του Γιώργου Δώρα
Οι προηγούμενες εβδομάδες –και οι τελευταίες ημέρες- ήταν πολύ άγριες για την Ελλάδα. Για την κοινωνία, για την οικονομία, για τη χώρα. Η ολοκλήρωση με διαδικασίες εξπρές της συμφωνίας για το 3ο Μνημόνιο και τα όσα έγιναν στη Βουλή την Τετάρτη, την Πέμπτη και την Παρασκευή είναι πρωτόγνωρα και δεν προοιωνίζουν καλά πράγματα για μια χώρα ταλαιπωρημένη για χρόνια από την κρίση και την ύφεση.
Ταυτόχρονα, όλα αυτά κατέδειξαν μια οριακή κατάσταση, που δικαιώνει πλήρως όσους υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα –ότι περικλείει η συγκεκριμένη έννοια- ενδεχομένως παίζει τους επόμενους μήνες το τελευταίο της χαρτί. Δίνει την τελική μάχη της επιβίωσης στον ανεπτυγμένο και πολιτισμένο κόσμο, πριν διαβεί μιας δια παντός το όριο της χρεοκοπίας και της μόνιμης υπανάπτυξης.
Με αυτά τα δεδομένα τα δύσκολα αρχίζουν τώρα. Ή μάλλον μόλις έφτασαν. Διότι τα χαρτιά ακόμη κι όταν υπογράφονται είναι χαρτιά, αλλά όταν εφαρμόζονται γίνονται πραγματική ζωή.
Με αίμα, δάκρια, γέλια, επιτυχίες και αποτυχίες. Δυστυχώς η οικονομική και αναπτυξιακή προοπτική είναι υπονομευμένες από την πολιτική ρευστότητα και την ακυβερνησία, ως απότοκο της απουσίας πολιτικής διεύθυνσης στον τόπο εδώ και καιρό. Στο ερώτημα «ποιος θα εφαρμόσει τη συμφωνία;» πειστική απάντηση δεν υπάρχει και το μόνο βέβαιο είναι η αβεβαιότητα.
Έτσι κι αλλιώς τους τελευταίους οκτώ μήνες η επί της ουσίας χρεοκοπημένη Ελλάδα συζητάει αποκλειστικά για δάνεια και εκλογές. Ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας, αυτός που προσφέρει τον πλούτο, βρίσκεται στη γωνία. Κανείς δεν ασχολείται μαζί του, εκτός ίσως –όσο υπερβολικό κι αν ακούγεται αυτό- από τους εταίρους και δανειστές του κουαρτέτου. Που μπορεί να τους κακοχαρακτηρίζουν πολλοί στο εσωτερικό της χώρας, αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ενδιαφέρονται περισσότερο από τον οποιονδήποτε να πάρουν πίσω τα δανεικά που έδωσαν ή χρέωσαν. Έστω ένα μέρος τους. Έστω και σε βάθος δεκαετιών. Επομένως έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν την οικονομική ορθολογικοποίηση της Ελλάδας, ώστε να υπάρξει στη χώρα βιώσιμη ανάπτυξη.
Για τη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη η περίοδος που διανύουμε θα ήταν υπό κανονικές συνθήκες θερμοκρασίας και πιέσεως χρόνος προετοιμασίας για τη Διεθνή Έκθεση.
Προετοιμασία για την πόλη, για την αγορά, ακόμη και για τους ανθρώπους, ενώ οι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων θα κοιτούσαν να κωδικοποιήσουν τα αιτήματα των επιχειρήσεων, με έμφαση στα τοπικά ζητήματα. Αυτό φέτος δεν ισχύει. Πιθανώς οι τυπικές συναντήσεις των φορέων με τον πρωθυπουργό να γίνουν, τα εγκαίνια της ΔΕΘ να πραγματοποιηθούν με την παρουσία της πολιτικής ηγεσίας, αλλά ουσία δεν θα υπάρξει στο παραμικρό.
Από τη μια το Μνημόνιο που υπάρχει και καθορίζει τα επόμενα βήματα και από την άλλη οι εκλογές που βρίσκονται στο μυαλό όλων δεν επιτρέπουν περιθώρια για συζητήσεις επί της ουσίας. Ο Βορράς της χώρας τα τελευταία χρόνια ξαναβιώνει πολύ έντονα τις συνθήκες ενός υπερσυγκεντρωτικού κράτους και τη μοναξιά της περιφέρειας. Οι επιχειρήσεις παλεύουν μόνες τους να συντηρηθούν πουλώντας είτε στις ξένες αγορές, είτε στους επισκέπτες από το εξωτερικό, όπως έκαναν επί δεκαετίες. Μόνο που ο έλεγχος στην κίνηση κεφαλαίων τις «έκοψε τα πόδια» και, πλέον, αφιερώνουν πολύτιμο χρόνο όχι για να βρουν πελάτες και παραγγελίες ή για να οργανώσουν παραγωγή και πωλήσεις, αλλά για να βρουν τρόπους να πληρώσουν προμηθευτές και να εισπράξουν από εξαγωγές. Φυσικά ο τζίρος περιορίστηκε, ο κύκλος του χρήματος συρρικνώθηκε και η αντιστροφή της κατάστασης είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Το φθινόπωρο και ο χειμώνας που έρχονται θα κρίνουν πολλά. Συχνά σε αυτές τις οριακές καταστάσεις η αντίδραση των ανθρώπων και των συστημάτων τους είναι απρόβλεπτη. Στο καλό σενάριο εξελίσσονται ενδεχομένως και ηρωικά. Ας το ευχηθούμε…