Skip to main content

Η αβάσταχτη μιζέρια των Θεσσαλονικέων και η πόλη στον αυτόματο πιλότο

Οι καθυστερήσεις σε όλα, η αδυναμία συνεννόησης, η αδιαφορία για έναν σοβαρό σχεδιασμό του αύριο και η εικόνα απαξίωσης των πολιτών για την πόλη.

Η χρόνια ολιγωρία, αδυναμία, ανικανότητα (δεν ξέρω καν πως μπορώ να τη χαρακτηρίσω) που παρατηρείται σε κάθε πρωτοβουλία η οποία έχει να κάνει με την επίλυση προβλημάτων της καθημερινότητας στη Θεσσαλονίκη, έχει δημιουργήσει ένα κύμα δυσαρέσκειας, το οποίο εκδηλώνεται στις συζητήσεις των πολιτών παντού.

Οι καθυστερήσεις, που στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν είναι απλώς κάποιων μηνών, αλλά ετών, καθιστούν τη μια μετά την άλλη όλες τις παρεμβάσεις παρωχημένες, ανεπίκαιρες και τελικά αναποτελεσματικές.

Δεν είναι μόνο το μετρό και το κυκλοφοριακό που καλλιεργούν αυτήν την εντύπωση. Δεν είναι καν εντύπωση, είναι η ωμή πραγματικότητα. Έχει καταντήσει ανέκδοτο σε όλες τις παρέες ότι κάτι, οτιδήποτε, θα γίνει στην ώρα του στη Θεσσαλονίκη για να λυθεί ένα πρόβλημα ή να βελτιωθεί μια κατάσταση.

Αυτή τη στιγμή στην πόλη έχουμε τον εφιάλτη του μετρό, που είναι το πιο διαχρονικό ανέκδοτο της πόλης. Όσο και να θέλει κάποιος να αντιμετωπίσει καλόπιστα όσα μας οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα, δεν μπορεί. Το… αστείο είναι κακόγουστο μέχρι εκεί που δεν πάει. Και οι συνέπειές του ανυπολόγιστες.

Εκεί που όλοι αναθάρρησαν όταν έβλεπαν ζωή στα εργοτάξια, έστω κι αν όλα εξελίσσονταν προβληματικά και με καθυστερήσεις, πάλι πέσαμε στην απογοήτευση και ο κόσμος είναι πεπεισμένος ότι δύσκολα θα δει το έργο να λειτουργεί κάποια στιγμή. Τα χρονοδιαγράμματα είναι πλέον ανύπαρκτα και έτσι δημιουργήθηκε η κοινή αίσθηση ότι θα πρέπει να προγραμματίζουμε το μέλλον μας χωρίς το σημαντικότερο έργο συγκοινωνιακής υποδομής στην πόλη.

Στο κυκλοφοριακό η εικόνα είναι η ίδια. Κανείς δεν αναλαμβάνει να κάνει μια ολοκληρωμένη γενική κυκλοφοριακή μελέτη (πέρα από τις άμεσες και πιο εύκολες, αλλά αποσπασματικές παρεμβάσεις), που θα αποτελέσει έναν κοινά συμφωνημένο σχεδιασμό για το μέλλον του πολεοδομικού συγκροτήματος. Η τελευταία έχει γίνει το 2000 (με στοιχεία του 1998) και αν κάποιος κοιτάξει τις προτάσεις βελτίωσης του προβλήματος τότε θα δει πόσο παρωχημένη είναι πλέον.

Στις σοβαρές πόλεις ο σχεδιασμός επικαιροποιείται τουλάχιστον ανά πενταετία, ώστε να γίνεται κι ένας απολογισμός παρεμβάσεων και να είναι σύγχρονες οι προτεινόμενες λύσεις. Στη Θεσσαλονίκη τι απολογισμός να γίνει; Αφού οι προτάσεις που υλοποιήθηκαν από εκείνη την πραγματικά σημαντική επιστημονική δουλειά είναι μηδαμινές.

Δεν είναι μόνο αυτά τα δυο σοβαρά προβλήματα που καταδεικνύουν ότι οι καθυστερήσεις καλλιεργούν την αβάσταχτη μιζέρια των Θεσσαλονικέων. Πώς να είναι αισιόδοξος και να πάρει στα σοβαρά τους αρμόδιους ένας πολίτης, όταν ξέρει πως ό,τι ανακοινώνεται σήμερα θα υλοποιηθεί όταν τα ανήλικα παιδιά του θα φτάσουν στη δική του ηλικία;

Αν δεν υπήρχαν και τα έργα που γίνονται με ευρωπαϊκά κονδύλια και έχουν dead line -έστω στο τέλος της κάθε προγραμματικής περιόδου- κάθε φορά που θα είχαμε εκλογές για να αποφασίσουμε για τους τοπικούς άρχοντες θα φεύγαμε διακοπές…

Αυτό θα πρέπει να το σκεφτούν ειδικά όλες οι δημοτικές αρχές, οι οποίες –καλώς ή κακώς- φορτώνονται στη συνείδηση του κόσμου όλα τα κακώς κείμενα.

Τα παραδείγματα που έχουμε όμως δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Ας πάρουμε το παράδειγμα του δήμου Θεσσαλονίκης. Κυκλοφοριακό, σκουπίδια, αναπλάσεις, παρεμβάσεις σε απλά ζητήματα της καθημερινότητας καθυστερούν αδικαιολόγητα. Το ίδιο (για να είμαστε δίκαιοι) γίνεται και με τους άλλους δήμους. Αν υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις συγχαρητήρια, αλλά δεν έχω σκοπό να τις αναφέρω εδώ γιατί θα κατηγορηθώ για… προτιμήσεις.

Τα στρατόπεδα καθυστερούν να αποδοθούν στις τοπικές κοινωνίες. Το ζήτημα του χώρου της ΔΕΘ παραμένει σε θεωρητικό επίπεδο. Τα δημόσια πάρκινγκ ξεχάστηκαν. Ο διπλασιασμός του Σέιχ Σου έμεινε στα όνειρα. Τι θα γίνει με την παλιά παραλία, με τη Λεωφόρο Νίκης, με τα διατηρητέα, με το παραλιακό μέτωπο δυτικά και ανατολικά, με τον προαστιακό σιδηρόδρομο, με το τελεφερίκ, με το τραμ, με τα καραβάκια (εκείνη η οριστική μελέτη της «Εγνατία Οδός ΑΕ»;) με τόσα και τόσα ζητήματα για τα οποία ακούσαμε ιδέες, εξαγγελίες, υποσχέσεις, κανείς δεν ξέρει.

Αποφεύγω τις μηδενιστικές αντιλήψεις. Τις απεχθάνομαι. Γι’ αυτό και θέλω να διευκρινίσω ότι προσπάθεια γίνεται από διάφορους αυτοδιοικητικούς. Επίσης υπάρχουν δικαιολογίες και σοβαρότατες αιτίες για τις οποίες όλα γίνονται με εγκληματική καθυστέρηση.

Όλα αυτά όμως γίνονται εδώ και χρόνια. Δεν είναι καινούργιες καταστάσεις. Και όλοι όσοι πέρασαν ή παραμένουν ενεργοί στα τοπικά κοινά έπρεπε να τα έχουν λύσει. Ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται πια να δικαιολογήσει κανέναν, όχι επειδή δεν καταλαβαίνει, αλλά επειδή δεν έχει άλλες αντοχές.

Δικαιολογίες δεν υπάρχουν. Ένα έργο να γίνει στην ώρα του… Οι εξαιρέσεις είναι φωτεινές και χρησιμοποιούνται ως παραδείγματα καλής πρακτικής όταν πια αυτός έπρεπε να είναι ο κανόνας.

Η νοοτροπία του ωχαδελφισμού, της απαξίωσης, της υιοθέτησης της καθυστέρησης ως κάτι φυσιολογικό οδήγησε πλέον στην αποστροφή της πλειοψηφίας απέναντι στον πολιτικό κόσμο. Κι αυτό είναι κάτι που δεν ενοχλεί μόνο εμένα, αλλά το σύνολο των κατοίκων αυτής της πόλης.

Αν δεν ενοχλεί τους ίδιους τους τοπικούς άρχοντες, τότε υπάρχει σοβαρότατο θεσμικό πρόβλημα. Γνωρίζω πολλούς που τους νοιάζει πραγματικά και προβληματίζονται πολύ για την κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει ως τοπική κοινωνία. Περιμένω όλοι αυτοί να βρουν κοινά σημεία και να στήσουν μια συμμαχία για τη Θεσσαλονίκη, μαζί με ενεργούς πολίτες, για να στηλιτεύουν τα κακώς κείμενα, να ασκούν γόνιμη κριτική και να πιέζουν όσους συνήθισαν να λειτουργούν με… χρονοκαθυστέρηση, προκειμένου να δει αυτή η πόλη μια άσπρη μέρα και να ξεφύγει από το πέπλο της μιζέριας. Είναι επείγουσα ανάγκη πια.

Θυμίζω πάντως ότι και οι πρωτοβουλίες που ανελήφθησαν από δημοτικούς άρχοντες για να συνεννοηθούν μεταξύ τους ώστε να αλλάξει αυτή η κατάσταση γρήγορα ξεχάστηκαν και πλέον αποτελούν μια θολή ανάμνηση. Η πόλη μοιάζει να λειτουργεί εδώ και χρόνια στον αυτόματο πιλότο. Το συνομολογούν όλοι. Γιατί;