Δεν κρύβω την ενόχλησή μου για την αδυναμία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής μας να διαμορφώσει καταστάσεις, αντί να τις ακολουθεί, πάντα καταϊδρωμένη και πάντα με απώλειες.
Ακόμη και την εποχή που ο Μολυβιάτης επιχείρησε κάποια διαφοροποίηση στην οικονομική διπλωματία, με την προώθηση της υπόθεσης του South Stream, συμφέρουσα για την Ελλάδα, δεν ελήφθησαν σοβαρά οι αντιδράσεις της Δύσης και τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Ο τότε πρωθυπουργός τον αντικατέστησε, αλλά οι εξελίξεις είχαν δρομολογηθεί, και η δυσφορία για τον Κώστα Καραμανλή είναι γνωστό πως εκδηλώθηκε.
Μπορώ να πω μόνο, ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες, διακρίνω θετική την στάση του Ν. Κοτζιά, μόνον ως προς το Κυπριακό, επειδή σε κανένα άλλο θέμα δεν είδα σχετική βελτίωση.
Για να μη θεωρηθεί ότι υπερβάλλω, και με την ευκαιρία της θλιβερής επετείου σήμερα των Σεπτεμβριανών στην ΚΠολη, 6-7 Σεπτεμβρίου 1955, όπου ο ελληνισμός της Βασιλεύουσας έζησε τραγικές στιγμές και εγκατέλειψε την πατρική εστία του, όπως επιδιωκόταν άλλωστε και από τις Υπηρεσίες δυτικών Δυνάμεων, που δεν ήθελαν να έχουν απέναντί τους την ισχυρή παροικία Ελλήνων στην Τουρκία, καλό είναι να ξαναθυμίσω την βλάβη που υποστήκαμε, όχι μόνο εξαιτίας Τούρκων και Δυτικών, αλλά και από την δική μας ανεπάρκεια στην εξωτερική πολιτική.
Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1955 εξερράγη μια κροτίδα στον κήπο του τουρκικού Προξενείου Θεσσαλονίκης. Αποδόθηκε από τους Τούρκους σε Έλληνες δράστες, αλλά όπως αποδείχθηκε μεταγενέστερα με αδιάσειστα πειστήρια, ήταν ενέργεια Τούρκου, καθοδηγούμενου από τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας του, και έμπνευσης των βρετανικών και αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, που μας πίεζαν να μη αποδεχθούμε το σύνθημα των Κυπρίων για "Αυτοδιάθεση" (οι οποίοι είχαν ξεκινήσει τον ένοπλο αγώνα).
Την 7η Σεπτεμβρίου το πρωί, διεξαγόταν στο Λονδίνο Τριμερής Διάσκεψη (Ελλάδα - Τουρκία - Αγγλία) για το Κυπριακό, μετά από πρόσκληση της Βρετανίας. Προς μεγάλη έκπληξη όλων -και αυτών των Βρετανών- η Ελλάδα αποδέχθηκε την πρόσκληση, αναγνωρίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο ως νόμιμο το ενδιαφέρον των Τούρκων για την Κύπρο (οι οποίοι αδιαφορούσαν για το νησί, αλλά τους έβαλαν οι Βρετανοί στο παιχνίδι)!
Ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παν. Κανελλόπουλος ισχυρίσθηκε πως αν απορρίπταμε τις βρετανικές προτάσεις και αρνούμασταν τη συμμετοχή μας στην Τριμερή Διάσκεψη θα εκθέταμε την Ελλάδα διεθνώς ως αδιάλλακτη. Δηλαδή η Ελλάδα θα έχανε τα διεθνή της ερείσματα και θα είχε να αντιμετωπίσει την αδιάφορη, αν όχι εχθρική, συμπεριφορά, των χωρών στην υποστήριξη των οποίων υπολόγιζε. Μόνιμη η δικαιολογία περί "καλών παιδιών" από όσους δεν έχουν δυνατούς ώμους να σηκώσουν το βάρος μιας υπεύθυνης πολιτικής, ωφέλιμης για το λαό.
Και βέβαια, ο Παν. Κανελλόπουλος απέφυγε, αργότερα, να εξηγήσει ποιο ήταν το κέρδος της Ελλάδος, που εμφανίσθηκε διαλλακτική και "καλό παιδί". Τι χειρότερο, δηλαδή, θα της συνέβαινε; Ο ίδιος υποστήριξε επίσης ότι η άρνησή μας θα συνέβαλε ταυτοχρόνως, στην έξαψη των παθών του "τουρκικού όχλου". Αγνοούσε ότι ο τουρκικός όχλος εξάπτεται καθ’ υπόδειξη.
Και ενώ το βράδυ της 6ης Σεπτεμβρίου, με τη ρίψη της κροτίδας οι Τούρκοι δημιούργησαν την αφορμή για να επιτεθούν κατά των Ελλήνων της Πόλης, το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου, γινόταν η συνάντηση της Τριμερούς. Ο Φατίν Ρουστού Ζορλού (υπουργός προεδρίας και αναπληρωτής υπουργός επί των εξωτερικών) με την είσόδο του στην αίθουσα επιτέθηκε κατά της Ελλάδας για την έκρηξη στο τουρκικό Προξενείο. Αναρωτήθηκε δε, τι νόημα είχε η συνέχιση των συζητήσεων όταν συμβαίνουν τέτοια θλιβερά γεγονότα σε βάρος της χώρας του. Για τα εγκλήματα που διεπράχθησαν από τους ομόφυλούς του, σιώπησε επιμελώς.
Ο Στέφανος Στεφανόπουλος (επίσης αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός επί των εξωτερικών), ο οποίος εκπροσωπούσε την Ελλάδα, δεν έκρυψε την έκπληξή του και δήλωσε: «Η αντιπροσωπεία μας δεν έχει λάβει καμία επίσημη πληροφορία (...) πρόκειται αναμφίβολα περί μιας εγκληματικής ενέργειας ανεύθυνων ατόμων που ουδεμία σχέση έχουν με την Ελληνική Κυβέρνηση. Εξ ονόματος της Κυβερνήσεώς μου εκφράζω επισήμως την θλίψη μου»!
Ο Μαχμούτ Ντικερντέμ (διπλωμάτης, μέλος της τουρκικής αντιπροσωπείας) γράφει στο βιβλίο του: «Κοιταχτήκαμε. Από την καταιγίδα που αναμέναμε είχαμε γλιτώσει πολύ φτηνά».
Η ελληνική αντιπροσωπεία είχε πλήρη άγνοια των τουρκικών βαρβαροτήτων της 6ης Σεπτεμβρίου. Ούτε θεώρησε απαραίτητο να ζητήσει ολιγόλεπτη διακοπή για να ενημερωθεί από την Αθήνα. Αντί να κατακεραυνώσει τους Τούρκους και να βρει αφορμή προς αποκλεισμό τους από την Τριμερή Διάσκεψη... ζήτησε συγγνώμη.
Ο έτερος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παν. Κανελλόπουλος έστειλε στις 6 το πρωί τηλεγράφημα στην ελληνική Πρεσβεία του Λονδίνου, δόθηκε μεν εγκαίρως στον Στ. Στεφανόπουλο, αλλ' αυτός το διάβασε μετά το πέρας της πρωινής συζήτησης.
Δικαιολογήθηκε πως δεν του επέδειξε η Πρεσβεία να το λάβει αμέσως υπ' όψη. Η Πρεσβεία υποστήριξε πως δεν το έπραξε διότι το τηλεγράφημα ήταν "ανοικτό" (δηλαδή, κοινό, άρα μη επείγον και σημαντικό), ενώ ο Παν. Κανελλόπουλος επέμενε πως το τηλεγράφημα εστάλη "κρυπτογραφικό".
Η ανευθυνότητα και η ανικανότητα σε όλη της τη διάσταση, από πολιτικούς θεωρούμενους μάλιστα ως προσωπικότητες. Περιττό να τονιστεί ότι η παγκόσμια κοινή γνώμη ήταν από τα μεσάνυκτα ενήμερη για τα γεγονότα, από τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων που τα μετέδωσαν. Όλη η ανθρωπότητα γνώριζε τα συμβάντα, πλην της ελληνικής αντιπροσωπείας και των διπλωματών μας στο Λονδίνο. Και ζητήσαμε συγγνώμη… για τα όσα υπέστησαν οι Έλληνες στην Τουρκία.