Μέσα στη κατάμεστη αίθουσα «Μανόλης Αναγνωστάκης» του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε η επετειακή εκδήλωση με τίτλο «Η αναγέννηση μιας πόλης – 100 Χρόνια από την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης (1917 – 2017 / Μύθος και Πραγματικότητα».
Ανάμεσα στα χειροκροτήματα του κόσμου, η διάσημη συγγραφέας και δημοσιογράφος, Βικτόρια Χίσλοπ, ανέβηκε στο βήμα και διάβασε στα ελληνικά ένα απόσπασμα του βιβλίου της «Το νήμα» που αφορά την πυρκαγιά του 1917 στη Θεσσαλονίκη.
Ξεκίνησε την ομιλία της με το πρώτο ιστορικό γεγονός που έμαθε στα 8 της μόλις χρόνια. Άρχισε να περιγράφει το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς που έκαψε 13.000 σπίτια και το μεγάλο μέρος του κέντρου της πόλης μια καλοκαιρινή ημέρα. Εξαιτίας της φωτιάς, η ανακατασκευή της πόλης ήταν μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με την παλαιά της εικόνα. Τα σπίτια κατασκευάστηκαν από τούβλα και όχι από ξύλα, οι δρόμοι εγιναν μεγαλύτεροι και υπήρξε μεγαλύτερη καθαριότητα. Μια νέα πόλη γεννήθηκε μέσα από τις στάχτες της παλιάς. Αυτή η πόλη δεν ήταν η Θεσσαλονίκη αλλά το Λονδίνο. Και η πυρκαγιά αυτή ξέσπασε το 1666», είπε.
Παραλληλίζοντας την ιστορία των δύο πόλεων, ανέφερε ότι «στη Θεσσαλονίκη η φωτιά κατέστρεψε μεγαλό μερος της πόλης αλλά όχι ολόκληρη και έδωσε την ευκαιρία στην πόλη να βελτιωθεί».
«Στα μάτια μου Λονδίνο και Θεσσαλονίκη είναι δύο πόλεις επιβίωσης, μου δίνουν την αίσθηση συνεχούς αναπτυξης», τόνισε η κυρία Χίσλοπ.
Αναφορικά για τη δική της σχέση με την πόλη είπε πως ερωτεύτηκε τη Θεσσαλονίκη από την πρώτη της επίσκεψη. «Αισθάνθηκα ότι το παρελθόν είναι ακόμα παρόν στο σήμερα. Όλες οι πτυχές της ιστορίας της Θεσσαλονίκης είναι παντού ορατές, ακόμα και όταν κάποιος περπατήσει σε μική απόσταση γύρω από κέντρο της» συμπλήρωσε.
Εκτός της κυρίας Χίσλοπ, ομιλητές ήταν οι: Βασίλειος Κ. Γούναρης, Καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων / Τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας ΑΠΘ, Νίκος Καλογήρου, Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων / ΠΣ ΑΠΘ, Ευάγγελος Χεκίμογλου, Διδάκτορας Οικονομικής Ιστορίας και Έφορος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Ο καθένας από τον δικό του τομέα προσέφερε μια διαφορετική οπτική και ανάλυση στο ζήτημα της μεγάλης πυρκαγιάς.
Ο κ. Γούναρης αναφέρθηκε στις απόψεις που λένε ότι η φωτιά του 1917 κατέστρεψε το περιβάλλον συμβίωσης διαφορετικών πολιτισμών στην ίδια πόλη και ανέκοψε την οικονομική της ανάπτυξη.
Κατά τον κ. Γούναρη, οι διαφορετικών εθνικοτήτων κάτοικοι της Θεσσαλονίκης δεν είχαν τελικά τόσο μεγάλη επαφή μεταξύ τους καθώς ενώ συμβίωναν και συνεργαζόντουσαν, δεν επικοινωνούσαν σε βάθος μεταξύ τους. Ακόμα ανέφερε πως η δημογραφική μεταβολή της πόλης είχε ήδη ξεκινήσει ενώ σε οικονομικό επίπεδο, η διακίνηση κεφαλαίων είχε αρχίσει και πριν τη φωτιά να κλονίζεται.
Ο κ. Καλογήρου μίλησε για τον σχεδιασμό του Εμπράρ λέγοντας ότι σε μεγάλο βαθμό υλοποιήθηκε και αναφέρθηκε στη νεο-αποικιακή αρχιτεκτονική.
Με τη σειρά του, ο κ. Χεκίμογλου αναφέρθηκε στην ομιλία του για την καταστροφή της μεσαίας τάξης εξαιτίας της πυρκαγιάς, δηλαδή για τους περίπου 20.000 ανθρώπους, κυρίως Εβραίους, που η φωτιά τους στοίχισε μεγάλο μέρος της περιουσίας τους αλλά και της κοινωνικής τους θέσης.
Για το μεγάλο πλήγμα που δέχθηκε ο εβραϊκός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης μίλησε κατά τον χαιρετισμό του και ο Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος υπογράμμισε ότι μια πόλη που σέβεται τον εαυτό της δεν πρέπει να αφήνει ανοιχτούς λογαριασμούς με την ιστορία της, και οφείλει να συνομιλεί μαζί της και να αναλογίζεται τα λάθη της.
Τη συζήτηση συντόνισε ο Δημήτρης Καιρίδης, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθυντής του Δικτύου Ναυαρίνο.
