Η νεανική και νέα επιχειρηματικότητα, όπως μαρτυρά η καθημερινότητα μα και όπως επιβεβαιώνει μελέτη της Endeavor Greece, έχει λοξοδρομήσει στις ...φουσκάλες του καφέ και στις ψησταριές των φαστφουντάδικων, αντί να κατευθύνεται σε επιλογές που χρειάζεται η οικονομία της χώρας, δηλαδή στην μεταποίηση και στις νέες τεχνολογίες.
Σε αυτή την νέα πραγματικότητα η Θεσσαλονίκη πιθανότατα να μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο της "πρωτεύουσας του καφέ". Αν όχι σε όλους, σίγουρα στους περισσότερους δρόμους του κέντρου, του κέντρου της... βόλτας αλλά και του κέντρου της... παραγωγής και του εμπορίου, όπως κάποτε ήταν οι περιοχές πέριξ του άξονα της Εγνατίας οδού, καφετέριες και φαστφουντάδικα έχουν πάρει την θέση των βιοτεχνικών, των καταστημάτων ένδυσης, υπόδησης, ειδών σπιτιού και επαγγελματικού εξοπλισμού.
Το φαινόμενο, βέβαια, είναι πανελλαδικό και ανησυχητικό κι όπως επισημαίνουν σύμβουλοι αναπτυξιακών φορέων, αυτή η επιχειρηματική κουλτούρα του... καφέ, δεν δημιουργείται μόνο από την ανάγκη πολλών ανέργων, κυρίως νέων, να εξασφαλίσουν απασχόληση και εισόδημα υλοποιώντας μία μικρή επένδυση, αλλά και από προγράμματα επιδότησης ανέργων, νέων, που καταλήγουν να διευκολύνουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Μία τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση ήταν και το πρόγραμμα του ΟΑΕΔ για την επιδότηση με 15.000-20.000 ευρώ, ανέργων νέων, προκειμένου να αρχίσουν την δική τους επιχείρηση. Και όπως υποστηρίζεται, τα περισσότερα από τα κεφάλαια κίνησης που συνολικά διατέθηκαν για αυτό το πρόγραμμα, κοντά 45 εκατομμύρια, τροφοδοτούν επιχειρηματικές προσπάθειες χωρίς μέλλον.
Άλλωστε η πραγματικότητα γύρω μας, μιλάει από μόνη της. Οι ελληνικές πόλεις, έχουν γεμίσει καφετέριες, σουβλατζίδικα και κάθε λογής μαγαζιά γρήγορης και φθηνής εστίασης, ενώ τα καταστήματα σε χρόνους ρεκόρ αλλάζουν χέρια.
Η επιχειρηματικότητα πρέπει να ενθαρρυνθεί και να ενισχυθεί, αναμφίβολα, αλλά προς κατευθύνσεις που εξασφαλίζουν προοπτική για τους νέους επιχειρηματίες και ανάπτυξη για την εθνική οικονομία. Είναι γεγονός ότι στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο οι έννοιες "καινοτομία" και "εξωστρέφεια" έχουν μπει στην φιλοσοφία των προγραμμάτων, έχουν μπει στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, αλλά πολλές φορές η ίδια η πραγματικότητα ναρκοθετεί τις καλές προθέσεις.
Πρώτη δυσκολία είναι η εξασφάλιση χρηματοδότησης, των χρημάτων της ίδιας συμμετοχής σε ένα σοβαρό επενδυτικό σχέδιο. Άλλη δυσκολία είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στα ενισχυτικά προγράμματα και η γραφειοκρατία των διαδικασιών. Τρίτο εμπόδιο είναι οι ανάγκες της ζωής: οι επενδύσεις σε καινοτομία θέλουν χρόνο και χρήμα για να αποδώσουν ενώ μία ρηχή επένδυση σε μία καφετέρια μπορεί να αρχίσει άμεσα να φέρνει λεφτά στην ταμειακή μηχανή. Άλλο μεγάλο εμπόδιο είναι η αντίληψη που έχει δημιουργηθεί με τα χρόνια, στον Έλληνα και την Ελληνίδα, για εύκολες απολαβές σε σύντομο διάστημα.
Βεβαίως τα παραπάνω δεν σημαίνουν απουσία σοβαρών επιχειρηματικών προσπαθειών. Άλλωστε κάθε ημέρα βλέπουν το φως της δημοσιότητας καινοτόμες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, πολλές έξυπνες ιδέες, επιτυχημένα εγχειρήματα που ξανοίγονται μάλιστα στο εξωτερικό. Δυστυχώς όμως, αυτές αποτελούν τις εξαιρέσεις στον κανόνα της νέας επιχειρηματικότητας.
Οι πραγματικά καινοτόμοι, οι super καινοτόμοι, αντλούν επενδυτικά κεφάλαια από την αγορά, από venture capitals, από θυγατρικές τραπεζών, από θεσμούς ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας που έχουν δημιουργήσει επιτυχημένοι Έλληνες της διασποράς. Υπάρχουν φυσικά και αυτοί που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να διαγκωνίζονται για τους πόρους της Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας και των Νέων Μικρών Επιχειρήσεων, επειδή δεν είναι εύκολο να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία και πηγές πόρων.
Ωστόσο το πρόβλημα είναι εδώ και αναζητεί την λύση του: Πώς αποτελεσματικά οι χρηματοδοτικοί πόροι θα πιάσουν τόπο, διοχετευόμενοι προς τις σωστές κατευθύνσεις και όχι σε λύσεις πρόχειρες και της απελπισίας.