του Κωνσταντίνου Ζέρβα, kvzervas@gmail.com*
Φανταστείτε να ανοίγατε καινούριο νοικοκυριό με χώρους και έπιπλα, που άλλος διάλεξε για εσάς, ή να γεμίζατε το ψυγείο και τα ντουλάπια σας με τρόφιμα που άλλοι διάλεξαν για σας και, παρόλα αυτά, να πληρώνατε ακόμη εσείς τους λογαριασμούς.
Τους λογαριασμούς της χώρας και της πόλης πληρώνουν οι κάτοικοι της αλλά τα ασημικά έχουν πλέον περάσει σε άλλα χέρια: από την ΕΥΑΘ, την Κεντρική Αγορά και τη ΔΕΘ Helexpo μέχρι την Αττικό Μετρό Α.Ε και τις Κτιριακές Υποδομές Α.Ε το πολυνομοσχέδιο ή, το 4ο μνημόνιο όπως λέγεται στα ενδότερα της Βουλής, περιλαμβάνει όλα τα «τιμαλφή» του ελληνικού δημοσίου και αποτελεί κορωνίδα σε μία πολιτική που καθιστά τους δανειστές «συνδιαχειριστές» της ελληνικής περιουσίας, και μάλιστα για 99 χρόνια.
Οι «υπερήφανοι διαπραγματευτές» της Κυβέρνησης ολοκληρώνουν το νέο πλαίσιο στη διαχείριση του δημόσιου πλούτου αλλά και των κρατικών υποδομών που περισσότερο προσιδιάζει σ’ αυτό που οι ίδιοι πριν λίγα χρόνια χαρακτήριζαν ως «εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας» ή «ξεπούλημα». Γινόμαστε νοικοκυραίοι χωρίς… νοικοκυριό.
Ποιος είναι ο νέος νοικοκύρης;
Η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, γνωστή και ως «υπερταμείο», είναι η εγγύηση που αποδέχτηκε η Κυβέρνηση για να λάβει δάνειο ύψους 86 δις ευρώ μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Λέγεται ότι γι' αυτό μάλωναν Τσίπρας και Μέρκελ για 17 ώρες εκείνη την τραγική βραδιά του Ιουλίου του 2015. Τη διοίκηση του εποπτικού του συμβουλίου στελεχώνουν πέντε μέλη, εκ των οποίων τα δύο προέρχονται από τους δανειστές, ο Γάλλος Jacques Henri Pierre Catherine Le Pape και ο Ισπανός David Vegara Figueras ενώ για τη λήψη των αποφάσεων χρειάζεται πλειοψηφία 4/5, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να ελέγχουν όλες τις αποφάσεις.
Σχεδόν όλες οι ΔΕΚΟ υπάγονται πλέον στην Εταιρεία Δημόσιων Συμμετοχών (Ε.ΔΗ.Σ. Α.Ε.) που αποτελεί θυγατρική του Υπερταμείου. Ωστόσο, αυτές οι εταιρείες δεν μπορούν να γίνουν κερδοφόρες ενώ διαχειρίζονται εθνικά και κοινοτικά κονδύλια, πιθανόν και δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου για κοινοφελείς σκοπούς. Αφαιρείται επί της ουσίας το δικαίωμα διορισμού της διοίκησης, της χάραξης στρατηγικού σχεδιασμού και της υλοποίησης κοινωνικής πολιτικής από την Κυβέρνηση στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας, της παιδείας, της περίθαλψης, και της δικαιοσύνης.
Γιατί είναι πρόβλημα;
Δεν αμφισβητώ το ότι η διπλοελεγχόμενη χρηστή διαχείριση της ελληνικής περιουσίας και ο εξορθολογισμός των δημόσιων δαπανών θα επιφέρουν όφελος για την εξοικονόμηση πόρων και την πάταξη της διαφθοράς, ούτε με ενοχλεί το γεγονός ότι πρόεδροι και σύμβουλοι δε θα διορίζονται φίλοι (πρωθ-)υπουργών και κομματικά στελέχη. Και μάλιστα, αυτό είναι -επιτέλους!- και το τέλος του πελατειακού κράτους. Θλίβομαι όμως από την άνευ όρων παράδοση της διαχείρισης κάποιων ΔΕΚΟ στους ξένους γιατί:
Πρώτον, η αλά καρτ εφαρμογή ξένων πρακτικών στην ελληνική επικράτεια με σπασμωδικές ενέργειες χειροτερεύει το ήδη βεβαρημένο κλίμα. Πώς είναι δυνατόν ένας Γάλλος ή ένας Ισπανός να γνωρίζει καλύτερα τις ανάγκες του τόπου αλλά και τις πολιτικές και πολιτιστικές ιδιαιτερότητες του ελληνικού λαού από τον ίδιο τον Έλληνα; Με ποιες αναφορές και ποια κριτήρια;
Δεύτερον, δεν έχουν όλοι οι τομείς εξίσου μεγάλη αξία για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Δεν μπορούμε να εξισώσουμε την Εκπαίδευση, τις Μεταφορές ή την Υγεία με τους υπόλοιπους τομείς, ακριβώς επειδή αυτοί αποτελούν απαραίτητα χαρακτηριστικά ενός κοινωνικού κράτους δικαίου και σαφώς θα έπρεπε να εξαιρεθούν από τον μηχανισμό διαρκούς μακροοικονομικού ελέγχου.
Τρίτον, το υπερταμείο έχει μία περίπλοκη και χαοτική δομή, δυσλειτουργική στο μεγαλύτερο μέρος της, για τη διαχείριση 71.500 ακινήτων (εκ των οποίων τα 597 είναι νησιά!) και, δεδομένης της μέχρι τώρα ασυνεννοησίας μεταξύ Κυβέρνησης – θεσμών, πολύ αμφιβάλω αν και πότε θα καταστεί εφικτή η βέλτιστη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Τέταρτον, σύμφωνα με καταγγελίες παραγόντων της αγοράς διαδικασία εξεύρεσης προσώπων για τη διοίκηση του υπερταμείου εξελίχθηκε σε ένα «κλειστό κλαμπ» μεταξύ κλικαδόρων θεσμών και κυβέρνησης. «Διόρισε εσύ και βάζω κι εγώ»!
Τι θα «πονέσει» περισσότερο τη Θεσσαλονίκη;
Ας επικεντρώσουμε σε δύο περιπτώσεις: στις Κτιριακές Υποδομές Α.Ε και την Αττικό Μετρό Α.Ε.
Η μεν πρώτη, αποτελεί τον ενιαίο κατασκευαστικό φορέα του ελληνικού κράτους για όλες τις δημόσιες κτιριακές υποδομές, όπως νοσοκομεία, σχολεία, δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα. Η δε δεύτερη, αποτελεί μία εταιρεία δημόσιου συμφέροντος που συνεχίζει την υλοποίηση νέων επεκτάσεων του δικτύου Μετρό αλλά και του τραμ -όταν και αν αποφασισθεί - στη Θεσσαλονίκη – ενός σύγχρονου μέσου ανάπτυξης για την πόλη μας.
Αν, για παράδειγμα, η πόλη χρειάζεται νέο νοσοκομείο, σχολεία ή συγκοινωνίες και οι ξένοι φέρουν αντίρρηση λόγω εμμονής για πλεονάσματα, τότε η Κυβέρνηση θα παραμείνει με «δεμένα χέρια». Κι έτσι, η ολοκλήρωση ενός έργου που θα βελτιώνει την ποιότητα ζωής και θα αναβαθμίζει τον αστικό ιστό της πόλης γίνεται μπαλάκι του τένις μεταξύ Κυβέρνησης και δανειστών. Αν δηλαδή η επέκταση του Μετρό προς τις δυτικές συνοικίες της πόλης ή ένα νέο δημοτικό σχολείο στον Εύοσμο κριθούν μη βιώσιμα μπορεί να μην κατασκευασθούν ποτέ.
Και παρεμπιπτόντως, κύριοι της Κυβέρνησης, για ποιον λόγο δημιουργείτε έναν δημόσιο ΟΑΣΘ τη στιγμή που βάζετε τις αστικές δημόσιες συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης στο υπερταμείο;
Με άλλα λόγια, κάνουμε πράγματα που δεν πιστεύουμε, και μάλιστα χωρίς όμως καμία -μα καμία- αναστολή. Μια καινούρια «γενναία» εποχή, έχει ξεκινήσει.
* Ο Κ. Ζέρβας είναι πολιτικός μηχανικός και δημοτικός σύμβουλος του δήμου Θεσσαλονίκης