Skip to main content

Οι συμβασιούχοι και η γενικευμένη υποκρισία της πολιτείας

Ας μην επικρίνουμε όσους κινητοποιούνται σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Αυτοί στο τέλος θα πετύχουν. Κάποιοι άλλοι είναι τα πραγματικά θύματα

Μια Πολιτεία και μια κοινωνία για να τη χαρακτηρίσουμε δημοκρατική πρέπει υποχρεωτικά να ισχύουν ορισμένοι κανόνες. Η ισοπολιτεία, ισοτιμία και η ισονομία είναι όροι εκ των ουκ άνευ. Ό,τι ισχύει για έναν ισχύει για όλους, ό,τι ισχύει για όλους ισχύει και για τον έναν. Εξαιρούνται από την «δημοκρατία» μας οι συμβασιούχοι.

Η Πολιτεία, που ευθύνεται για τη δημιουργία του προβλήματος μάλιστα, όχι μόνο δεν προσπαθεί να το λύσει ουσιαστικά, αλλά αντιθέτως κάνει κάτι ηθικά χυδαίο. Στρέφεται στη λύση του κοινωνικού αυτοματισμού, με την προσφιλή τακτική της να βάζει τα θύματα να συγκρούονται, αποπροσανατολίζοντάς τα. Τελικά, αν την παίρνει εφαρμόζει το νόμο, αν όχι τον... προσαρμόζει.

Το πρόβλημα με τους συμβασιούχους είναι δεκαετιών. Θα βάλω στην αρχή ένα μόνο ζήτημα, το οποίο θεωρώ ότι αποτελεί ευθύνη των πολιτών –όλων- στη συγκεκριμένη υπόθεση. Δεχτήκαμε όλοι μας την ντροπή της εργασίας, που λέγεται σύμβαση ορισμένου χρόνου, χωρίς ουσιαστικά άλλα εργασιακά δικαιώματα πλην ενός πενιχρού μισθού, είτε επειδή εξασφάλιζε το μίνιμουμ (μια θέση εργασίας), είτε επειδή βόλευε τους ήδη βολεμένους ακόμη καλύτερα. Κι ακόμη χειρότερα άλλοι με κουτοπονηριά επιδίωξαν κι άλλοι σιωπώντας αποδέχτηκαν τη μονιμοποίηση τόσων χιλιάδων συμβασιούχων, που πλέον το δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο έχει δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους που προέρχονται από τους κατά καιρούς συμβασιούχους.

Οι συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου δεν είναι λογικό ποτέ να είναι αορίστου. Αυτό το ξέρουν και οι ίδιοι και οι εργοδότες τους. Υποτίθεται ότι προσλαμβάνονται για να καλύψουν μια έκτακτη πεπερασμένη ανάγκη και κάνουν μια συμφωνία με τον εργοδότη πως μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα θα παράγουν συγκεκριμένο έργο και θα αμειφθούν με συγκεκριμένα χρήματα.

Στην Ελλάδα αυτό έχει πάψει να ισχύει εδώ και δεκαετίες. Οι συμβασιούχοι συνήθως καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, συνήθως κρίνεται αναγκαίο να εργαστούν και για περαιτέρω διάστημα από τον ορισμένο χρόνο της σύμβασής τους και συνήθως δεν πληρώνονται για την πραγματική αξία του έργου που παράγουν.

Από τη στιγμή που έγινε καθεστώς η διαρκής ανανέωση των συμβάσεων, οι συμβασιούχοι ουσιαστικά μετατράπηκαν σε τακτικούς υπαλλήλους και διεκδίκησαν (λογικό δεν ήταν;) θέσεις σε δημόσιο, αυτοδιοίκηση και φορείς, ανάλογες των υπαλλήλων αορίστου χρόνου. Γι' αυτή την εξέλιξη δεν φταίνε (παρά μόνο για τα όσα προανέφερα) οι συμβασιούχοι. Φταίνε πρωτίστως εκείνοι που αντί να καλύπτουν τις κενές οργανικές θέσεις με τις νόμιμες διαδικασίες κατέφευγαν στην εύκολη –και επικερδή- λύση της πρόσληψης συμβασιούχων.

Δημιουργούσαν έτσι μια εκλογική πελατεία, την οποία κρατούσαν σε εργασιακή –δηλαδή επιβίωσης- ομηρία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν έφτανε η ώρα της μη ανανέωσης της σύμβασης (όχι απόλυσης...) τότε είτε οι άνθρωποι αυτοί βίωναν το δράμα του αναλώσιμου, είτε –αν είχαν συστήσει ισχυρές ομάδες- πετύχαιναν με αγώνες τη μονιμοποίηση, τη μετατροπή της σύμβασής τους σε αορίστου χρόνου.

Οι εκάστοτε εργοδότες ποτέ δε βγήκαν φανερά να πουν πόσο άχρηστος για παράδειγμα είναι ένας δημόσιος ή δημοτικός υπάλληλος και οι «αξιολογητές» (ναι υπάρχουν τέτοιοι) των υπαλλήλων ποτέ δεν βαθμολόγησαν τόσο χαμηλά έναν συνάδελφό τους, ώστε να τον στείλουν στο σπίτι του επειδή πραγματικά δεν κάνει τη δουλειά του όπως πρέπει και να μπορέσει έτσι να τον αντικαταστήσει ένας πιο άξιος. Αντιθέτως, όλοι αυτοί αποδέχονται τους ανίκανους και άχρηστους, διότι πολύ απλά τους βολεύει η μη επίλυση του προβλήματος και η μη ανάληψη ευθυνών, την οποία ύπουλα υποκαθιστούν με την πρόσληψη ενός θύματος που θα κάνει τελικά τη δουλειά κι ας πληρώνεται ο άχρηστος από τον ελληνικό λαό μέχρι το θάνατό του. Να βάλουμε έναν συμβασιούχο να κάνει τη δουλειά. Συνήθως όχι μόνο του ενός ανίκανου, αλλά περισσότερων...

Σήμερα, έχουμε τους συμβασιούχους στην καθαριότητα των δήμων να κινητοποιούνται για να διεκδικήσουν ό,τι πέτυχαν και όλοι οι οργανωμένοι συμβασιούχοι στο παρελθόν. Καλώς κάνουν. Έτσι έμαθαν, έτσι τους έμαθαν, έτσι είναι τα πράγματα στην Ελλάδα. Ας μην ενοχλείται κανείς αν βλάπτουν με τις κινητοποιήσεις τους το κοινωνικό σύνολο. Αγώνα επιβίωσης κάνουν οι άνθρωποι και θα τον κάνουν με κάθε πρόσφορο μέσο. Λυπάμαι, αλλά δεν βλέπω τίποτα κακό σε όλο αυτό. Προφανώς και πλήττομαι όπως όλοι οι υπόλοιποι πολίτες. Αλλά δεν έχω κανένα δικαίωμα να στερήσω από αυτούς τους ανθρώπους το δικαίωμα να διεκδικήσουν το καλύτερο δυνατό εργασιακό μέλλον.

Με εξοργίζει όμως που υπάρχουν χιλιάδες άλλοι συμβασιούχοι σε όλους τους φορείς του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου, οι οποίοι είναι μόνοι τους και με περισσή αγωνία βλέπουν να πλησιάζει η ημερομηνία λήξης της σύμβασής τους, η οποία ξέρουν ότι δεν θα ανανεωθεί και θα μείνουν άνεργοι. Με θλίβει και με εξοργίζει που αυτοί οι άξιοι εργαζόμενοι ξέρουν ότι στη θέση τους θα προσληφθεί άλλο ένα θύμα, επειδή απλώς δεν μπορεί νομίμως να ανανεωθεί η σύμβασή τους. Και δεν τους δίνει κανείς την ευκαιρία να διεκδικήσουν αυτό που διεκδικούν σήμερα οι συμβασιούχοι στην καθαριότητα, αυτό που διεκδίκησαν και πέτυχαν στο παρελθόν οι άλλοι συμβασιούχοι που ήταν πολλοί και οργανωμένοι, που στόχευαν εξ αρχής στο να βάλουν πόδι με μια μικρή σύμβαση στο δημόσιο ή στην αυτοδιοίκηση για να πετύχουν αργότερα τη μονιμοποίηση. Να μπουν δηλαδή νομικώς από το παράθυρο και να πάρουν μια θέση, που αν ήθελε να είναι σωστή η Πολιτεία έπρεπε να την έχει προκηρύξει μέσω ΑΣΕΠ ή μιας οποιασδήποτε διαδικασίας θα δίνει την ευκαιρία με ίσους όρους σε όλους τους ενδιαφερόμενους να τη διεκδικήσουν.

Αν αυτό είναι ισότιμη μεταχείριση των εργαζομένων, ισονομία και ισοπολιτεία τότε ναι ζούμε σε μια δημοκρατική κοινωνία. Δεν είναι όμως. Επειδή βλέπω πολιτικούς, υπουργούς, βουλευτές, δημάρχους και άλλους μεγαλόσχημους να κόπτονται για τα δικαιώματα των συμβασιούχων, να τους θυμίσω ότι κάπου δίπλα τους υπάρχει ένας συμβασιούχος, ο οποίος δεν μπορεί να φωνάξει, δεν μπορεί να τους κλειδώσει στο γραφείο τους, δεν μπορεί να αντιδράσει και περιμένει πότε θα τελειώσει η σύμβασή του, για να μείνει στην ανεργία ή στην καλύτερη περίπτωση για να διεκδικήσει άλλη μια ανάλογη σύμβαση κάπου αλλού... Είναι κάθε μέρα εκεί δίπλα τους, να κάνει τη δουλειά του, αποδεχόμενος στωικά το γεγονός πως στη δική του περίπτωση οι σκληροί νόμοι της αγοράς εργασίας ισχύουν, ενώ στην περίπτωση των πολλών νόμος είναι το δίκιο του εργαζόμενου. Όσο για τους συνδικαλιστές και τους αγωνιστές υπέρ των εργασιακών δικαιωμάτων, γι' αυτούς παραμένει ο βολεμένος συνεργάτης της εξουσίας, έστω και για λίγους μήνες. Γι' αυτόν δεν θα διεκδικήσει κανείς. Δεν είναι εργαζόμενος, είναι προνομιούχος κι ας μη βγάζει ούτε τα προς το ζην. Για τη δε Πολιτεία τι να πει κανείς; Είναι πάντα στο πλευρό των εργαζομένων ανεξαρτήτως κόμματος που κυβερνά τον τόπο. Τι γενικευμένη υποκρισία;

Οπότε, καλώς να μας κόβεται το ρεύμα, καλώς δεν έχουμε συγκοινωνίες, καλώς πνιγόμαστε στα σκουπίδια, καλώς δεν έχουμε γιατρούς κι ασθενοφόρα, καλώς δεν έχουμε πλοία. Οι συμβασιούχοι με τέτοια δύναμη έχουν και τύχη στην προσπάθειά τους να μην καταλήξουν θύματα της διαχρονικής απατεωνιάς της Πολιτείας μας. Για τους άλλους... το σταυρό στο χέρι και ο Γολγοθάς μπροστά.