Μια παράμετρος που μπορεί αναδείχθηκε με ελάχιστα λόγια χθες στην ημερίδα για την παραγωγική ανασυγκρότηση, που διοργάνωσε ο ΣΒΒΕ στη Θεσσαλονίκη, αλλά έχει πολύ μεγάλη ουσία –θετική και αρνητική- για τη Βόρεια Ελλάδα είναι το θέμα των αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου, που τα τελευταία χρόνια συζητούνται, σχεδιάζονται, προγραμματίζονται, ματαιώνονται.
Κατ’ αρχήν όποιο σχέδιο κατασκευής αγωγού περιλαμβάνει την Ελλάδα αφορά τη Μακεδονία και τη Θράκη, ίσως και την Ήπειρο. Σε κάθε περίπτωση μιλάμε για το βορειοελλαδικό τόξο, κάτι που επιβάλλουν τα γεωπολιτικά δεδομένα. Οι υδρογονάνθρακες –αέριο και πετρέλαιο- έρχονται από την Κεντρική Ασία κι έχουν προορισμό την Ευρώπη. Η διαδρομή αυτή προς το τέλος της συναντάει υποχρεωτικά την Ελλάδα, είτε διέρχεται μέσω Τουρκίας, είτε μέσω Βουλγαρίας. Είναι η περίπτωση που δικαιώνεται η πολύ παλιά και σταθερής αξίας έκφραση για την «Ελλάδα, σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής».
Αυτό το στοιχείο της γεωγραφίας είναι αντικειμενικό. Η αξιοποίησή του, ώστε η χώρα να αποκτήσει τα μέγιστα δυνατά οφέλη, είναι θέμα πολιτικής διαχείρισης. Κάτι που σημαίνει ότι το αποτέλεσμα εξαρτάται από την ικανότητα του πολιτικού προσωπικού να εκτιμήσει κάθε φορά τη συγκυρία, τις ισορροπίες, το συσχετισμό δυνάμεων, τις προτεραιότητες, τα πρωτογενή οφέλη και τις δευτερογενείς επιπτώσεις. Κυρίως, να αντιληφθεί εγκαίρως τις κακοτοπιές και να τις αποφύγει.
Η χθεσινή μίνι – συζήτηση στη Θεσσαλονίκη πυροδοτήθηκε από την τοποθέτηση του γενικού γραμματέα Βιομηχανίας Γιώργου Τόλιου, ο οποίος υποστήριξε ότι ο αγωγός μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας και Ελλάδος στην Ευρώπη θα έχει άμεσα και μεγάλα οφέλη όχι μόνο για τη χώρα, αλλά και για τη Β. Ελλάδα. Είναι η γνωστή ιστορία Τσίπρα – Πούτιν, που η κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς να υλοποιηθεί και προβάλλεται περισσότερο από τη μέχρι στιγμής αντικειμενική της αξία.
Το... γάντι σήκωσε η κ. Μπακογιάννη, η οποία αμφισβήτησε ευθέως το «άμεσα οφέλη», αλλά στην ουσία ολόκληρο το project. Όπως είπε η ίδια διαπραγματεύθηκε τρεις αγωγούς –προφανώς ως υπουργός Εξωτερικών επί κυβερνήσεων Καραμανλή. «Για τη συμφωνία για τον TAP, που θα μεταφέρει αζέρικο αέριο, χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια και ακόμη υπάρχει δρόμος, ενώ τόσο για τον South Stream, όσο και για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη υπήρχαν οι υπογραφές των κρατών που συμμετείχαν κι όμως δεν τα σχέδια δεν προχώρησαν» ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι η προοπτική του Turkish Stream, ακόμη κι αν υλοποιηθεί, είναι μακρινή.
Έχει δίκιο η κ. Μπακογιάννη στο συγκεκριμένο θέμα. Τα ζητήματα της ενέργειας εκφεύγουν της λογικής της «Μονόπολης», που διατηρούν κάποιοι Έλληνες πολιτικοί στο μυαλό τους. Είναι πολύπλοκα θέματα για τα οποία δεν ισχύει το «ένα κι ένα κάνουν δύο». Ούτε ότι «όταν μια δουλειά συμφέρει σε αυτούς που τη συζητούν γίνεται κιόλας». Υπάρχουν «αόρατοι παίκτες», οι οποίοι ενίοτε παρεμβαίνουν και επηρεάζουν τις εξελίξεις.
Η Bόρεια Ελλάδα είναι για πολλούς λόγους –όχι μόνο οικονομικούς- μια περιοχή που έχει ανάγκη από αναπτυξιακή ώθηση. Δηλαδή από αύξηση του πλούτου και τόνωση της απασχόλησης. Ασφαλώς η διέλευση ενός αγωγού από μια περιοχή σημαίνει οφέλη, αλλά η επίκληση ενός τέτοιου μακροπρόθεσμου θέματος για τη στοιχειοθέτηση των αναπτυξιακών προοπτικών της Β. Ελλάδος δεν μπορεί να αξιολογηθεί. Ανήκει στο μακρινό μέλλον.
Για όποια κυβέρνηση θέλει επί της ουσίας να στηρίξει τη Βόρεια Ελλάδα υπάρχουν άλλα πράγματα, πολύ απλούστερα, που μπορούν να εφαρμοστούν σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη και να βοηθήσουν. Με την προϋπόθεση να διαγραφούν ιδεοληψίες και να υπάρξει ειλικρινής πολιτική βούληση. Τα περιέγραψαν στο χθεσινό συνέδριο του ΣΒΒΕ οι εκπρόσωποι της επιχειρηματικότητας, που ξέρουν καλύτερα, αφού πρόκειται για το αντικείμενο τους, ενώ εξ’ ορισμού διαθέτουν πιο καθαρό, πιο τετράγωνο και πιο πρακτικό μυαλό.
Μέχρι να περάσει ο ένας, ο δεύτερος ή ο τρίτος αγωγός –μακάρι να γίνουν και οι τρεις και ακόμη περισσότεροι!- ας αρθούν τα γραφειοκρατικά προβλήματα των επιχειρήσεων. Ας απλοποιηθούν οι διαδικασίες για τις επενδύσεις. Ας λιγοστέψουν οι υπογραφές για τις αδειοδοτήσεις. Ας χαμηλώσουν οι φορολογικοί συντελεστές για τα κέρδη, με τον όρο να επανεπενδυθούν. Ας σταθεροποιηθεί το πολιτικό και οικονομικό τοπίο, τουλάχιστον στα βασικά, τι πολίτευμα έχουμε, τι νόμισμα κουδουνίζει στην τσέπη μας, είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ. Με δύο λόγια: ας στηθεί ένα σκηνικό που να συμφέρει –αν δεν εμπνέει- σε κάποιον να κάνει μια δουλειά από την οποία θα κερδίσει. Πρόκειται για διαδικασία που δεν χρειάζεται καν δημόσια χρήματα. Αρκεί η προοπτική του κέρδους…