, και στηρίζει τον Ερντογάν μέχρι όσο πάει» καταλήγει ο καθηγητής.
Οι δύο καθηγητές πανεπιστήμιου βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη στο περιθώριο του 5ου Διεθνούς Συμποσίου Θεσσαλονίκης «Ο κόσμος το 2017 και πέρα: Σε αναζήτηση σταθερότητας».